Τo περιβάλλον
Είναι πολυετής πόα, ύψους 30-90 εκατ., με φύλλα αντίθετα, τα της βάσης σε πυκνό ρόδακα, μήκους 30-50 εκατ. και πλάτους 30 εκατ., πτεροειδή, λοβοειδή, οδοντωτά χωρίς αγκάθια στις άκρες. Άνθη με στεφάνη λευκή με ερυθρές νευρώσεις σε πυκνό ψηλό στάχυ. Φυτό γνωστό από την αρχαιότητα. Ιδιαίτερα γνωστή είναι η αποτύπωση του φυλλώματός του στα κιονόκρανα κορινθιακού ρυθμού.
Πιθανώς η «άκανθα η ερπάνανθα» του Διοσκουρίδη. Θεωρείται επίσης φαρμακευτικό φυτό, χρησιμοποιούμενο για εσωτερικές και εξωτερικές φλογώσεις, ιδίως του εντερικού συστήματος και σε μωλωπισμούς.
Είναι πολυετής πόα, ύψους 30-90 εκατ., με φύλλα αντίθετα, τα της βάσης σε πυκνό ρόδακα, μήκους 30-50 εκατ., πτερωτά, χνουδωτά, οδοντωτά με αγκάθια στις άκρες. Άνθη με πορφυρό χρωματισμό σε πυκνό ψηλό στάχυ.
Πιθανώς η «άκανθα κεάνωνος» του Θεόφραστου και η «άκανθος αγρία» του Διοσκουρίδη.
Είναι πολυετής πόα με βλαστό απλό ή διακλαδισμένο στην κορυφή, όρθιο, ύψους 20-90 εκατ., φύλλα δις φτεροειδή, χνουδωτά, που αναπτύσσονται σε δέσμες στις μασχάλες των φύλλων, κτενοειδώς οδοντωτά, άνθη λευκά ή ωχρόλευκα, σε ακραία συμπαγή σκιαδόμορφους κορύμβους.
Πολυετής πόα με βλαστό τριχωτό, συνήθως ερυθρωπό, ύψους 20-60 εκατ., με φύλλα πτερωτά περιττόληκτα, με 5-9 φυλλάρια, χωριζόμενα από ενδιάμεσα μικρότερα ωοειδή, λογχοειδή, βαθιά οδοντωτά, με την κάτω επιφάνεια γκρι, χωρίς αδένες και με άνθη κίτρινα.
Θεωρείται τονωτικό και στυπτικό και φάρμακο κατά της φαρυγγίτιδας με την μορφή ροφήματος. Ίσως η «ευπατόριος» του Διοσκουρίδη για την οποία αναφέρει ότι την χρησιμοποιούσαν για έλκη και παθήσεις του εντέρου και του συκωτιού.
Είναι φυτό πολυετές, με άγονους έρποντες βλαστούς, με ανθοφόρους βλαστούς λείους, ύψους 5-30 εκατοστά, όρθιους. Τα φύλλα είναι ωοειδή - προμήκη, ακέραια. Άνθη λευκά σε κόρυμβους.
Είναι πολυετής πόα, με βλαστό αραιόφυλλο, ύψους 20-50 εκατοστά. Τα φύλλα είναι προμήκη, λογχοειδή. Άνθη λευκά, όρθια με κοντό ποδίσκο σε ακριανή ταξιανθία από 3 άνθη, με κάλυκα χνουδωτό, στενό.
Είναι φυτό πολυετές, λείο, με βλαστούς ύψους ως 10 εκατ., με φύλλα προμήκη, κυλινδρικά, μυτερά. Άνθη χρυσοκίτρινα με ποδίσκο σε σταχυόμορφους βοστρύχους που σχηματίζουν ακρινό κόρυμβο, με σέπαλα προμήκη και πέταλα λογχοειδή.
Είναι φυτό μονοετές ή διετές, με βλαστό λεπτό, ανερχόμενο ύψους 20-40 εκατ., ελαφρά χνουδωτό. Τα φύλλα είναι αντωοειδή - προμήκη, ακέραια. Άνθη λευκά ή ρόδινα με σέπαλα και πέταλα λογχοειδή, μυτερά.
Είναι φυτό μονοετές, με βλαστό λείο, πολύκλαδο, ύψους μέχρι 1 μ. Τα κατώτερα φύλλα είναι αδιαίρετα, οδοντωτά, τα υπόλοιπα πτεροσχιδή. Τα άνθη είναι ζωηρού κόκκινου χρώματος σε ημισφαιρικό κεφάλιο, με φύλλα περιβλήματος τριχοειδή.
Μικρός θάμνος με ύψος 20-30 εκατ., με κορμό ξυλώδη διακλαδιζόμενο σε ύψος 3 εκατ., πάνω από το έδαφος. Από τα κλαδιά εκπτύσσονται οι ξυλώδεις κλαδίσκοι, περίπου τετράγωνοι, με κάθετη κατεύθυνση. Έχει φύλλα Παχειά, σκληρά με μαύρα στίγματα σαν τρίχες. Η ανθοφορία του αποτελείται από 2-5 άνθη ροδόχροα ή υπόλευκα.
Θεωρείται φυτό με αντισπασμωδικές και στομαχικές ιδιότητες. Καταπραΰνει νευρικούς και ρευματικούς πόνους.
Είναι πολυετής πόα, τριχωτή, πολύκλαδη, με βλαστό αραιόφυλλο, ύψους 20-60 εκατοστά. Τα κατώτερα φύλλα είναι προμήκη, τα ανώτερα σχεδόν επιφυή. Άνθη λευκά, όρθια σε διχάδιο με τριανθείς διακλαδώσεις, με κάλυκα χνουδωτό, ροπαλοειδή.
Οικοσύστημα
Η πατρίδα μας, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, του κλίματος και της ιδιαίτερης μορφολογίας της, είναι μια από τις πιο πλούσιες σε χλωρίδα περιοχές της γης. Στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας LIFE (πρόγραμμα «Ερημοποίηση: Προστασία εδαφών από την διάβρωση στην Τήνο και Ζαγοροχώρια», Τμήμα Ανθοκομίας και Αρχιτεκτονικής Τοπίου του ΤΕΙ Ηπείρου και Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων), κατά μήκος ενός μονοπατιού λίγων χιλιομέτρων των Νεγάδων Ζαγορίου, καταγράφηκαν και αναγνωρίστηκαν πάνω από 400 είδη, εκ των οποίων τα κυριότερα παρουσιάζονται εδώ.
Στην πορεία του, το μονοπάτι διασχίζει ένα πολύμορφο τοπίο, όπου οι εικόνες εναλλάσσονται με καταπληκτική ταχύτητα και συχνότητα. Η ύπαρξη πέτρινων αναβαθμίδων, γεφυριών και στοιχείων της ανθρώπινης δραστηριότητας δείχνει ότι η περιοχή αυτή ήταν στενά συνδεδεμένη με την καθημερινή ζωή των κατοίκων.
Το διαδικτυακό αυτό βοτανολόγιο φιλοδοξεί να καλύψει τις ανάγκες του επισκέπτη της περιοχής που επιθυμεί όχι μόνο να παρατηρεί την ομορφιά της φύσης σαν απλός θεατής, αλλά να προχωρήσει σε μια ουσιαστικότερη και βαθύτερη γνωριμία με τον φυσικό κόσμο.
Για να μπορεί ο επισκέπτης να αναγνωρίσει τα υπάρχοντα είδη in situ, κάθε φυτό συνοδεύεται από φωτογραφία, βοτανική περιγραφή, καθώς και από τα στοιχεία που διαθέτουμε για τη χρήση του. Παράλληλα, σχεδιάστηκε ο χάρτης του μονοπατιού και χωρίστηκε σε ευδιάκριτες ζώνες, που σημειώνονται στην περιγραφή του κάθε φυτού.
Σε ό,τι αφορά την ταξινόμηση, η χλωρίδα χωρίστηκε ανάλογα με την εποχή άνθισης στις τέσσερις εποχές, δεδομένου ότι το άνθος αποτελεί την πλέον χαρακτηριστική διαφορά μεταξύ των ειδών. Θα πρέπει να τονιστεί ότι τίποτα στη φύση δεν είναι στατικό, συνεπώς η εποχή άνθισης μπορεί να μετατοπιστεί ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες. Επίσης, η παρουσία των φυτών (ιδιαίτερα των ετήσιων) μπορεί να σημειωθεί και σε ζώνη που δεν αναφέρεται στον χάρτη.
Γιώργος Καρράς, Βαγγέλης Φίλης, Βοτανικές Διαδρομές, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων, Ιωάννινα 2000