Οι άνθρωποι
Ονομασία
Κρεατόπιτα Ελαφότοπου
Πληροφορητής
Έφη Σακελαρίδη
Σημειώσεις της ζαγορίσιας νοικοκυράς
Στον Ελαφότοπο βάζουν μόνο 2-3 κρεμμύδια και φτιάχνουν το κρέας με πολύ ζουμί. Στρώνουν τα πρώτα 3 φύλλα ωμά κάτω κάτω με το λαδάκι τους και αμέσως βάζουν το πρώτο ψημένο φύλλο, ρίχνουν ζουμί, ξανά ψημένο φύλλο, ξανά ζουμί, μέχρι να εξαντληθούν τα φύλλα. Βάζουν πολλά φύλλα μ' αυτόν τον τρόπο, 10-11 φύλλα. Πάνω πάνω ρίχνουν το κρέας, φτιάχνουν τα κοθράκια και ψήνουν.
Ονομασία
Βακαλάος με λάχανα
Υλικά
Λάχανα διάφορα για πίτα: σπανάκι, λάπατα, σέσκουλα, παζιά κλπ. άνηθος, μαϊντανός, φρέσκο κρεμμυδάκι, 1 φύλλο ξαλμυρισμένο μπακαλιάρο, Λάδι, πιπέρι.
Οδηγίες εκτέλεσης
Χειροτρίβουμε τα λάχανα και τα απλώνουμε στο ταψί. Απλώνουμε από πάνω το μπακαλιάρο που έχουμε ήδη ξαλμυρίσει, ρίχνουμε πιπέρι και λαδάκι μπόλικο (αλάτι δε χρειάζεται, παίρνει γεύση από το μπακαλιάρο) και ψήνουμε.
Πληροφορητής
Έφη Σακελαρίδη
Επετειακά
Ευαγγελισμός
Ονομασία
Βακαλάος με κρεμμύδια και σταφύδες
Υλικά
Κρεμμύδια μπόλικα κομμένα σε φέτες, 1 φύλλο μπακαλιάρο ξαλμυρισμένο (τον ξαλμυρίζουμε από την προηγούμενη μέρα αλλάζοντας το νερό μέχρι να πετύχουμε το αποτέλεσμα που θέλουμε
Οδηγίες εκτέλεσης
Χειροτρίβουμε τα κρεμμύδια με κόκκινο πιπέρι και τα τσιγαρίζουμε σε μπόλικο λάδι. Απλώνουμε στο ταψί και τοποθετούμε τα κομμάτια του ξαλμυρισμένου μπακαλιάρου. Πασπαλίζουμε και το μπακαλιάρο με κόκκινο πιπέρι και ψήνουμε στο φούρνο.
Πληροφορητής
Έφη Σακελαρίδη
Ονομασία
Σπανακόρυζο φούρνου
Υλικά
Σπανάκι, λάπατα, σέσκουλα και άλλα διάφορα λαχανικά, κρεμμυδάκι φρέσκο, πράσσο, άνηθο, μαϊντανό 1 ποτήρι ρύζι, 3 ποτήρια νερό, Λάδι, αλάτι, πιπέρι.
Οδηγίες εκτέλεσης
Χειροτρίβουμε τα χορταρικά και τσιγαρίζουμε ελαφρώς στην κατσαρόλα με το λάδι. Προσθέτουμε το ρύζι και το νερό, αλατοπιπερώνουμε και αφήνουμε να μισοβράσουν. Ρίχνουμε το φαγητό σε ταψί και τελειώνουμε το μαγείρεμά του στο φούρνο.
Πληροφορητής
Έφη Σακελαρίδη
Ονομασία
Κλιαστρόπιτα
Υλικά
Γέμιση (Αναδεμή): Οι ποσότητες είναι στην κρίση της μαγείρισσας. Αναμειγνύουμε μια ποσότητα κλιάστρας με 7-8 αυγά, προσθέτουμε αν χρειάζεται αλάτι, πιπέρι και στρώνουμε την πίτα. Φύλλα:
Χρειαζόμαστε 3 φύλλα κάτω,
ένα ψημμένο και 2 φύλλα πάνω και λιωμένο βούτυρο και λάδι για την επάλειψη των φύλλων.
Χρειαζόμαστε 3 φύλλα κάτω,
ένα ψημμένο και 2 φύλλα πάνω και λιωμένο βούτυρο και λάδι για την επάλειψη των φύλλων.
Οδηγίες εκτέλεσης
Χτυπάμε την κλιάστρα με τα αυγά, αλατοπιπερώνουμε και μ' αυτό το μείγμα φτιάχνουμε την πίτα. Στρώνουμε τα 3 φύλλα στο λαδωμένο ταψί λαδώνοντάς τα με το μείγμα λιωμένου βούτυρου, τοποθετούμε πάνω τους το ψημένο φύλλο, ρίχνουμε τη γέμιση και τελειώνουμε με τα δύο φύλλα πάνω. Λαδώνουμε και ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο για 40-45 λεπτά στους 200 βαθμούς Κελσίου.
Πληροφορητής
Έφη Σακελαρίδη
Σχόλια
Κλιάστρα: το καημάκι, το βούτυρο που προέρχεται μετά από βρασμό του γάλακτος από πρόβατα που έχουν γεννήσει πρόσφατα. Αυτήν την κλιάστρα τη χτυπούσαν με αυγά και το εφτιαχναν πίτα, την κλιαστρόπιτα.
Ονομασία
Παγουδόπιτα
Υλικά
Γέμιση: Οι ποσότητες είναι στην κρίση της μαγείρισσας. Αναμειγνύουμε μια ποσότητα παγούδας με 7-8 αυγά, προσθέτουμε αν χρειάζεται αλάτι, πιπέρι και στρώνουμε την πίτα. Φύλλα:
Χρειαζόμαστε 3 φύλλα κάτω,
ένα ψημμένο και 2 φύλλα πάνωκαι λιωμένο βούτυρο και λάδι για την επάλειψη των φύλλων.
Χρειαζόμαστε 3 φύλλα κάτω,
ένα ψημμένο και 2 φύλλα πάνωκαι λιωμένο βούτυρο και λάδι για την επάλειψη των φύλλων.
Οδηγίες εκτέλεσης
Χτυπάμε την παγούδα με τα αυγά, αλατοπιπερώνουμε και μ' αυτό το μείγμα φτιάχνουμε την πίτα. Στρώνουμε τα 3 φύλλα στο λαδωμένο ταψί λαδώνοντάς τα, τοποθετούμε πάνω τους το ψημένο φύλλο, ρίχνουμε τη γέμιση και τελειώνουμε με τα δύο φύλλα πάνω. Λαδώνουμε και ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο για 40-45 λεπτά στους 200 βαθμούς Κελσίου.
Πληροφορητής
Έφη Σακελαρίδη
Σχόλια
Παγούδα: το φρέσκο τυρί, που μόλις το έχουν φτιάξει, μόλις δηλαδή έχουν ρίξει τη μαγιά και έχει πήξει το γάλα, πριν το ρίξουν στην τσαντίλα (καλούπι) να στραγγίξει ο ορός.
Ονομασία
Γκιζόπιτα
Υλικά
Οι ποσότητες είναι στην κρίση της μαγείρισσας. Αναμειγνύουμε μια ποσότητα γκίζας με 7-8 αυγά, προσθέτουμε αν χρειάζεται αλάτι, πιπέρι και στρώνουμε την πίτα. Φύλλα:
Χρειαζόμαστε 3 φύλλα κάτω,
ένα ψημμένο και 2 φύλλα πάνω και λιωμένο βούτυρο και λάδι για την επάλειψη των φύλλων.
Χρειαζόμαστε 3 φύλλα κάτω,
ένα ψημμένο και 2 φύλλα πάνω και λιωμένο βούτυρο και λάδι για την επάλειψη των φύλλων.
Οδηγίες εκτέλεσης
Ανακατεύουμε τη γκίζα με τα αυγά, συμπληρώνουμε αν θέλουμε λίγο αλάτι. Ανοίγουμε τα φύλλα και στρώνουμε με τον ίδιο πάντα τρόπο: 3 κάτω, λαδώνοντας το καθένα, ένα ψημμένο αμέσως μετά και πάνω σ' αυτό τη γέμιση. Τελειώνουμε με άλλα δύο φύλλα πάνω. Αλείφουμε λάδι και τα δύο και ψήνουμε στους 200 βαθμούς σε προθερμασμένο φούρνο για 40-45 λεπτά.
Πληροφορητής
Έφη Σακελαρίδη
Προέλευση
Φραγκάδες
Σχόλια
Γκίζα: Αφού αποβουτήρωναν το γάλα έμενε το ξυνόγαλο. Όταν έβραζαν το ξυνόγαλο έβγαινε η γκίζα.
Ονομασία
Αυγά με γκίζα και ντομάτα
Υλικά
1 ντομάτα,
1 γενναίο κομμάτι γκίζα (‘πλώχερο)
αλάτι, πιπέρι, λάδι και βούτυρο
4 αυγά
1 γενναίο κομμάτι γκίζα (‘πλώχερο)
αλάτι, πιπέρι, λάδι και βούτυρο
4 αυγά
Οδηγίες εκτέλεσης
Σ' ένα τηγάνι βάζουμε λάδι, ρίχνουμε τη ντομάτα και τη γκίζα. Αλατοπιπερώνουμε. Χτυπάμε τα αυγά και τα ρίχνουμε στη γκίζα και τη ντομάτα. Ψήνουμε και από τις δύο πλευρές και σερβίρουμε.
Πληροφορητής
Έφη Σακελαρίδη
Ονομασία
Τραχανόπιτα
Υλικά
Φύλλα:
Χρειαζόμαστε 3 φύλλα κάτω,
ένα ψημμένο και 2 φύλλα πάνω.
Γέμιση:
1 ½ φλιτζάνι τραχανά
2 κρεμμύδια,
αλάτι, πιπέρι μαύρο και κόκκινο,
Λάδι και βούτυρο,
3-4 αυγά
Χρειαζόμαστε 3 φύλλα κάτω,
ένα ψημμένο και 2 φύλλα πάνω.
Γέμιση:
1 ½ φλιτζάνι τραχανά
2 κρεμμύδια,
αλάτι, πιπέρι μαύρο και κόκκινο,
Λάδι και βούτυρο,
3-4 αυγά
Οδηγίες εκτέλεσης
Σε μια κατσαρόλα ρίχνουμε 1-2 κρεμμύδια κομμένα σε ροδέλες λεπτές και τα τσιγαρίζουμε με λάδι και λίγο βούτυρο. Προσθέτουμε πιπέρι μαύρο και κόκκινο και τον τραχανά. Τον φέρνουμε 2-3 βόλτες στην κατσαρόλα και ρίχνουμε και νερό να βράσει και να χυλώσει. Ρίχνουμε ένα φύλλο ψημμένο τριμμένο και χτυπάμε και 3-4 αυγά. Στρώνουμε τα 3 φύλλα στο λαδωμένο ταψί, λαδώνουμε, ακουμπάμε το ψημμένο φύλλο, πάνω σ' αυτό ρίχουμε τον τραχανά και τελειώνουμε την πίτα με τα 2 φύλλα επάνω. Φτιάχνουμε τους κόθρους και ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο για 40-45 λεπτά στους 200 βαθμούς κελσίου.
Πληροφορητής
Έφη Σακελαρίδη
Ονομασία
Κρεατόπιτα
Υλικά
Για τα χωριάτικα φύλλα:
Για την πίτα χρειαζόμαστε 7 φύλλα.
Υπολογίζουμε για κάθε φύλλο ότι θέλουμε ένα ‘πλόχερο (1 χούφτα) αλεύρι, αλάτι, λάδι, χλυαρό νερό.
Για τη γέμιση:
1 κιλό κρέας από ζυγούρι
(ή για μια πιο ελαφριά και σύγχρονη εκδοχή ½ ζυγούρι & ½ κοτόπουλο)
700 γρ. Κρεμμύδια
4 αυγά
αλάτι, πιπέρι, πάπρικα
λάδι, βούτυρο
Για την πίτα χρειαζόμαστε 7 φύλλα.
Υπολογίζουμε για κάθε φύλλο ότι θέλουμε ένα ‘πλόχερο (1 χούφτα) αλεύρι, αλάτι, λάδι, χλυαρό νερό.
Για τη γέμιση:
1 κιλό κρέας από ζυγούρι
(ή για μια πιο ελαφριά και σύγχρονη εκδοχή ½ ζυγούρι & ½ κοτόπουλο)
700 γρ. Κρεμμύδια
4 αυγά
αλάτι, πιπέρι, πάπρικα
λάδι, βούτυρο
Οδηγίες εκτέλεσης
Για τα χωριάτικα φύλλα: Ρίχνουμε στο αλεύρι λίγο αλάτι, λάδι και χλιαρό νερό τόσο όσο να γίνει μια ζύμη ούτε σκληρή ούτε μαλακιά, να πλάθεται εύκολα.
Αφήνουμε να ξεκουραστεί η ζύμη για 1-2 ώρες και μετά χωρίζουμε σε 7 κομμάτια και ανοίγουμε τα φύλλα.
Ψήνουμε τα 4 από τα 7 φύλλα. Για την γέμιση: Τσιγαρίζουμε τα κρεμμύδια (χοντροκομμένα) και ρίχνουμε το κρέας κομμένο σε μικρά κομμάτια. Προσθέτουμε αλάτι, πιπέρι και πάπρικα αρκετή ώστε να κοκκινίσει. Συμπληρώνουμε με νερό και αφήνουμε να σιγοβράσει το φαγητό ώστε να μαγειρευτεί και να μαλακώσει το κρέας.
Αφήνουμε να κρυώσει και βγάζουμε τα κόκαλα. Χτυπάμε τα αυγά, τα ρίχνουμε στο μείγμα και ανακατεύουμε.
Το λάδι και το βούτυρο τα αναμειγνύουμε για να τα χρησιμοποιήσουμε στο στρώσιμο των φύλλων. Λαδώνουμε το ταψί και στρώνουμε τα 3 φύλλα, ρίχνοντας ανάμεσα το βούτυρο (από το μείγμα που έχουμε φτιάξει με το λάδι) και λίγο ζουμί από τη γέμιση.
Φτιάχνουμε τους κόθρους (τη ζύμη που περισσεύει γύρω γύρω από το ταψί και που στο τέλος θα τη στρίψουμε γύρω από τη γέμιση) και τρίβουμε τα 4 ψημένα φύλλα. Ρίχνουμε τη γέμιση, γυρίζουμε τους κόθρους και ψήνουμε σε προθερμασμένο δυνατό φούρνο. Μετά από 10 λεπτά χαμηλώνουμε το φούρνο και συνεχίζουμε για μισή ώρα ακόμα το ψήσιμο στους 200 βαθμούς.
Αφήνουμε να ξεκουραστεί η ζύμη για 1-2 ώρες και μετά χωρίζουμε σε 7 κομμάτια και ανοίγουμε τα φύλλα.
Ψήνουμε τα 4 από τα 7 φύλλα. Για την γέμιση: Τσιγαρίζουμε τα κρεμμύδια (χοντροκομμένα) και ρίχνουμε το κρέας κομμένο σε μικρά κομμάτια. Προσθέτουμε αλάτι, πιπέρι και πάπρικα αρκετή ώστε να κοκκινίσει. Συμπληρώνουμε με νερό και αφήνουμε να σιγοβράσει το φαγητό ώστε να μαγειρευτεί και να μαλακώσει το κρέας.
Αφήνουμε να κρυώσει και βγάζουμε τα κόκαλα. Χτυπάμε τα αυγά, τα ρίχνουμε στο μείγμα και ανακατεύουμε.
Το λάδι και το βούτυρο τα αναμειγνύουμε για να τα χρησιμοποιήσουμε στο στρώσιμο των φύλλων. Λαδώνουμε το ταψί και στρώνουμε τα 3 φύλλα, ρίχνοντας ανάμεσα το βούτυρο (από το μείγμα που έχουμε φτιάξει με το λάδι) και λίγο ζουμί από τη γέμιση.
Φτιάχνουμε τους κόθρους (τη ζύμη που περισσεύει γύρω γύρω από το ταψί και που στο τέλος θα τη στρίψουμε γύρω από τη γέμιση) και τρίβουμε τα 4 ψημένα φύλλα. Ρίχνουμε τη γέμιση, γυρίζουμε τους κόθρους και ψήνουμε σε προθερμασμένο δυνατό φούρνο. Μετά από 10 λεπτά χαμηλώνουμε το φούρνο και συνεχίζουμε για μισή ώρα ακόμα το ψήσιμο στους 200 βαθμούς.
Πληροφορητής
Κατερίνα Νόλα
Προέλευση
Δόλιανη
Τόπος Πληροφορίας
Ιωάννινα
Ονομασία
Μανιταρόπιτα
Υλικά
1 ½ κιλό μανιτάρια άγρια του βουνού (Το μυστικό για καλύτερο γευστικό αποτέλεσμα είναι η ποικιλία διαφόρων ειδών μανιταριών).
1 κιλό κρεμμύδια
4 αυγά
Ανθότυρο ή μυζήθρα
7 φύλλα χωριάτικα
λάδι, βούτυρο
1 κιλό κρεμμύδια
4 αυγά
Ανθότυρο ή μυζήθρα
7 φύλλα χωριάτικα
λάδι, βούτυρο
Οδηγίες εκτέλεσης
Για τα χωριάτικα φύλλα:
Για την πίτα χρειαζόμαστε 7 φύλλα.
Υπολογίζουμε για κάθε φύλλο ότι θέλουμε ένα ‘πλόχερο (1 χούφτα) αλεύρι.
Ρίχνουμε στο αλεύρι λίγο αλάτι, λάδι και χλιαρό νερό τόσο όσο να γίνει μια ζύμη ούτε σκληρή ούτε μαλακιά, να πλάθεται εύκολα.
Αφήνουμε να ξεκουραστεί η ζύμη για 1-2 ώρες και μετά χωρίζουμε σε 7 κομμάτια και ανοίγουμε τα φύλλα.
Ψήνουμε τα 4 από τα 7 φύλλα.
Κόβουμε τα κρεμμύδια και τα μανιτάρια σε φέτες.
Τσιγαρίζουμε τα κρεμμύδια και στη συνέχεια ρίχνουμε τα μανιτάρια.
Προσθέτουμε αλάτι, πιπέρι και αφήνουμε να μαγειρευτούν.
Όταν μαγειρευτούν και μαλακώσουν τα μανιτάρια αφήνουμε να κρυώσουν και προσθέτουμε τα αυγά χτυπημένα και το τυρί τριμμένο στο χέρι. Ανακατεύουμε.
Στο μεταξύ έχουμε ετοιμάσει τα φύλλα.
Το λάδι και το βούτυρο τα αναμειγνύουμε για να τα χρησιμοποιήσουμε στο στρώσιμο των φύλλων.
Λαδώνουμε το ταψί και στρώνουμε τα 3 φύλλα, ρίχνοντας ανάμεσα βούτυρο (από το μείγμα που έχουμε φτιάξει με το λάδι) και λίγο ζουμί από τη γέμιση.
Φτιάχνουμε τους κόθρους (τη ζύμη που περισσεύει γύρω γύρω από το ταψί και που στο τέλος θα τη στρίψουμε γύρω από τη γέμιση) και τρίβουμε τα 4 ψημένα φύλλα. Ρίχνουμε τη γέμιση, γυρίζουμε τους κόθρους και ψήνουμε.
Για την πίτα χρειαζόμαστε 7 φύλλα.
Υπολογίζουμε για κάθε φύλλο ότι θέλουμε ένα ‘πλόχερο (1 χούφτα) αλεύρι.
Ρίχνουμε στο αλεύρι λίγο αλάτι, λάδι και χλιαρό νερό τόσο όσο να γίνει μια ζύμη ούτε σκληρή ούτε μαλακιά, να πλάθεται εύκολα.
Αφήνουμε να ξεκουραστεί η ζύμη για 1-2 ώρες και μετά χωρίζουμε σε 7 κομμάτια και ανοίγουμε τα φύλλα.
Ψήνουμε τα 4 από τα 7 φύλλα.
Κόβουμε τα κρεμμύδια και τα μανιτάρια σε φέτες.
Τσιγαρίζουμε τα κρεμμύδια και στη συνέχεια ρίχνουμε τα μανιτάρια.
Προσθέτουμε αλάτι, πιπέρι και αφήνουμε να μαγειρευτούν.
Όταν μαγειρευτούν και μαλακώσουν τα μανιτάρια αφήνουμε να κρυώσουν και προσθέτουμε τα αυγά χτυπημένα και το τυρί τριμμένο στο χέρι. Ανακατεύουμε.
Στο μεταξύ έχουμε ετοιμάσει τα φύλλα.
Το λάδι και το βούτυρο τα αναμειγνύουμε για να τα χρησιμοποιήσουμε στο στρώσιμο των φύλλων.
Λαδώνουμε το ταψί και στρώνουμε τα 3 φύλλα, ρίχνοντας ανάμεσα βούτυρο (από το μείγμα που έχουμε φτιάξει με το λάδι) και λίγο ζουμί από τη γέμιση.
Φτιάχνουμε τους κόθρους (τη ζύμη που περισσεύει γύρω γύρω από το ταψί και που στο τέλος θα τη στρίψουμε γύρω από τη γέμιση) και τρίβουμε τα 4 ψημένα φύλλα. Ρίχνουμε τη γέμιση, γυρίζουμε τους κόθρους και ψήνουμε.
Πληροφορητής
Κατερίνα Νόλα