Οι άνθρωποι

Καταγόταν από το Ζαγόρι. Ήταν ιερομόναχος που αναδείχθηκε στη Θεολογία και τη Φιλοσοφία. Έλαβε τη βασική μόρφωση στα Ιωάννινα κι έπειτα σπούδασε στην Κωνσταντινούπολη. Υπηρέτησε ως Σχολάρχης στα Ιωάννινα κι έγραψε για την πίστη, την ελπίδα, την αγάπη. Το πόνημά του εκδόθηκε στη Βενετία το 1685.

Βιβλιογραφία

Παπαζήσης Δημήτριος, Βιογραφική συλλογή λογίων Ελλήνων επί Τουρκοκρατίας (Ηπείρου – Θεσσαλίας – Μακεδονίας), Ηπειρωτική Εστία 26 (1977) 694-695

Γεν­νήθηκε στην Κοσμηρά Ιωαννίνων, αλλά καταγόταν από το Ζαγόρι. Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων, φοίτησε στη Ριζάρειο Σχολή στην Αθήνα. Ακολούθως σπούδασε Θεολογία και Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έλαβε μεταπτυχιακό τίτλο και διδακτορικό στη Θεολογία. Το διάστημα 1933 – 1934 εργάστηκε ως επιμελητής σπουδών στη Ριζάρειο Σχολή και από το 1935 στο Κολλέγιο Αθηνών ως Καθηγητής αρχαίων και νέων ελληνικών, ιστορίας και θρησκευτικών. Από το 1946 ως το 1949 έκανε με υποτροφία θεολογικές σπουδές στο Emory University της Georgia εστιάζοντας στη Δογματική, τη Συμβολική, την Ηθική και την Ιστορία των δογμάτων. Παράλληλα, παρακολούθησε στο ίδιο Πανεπιστήμιο μαθήματα Φιλοσοφίας.

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα προσελήφθη από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος Διευθυντής του Γραφείου Τύπου της Ιεράς Συνόδου, συντάκτης του περιοδικού «Εκκλησία» κι επιμελητής ύλης της «Θεολογίας» έως το 1956. Από το Μάρτιο του 1950 ήταν και Καθηγητής του Ανωτέρου Εκκλησιαστικού Φροντιστηρίου της Ριζαρείου Σχολής. Ταυτόχρονα, δίδασκε θρησκειολογία στη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία, στην οποία το 1954 έγινε Υποδιευθυντής και το 1959 Διευθυντής. Εξακολούθησε την κατάρτισή του μεταβαίνοντας στο Μόναχο της Γερμανίας, όπου παρακολούθησε τον Καθηγητή της Δογματικής Michael Schmaus, και στο Harvard University για φιλοσοφικά και παιδαγωγικά μαθήματα.

Υπήρξε μέλος της Ενώσεως Αποφοίτων της Ριζαρείου Σχολής, της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, της Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, επίτιμο μέλος της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών, συνεργάτης της Θρησκευτικής και Ηθικής Εγκυκλοπαίδειας κλπ.

Δημοσίευσε πολλά άρθρα στην ελληνική και αγγλική γλώσσα σε εφημερίδες και περιοδικά της Ελλάδας και της Αμερικής.

Από την εργογραφία του ξεχωρίζουν τα :

Αι κοινωνικαί ιδέαι των Τριών Ιεραρχών, Θεσσαλονίκη 1937

Η Ανάστασις του Κυρίου και αι γυναίκες, Αθήναι 1942

Μαθητικές πνοές, Αθήναι 1943

Ο Χριστός και το εγκόσμιο κακό, Αθήναι 1943

Αι θρησκευτικαί ιδέαι του Νεόφυτου Δούκα, Νέα Υόρκη 1949

Τρεις πληγαί της εκπαιδεύσεως. Α’ Ορθογραφία, Αθήναι 1951

Το εκπαιδευτικό πρόβλημα των Ελλήνων της Αμερικής, Αθήναι 1952

Ορθόδοξος ανατολική εκκλησία και οικουμενική κίνησις, Αθήναι 1953

Η περί της θείας του Χριστού κενώσεως θεωρία, Αθήναι 1954

Ιστορική εισαγωγή εις το πρόβλημα των Ελλήνων της αμαρτίας, Αθήναι 1954

Περί το πρώτον σύμβολον της πίσεως, Αθήναι 1958

Εσχατολογία και Ιστορία, Αθήναι 1958

Θύραθεν και Χριστιανική περί της ιστορίας αντίληψις, Ιωάννινα 1961

Δογματικαί μελέται Α’, Ιωάννινα 1967

Βιβλιογραφία

Λώλης Σοφοκλής Δ., Σοφοκλής Δ. Λώλης (Σπουδαί – Συγγράμματα – Δράσις), Ιωάννινα 1968

Γεννήθηκε και τέλειωσε το Σχολαρχείο στο Τσεπέλοβο Ζαγορίου. Σε μικρή ηλικία έμεινε ορφανός από τον πατέρα του, ο οποίος σκοτώθηκε από τους Βούλγαρους στη Χαριούπολη. Αποφοίτησε από τη Ζωσιμαία Σχολή και υπηρέτησε ως δάσκαλος στην Ελληνική Σχολή του Τσεπέλοβου. Παντρεύτηκε την Αγγελική Κουσίδη, αδελφή του Αρίστιππου Φ. Κουσίδη, Καθηγητή του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου. Με υποτροφία του Τσουφλείου Κληροδοτήματος σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πήρε το πτυχίο του το 1894. Κατόπιν εργάστηκε ως γιατρός στην πατρίδα του. Εκτελούσε χρέη παθολόγου, χειρούργου, μαυευτήρα, καρδιολόγου, οδοντίατρου και οφθαλμολόγου σε μια εποχή με παντελή έλλειψη μέσων. Βρισκόταν κοντά σε κάθε άνθρωπο που τον είχε ανάγκη.

Ανέπτυξε σημαντική εθνική, κοινωνική και πνευματική δραστη­ριότητα. Κατηγορήθηκε πολλές φορές από τις τουρκικές αρχές για την εθνική του δράση, αλλά γλίτωνε με την επέμβαση του διάσημου τότε δικηγόρου Ι. Μέξη, ο οποίος είχε μεγάλο κύρος στους Τούρκους. Το 1912 με την κήρυξη του πολέμου αναγκάστηκε να καταφύγει πρώτα στο Σκαμνέλι και τη Βωβούσα κι έπειτα στα Γρεβενά και την Αθήνα για να γλιτώσει τη σύλληψη. Εκεί γνωρίστηκε με τον Ίωνα Δραγούμη κι άλλους πολιτικούς άνδρες κι επιστήμονες. Του ανέθεσαν την περίθαλψη των επιστράτων και τον διόρισαν Διευθυντή γιατρό στο νοσοκομείο Αγία Ελένη. Ωστόσο, παρά τη λαμπρή σταδιοδρομία που βρισκόταν μπροστά του προτίμησε να επιστρέψει στη γενέτειρά του, το Τσεπέλοβο, και να αφιερωθεί με πενιχρό μισθό στην υπηρεσία των συμπατριωτών του. Ακολούθως, διορίστηκε σχολίατρος στην εκπαιδευτική περιφέρεια Ζαγορίου και έπειτα στα Ιωάννινα. Ξαναγύρισε στο Τσεπέλοβο και το 1933 αποσύρθηκε από την υπηρεσία.

Διετέλεσε μέλος της Εφοροεπιτροπείας στο κληροδότημα Μπήκα. Συνέβαλε στη επισκευή των σχολείων του Τσεπελόβου διενεργώντας έρανο μεταξύ των Τσεπελοβιτών και το 1929 κατόρθωσε με προσωπικές παρεμβάσεις να μην καταργηθεί το Ελληνικό Σχολείο του χωριού του.

Επιπρόσθετα, έκανε σημαντικές θεραπευτικές έρευνες δοκιμάζοντας βότανα της περιοχής του Ζαγορίου και βοηθούσε κάθε επιστήμονα που επισκεπτόταν το χωριό του, όπως ο Δανός γλωσσολόγος Carsten Hoeg και η λαογράφος Αγγελική Χατζημιχάλη. Συμμετείχε με ομιλία στο Α’ Πανζαγορισιακό Συνέδριο το 1927.

Πραγματοποίησε διαλέξεις ποικίλου πε­ριεχομένου, ενώ στα χειρόγραφά του εντοπίστηκαν πολλές ανέκδοτες μελέτες του. Υπήρξε μέλος της ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδας. Ο Κώστας Π. Λαζαρίδης γράφει για το έργο του : «…Τα θέματα και μελέτες του (γραπτές εργασίες) που άφησε, ανέρχονται σε πολλές δεκάδες, ίσως να ξεπερνούν και την εκατοντάδα…αν δημοσιεύονταν και μόνο λίγα, τα σημαντικώτερα από τα θέματα αυτά (ιατρικά, ιστορικά, πατριωτικά…), θάπρεπε ν’ αποτελέσουν ολόκληρους τόμους και ν’ αναδείξουν το Λιάπη σημαντικό συγγραφέα».

Το 1947 αποφάσισε να αφήσει το Τσεπέλοβο για τα Γιάννενα, όπου έμεινε ως το θάνατό του κοντά στα παιδιά του.

Βιβλιογραφία

Κραψίτης Βασίλης, Λόγιοι της Ηπείρου (1430-1912), Τόμος Α’, Αθήνα, 1979, 322-323

Λαζαρίδης Κώστας Π., Ο γιατρός Αναστάσιος Στ. Λιάπης και το Τσεπέλοβο – Ζαγορίου (Ο άνθρωπος, ο επιστήμονας, ο υπέροχος Τσεπελοβίτης, ο εθνικός αγωνιστής, ο λόγιος, ο κοινωνικός οδηγός), Μικρή Ζαγοριακή Βιβλιοθήκη Αριθ. 17, Γιάννινα 1975.

Τσουμάνη – Γιαννάκη Λένα, Επιφανείς Τσεπελοβίτες, Λιάπης Αναστάσιος, Εν Τσεπελόβω, 10 (2012) 3 - 5

Γεννήθηκε στα Άνω Πε­δινά Ζαγορίου. Αφού έλαβε τη βασική εκπαίδευση στο χωριό του, φοίτησε στη Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων και στα Γυμνάσια Ξάνθης και Κα­βάλας και αποφοίτησε από το 9ο Γυμνάσιο Αθηνών. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και διορίστηκε στο Σχολαρχείο της Πάργας. Κατόπιν υπηρέτησε στο Γυμνάσιο Πωγωνιανής, σε διάφορα Γυμνάσια στη Θεσσαλονίκη, ενώ έγινε Γυμνασιάρχης και τοποθετήθηκε στη Ζωσιμαία Σχο­λή Ιωαννίνων μέχρι τη συνταξιοδότησή του. Από το 1970 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα.

Ο Στάθης Λαμπρίδης επέδειξε ιδιαίτερο ζή­λο για την εκπαιδευτική διαδικασία. Μετά από προσπάθειές του κατόρθωσε ποσοστό 30% από τους πόρους του ιδρύμα­τος των Ηπειρωτών ευεργετών Ριζάρηδων να διατίθεται για το Ζαγόρι και τα μνημεία του. Ανακηρύχθηκε επίτιμο μέλος της Ηπειρωτικής Εστίας Θεσσαλονίκης και πρόσφερε σημαντικές υπηρεσίες στην Ηπειρωτική Εταιρεία ως γενικός Γραμματέας, ενώ διετέλεσε και μέλος του συμ­βουλίου της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχο­λής. Παράλληλα, σημαντική ήταν η συμβολή του σε έργα κοινής ωφελείας στην πατρίδα του. Ξεχωρίζουν προσπάθειές του για την ανάπτυξη και πρόοδο της Λαμπριαδείου Οικοκυρικής Σχολής.

Συνέγραψε πολλά άρθρα στον Ηπειρωτικό Τύ­πο, στο Δελτίο Πνευματικής Ενη­μέρωσης της Ηπειρωτικής Εταιρείας και βιβλία, όπως :

Οι αδελφοί Ριζάραι, το κληροδότημα αυτών και το Ζαγόρι, Αθήναι 1973

Χριστόδουλος Κλονάρης, Ζαγορίτης, Αθήναι 1975

Ιωάννης Λαμπρίδης, Αθήναι 1979

Κώστας Γκράτζιος, Αθήναι 1983

Επάνω Σουδενά, Γιάννινα 1984

 

Βιβλιογραφία

Θεοδώρου Σάββας, Μνήμη Λογίων του Ζαγορίου του αιώνα που πέρασε, Το Ζαγόρι μας, 262 (2000) 11

Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 34

Τσέτσης Χρήστος, Οι Ηπειρώτες, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, Γιάννινα, Εκδ. Τυποεκδοτική Ηπείρου ΕΠΕ, 2003, 215 - 216.

Γεννήθηκε στο χωριό Άνω Πε­δινά Ζαγορίου. Ο πατέρας του ήταν ευκατάστατος και διατηρούσε Τραπεζικό Γραφείο στην Άρτα. Ο Σπύρος έμαθε τα πρώτα γράμματα στο χωριό του και συνέχισε στο Γυμνάσιο Άρτας. Όταν αποφοίτησε, ο πατέρας του τον έστειλε να συνεχίσει τις σπουδές του στη Σμύρνη, στην Αγγλική Εμπορική Σχολή Μπάξερ. Εντούτοις, το ενδιαφέρον του ήταν επικεντρωμένο στη συγγραφή, τη λογοτεχνία και τη δημοσιογραφία.

Από νεαρή ηλικία άρχισε να εργάζεται ως δημοσιογράφος στις Αθηναϊκές εφημερίδες «Εμπρός» και «Πατρίς». Κατά τη διάρκεια του Βαλκανικού Πολέμου ήταν πολεμικός ανταποκριτής στο Μέτωπο. Το 1914 ήταν Λοχίας Πυροβολικού στον Βορειοηπειρωτικό Αγώνα, πήρε μέρος σε πολλές μάχες, διακρίθηκε και παρασημοφορήθηκε. Διετέλεσε για ένα διάστημα Υπασπιστής του Υπουργού Στρατιωτικών της Αυτόνομης Ηπείρου, του Συνταγματάρχη Δημ. Δούλη.

Μετά το τέλος του Βορειοηπειρωτικού Αγώνα και μετά από ένα σύντομο διάλειμμα, κατά το οποίο επέστρεψε στη δημοσιογραφία, έγινε Έφεδρος Ανθυπολοχαγός Διαχειρίσεως στη Μικρασιατική Εκστρατεία και τελικά μονιμοποιήθηκε στο στρατό υπηρετώντας σε διάφορες φρουρές, όπως της Πρέβεζας, Ιωαννίνων, Λάρισας, Αθήνας. Αν κι έγινε Υπολοχαγός και έπειτα Λοχαγός, το 1934 παραιτήθηκε και στράφηκε ξανά στη δημοσιογραφία.

Υπήρξε ελεύθερος συντάκτης σε διάφορες εφημερίδες και περιοδικά. Εξέδωσε και δική του εφημερίδα με τίτλο «Αγών». Η εφημερίδα παρά τα φτωχά οικονομικά μέσα πήγε καλά. Διακρινόταν από μαχητική αρθρογραφία, η οποία οδήγησε στο κλείσιμό της από το καθεστώς της 4ης Αυγούστου. Τα επόμενα χρόνια ήταν πολύ δύσκολα για τον Λαμπρίδη μέσα στην ανεργία, τον πόλεμο και την κατοχή, αλλά και τα προβλήματα υγείας που τον βασάνιζαν. Αναζητούσε εργασία παντού εργαζόμενος ακόμη και ως διορθωτής σε εκδοτικό οίκο προκειμένου να εξασφαλίσει τα αναγκαία.

Το 1952 έγινε συνεργάτης στο Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας. Για δέκα χρόνια ασχολήθηκε με θέματα ιστορικά, εθνικά, λαογραφικά, ενώ έκανε συνεντεύξεις με πολιτικούς, επιστήμονες, καλλιτέχνες κι άλλες προσωπικότητες που μεταδίδονταν από το ραδιοφωνικό σταθμό των βραχέων. Επανέκδωσε την εφημερίδα του «Αγών» για ένα δυο χρόνια για να ικανοποιήσει την τάση του για το γράψιμο.

Μετά την απώλεια της συζύγου του το 1954 κλονίστηκε και η δική του υγεία. Αμέλησε το συγγραφικό του έργο, το οποίο διασκορπίστηκε. Μάλιστα, είχε γράψει βιβλίο για τον Βορειοηπειρωτικό Αγώνα με πλούσια αυθεντικά και ανέκδοτα στοιχεία και φωτογραφίες. Ωστόσο, κι αυτό χάθηκε στο ΓΕΣ που είχε αναλάβει την έκδοσή του. Πέθανε στην Αθήνα σε μια κλινική.

Βιβλιογραφία

Παρασκευαΐδης, Μ., Σπύρος Λαμπρίδης. Ένας ξεχασμένος Ηπειρώτης δημοσιογράφος και συγγραφέας, Ηπειρωτική Εταιρεία ΙΗ’/177 (1991) 310-312

Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 33

Γεννήθηκε στα Δολιανά. Αφού αποφοίτησε από τη Ζωσιμαία Σχολή εργάστηκε ως δάσκαλος στην Κωνσταντινούπολη. Ακολούθως, σπούδασε στη Νομική Σχολή της Αθήνας και εργάστηκε ως δικηγόρος στα Ιωάννινα. Ανέπτυξε εθνική δράση και διώχθηκε από τις τουρκικές αρχές. Έτσι, μετακόμισε στην Αθήνα, όπου εργάστηκε ως δικηγόρος και δημοσιογράφος.

Εξέδωσε την εφημερίδα «Ο Αγών» κι έλαβε μέρος στην «Εθνική Εταιρεία». Συνεργάστηκε στις εκδόσεις της «Βιβλιοθήκης Μαρασλή» μεταφράζοντας τους 3 τόμους της «Βυζαντινής Εποποιίας» του Schlumberger. Τέλος, κατήρτησε την «Έκθεση» για την Ελληνική Παιδεία στις Βαλκανικές χώρες, που μεταφράστηκε στα γερμανικά και εκδόθηκε από το Υπουργείο Εξωτερικών.

Στα έργα του περιλαμβάνονται τα «Αι Ελληνικαί Αποικίαι» και «Ο εν Αιγύπτω Ελληνισμός».

Βιβλιογραφία

Κραψίτης Βασίλης, Λόγιοι της Ηπείρου (1430-1912), Τόμος Α’, Αθήνα, 1979, 321

Παπαζήσης Δημήτριος, Βιογραφική συλλογή λογίων Ελλήνων επί Τουρκοκρατίας (Ηπείρου – Θεσσαλίας – Μακεδονίας), Ηπειρωτική Εστία 26 (1977) 690-691

Γεννήθηκε στα Άνω Πεδινά (παλαιά Άνω Σουδενά) Ζαγορίου.  Το 1854 τελείωσε την Ελληνική Σχολή του χωριού του και πήγε στην Αθήνα επιθυμώντας να εισαχθεί στη Ριζάρειο Εκκλησιαστική Σχολή. Στην προσπάθειά του τον βοήθησαν εκτιμώντας την ευφυΐα του και την προχωρημένη παιδεία του ο Δάσκαλος του Γένους Γεώργιος Γεννάδιος από τα Δολιανά και ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων Ιωαννίκιος από το Μακρίνο. Αποφοίτησε από τη Ριζάρειο Σχολή το 1856 και σπούδασε στην Ιατρική Σχολή Αθηνών, όπου εκπόνησε και τη διδακτορική του διατριβή. Εξάσκησε το επάγγελμα του γιατρού στο Τατάρ Παζαρτζίκ (κοντά στη Φιλιππούπολη), οπού δίδαξε και ιστορία στην Ελληνική Σχολή. Έλαβε μετεκπαίδευση στη Γερμανία (1865-1868) κι έπειτα εγκαταστάθηκε στα Ιωάννινα όπου εργάστηκε ως γιατρός. Ανέπτυξε εθνική δράση και διετέλεσε Γραμματέας της Εμπορικής και Φιλολογικής Λέσχης «Η Πρόοδος». Έκανε σημαντικές δωρεές για την Παιδεία, δωρίζοντας χρήματα στη Ριζάρειο και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών για να σπουδάζουν από τους τόκους Ηπειρώτες νέοι, ενώ ενίσχυσε οικονομικά το χωριό του, την Ιερατική Σχολή Ιωαννίνων κά. Έτσι, εντάχθηκε στους Ηπειρώτες Ευεργέτες. Πέθανε το 1891 στην Αθήνα μετά από μακρά νοση­λεία στο Δρομοκαΐτειο Θεραπευτήριο.

Κατά την περίοδο της παραμονής του στα Ιωάννινα συγκέντρωσε σημαντικό ιστορικό και λαογραφικό υλικό, το όποιο δημοσίευσε σε μελέτες του σε περιοδικά και εφημερίδες της εποχής. Εστίασε στην ανάδειξη του Ηπειρωτικού Ελληνισμού, στην ελληνική παράδοση και τα εθνικά ιδεώδη. Η Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών επανέφερε στο φως το 1971 και παρέδωσε στους ερευνητές αλλά και στο ευρύτερο κοινό τα πολύτιμα και περιζήτητα έργα που έγραψε και τύπωσε ο Λαμπρίδης.

Στα έργα του εντάσσονται τα :

Εναίσιμος περί γάμου πραγματεία..., Ιωάννινα 1871.

Αυτοσχέδιος προσλαλιά εν τη του Μοναστηρίου της Βελλάς πανηγύρει εκφωνηθείσα …, Ιωάννινα 1871

Περί των εν Ηπείρω αγαθοεργημάτων (μέρη Α' και Β'), Αθήναι 1880

Ο Τεπελενλής Αλή Πασάς, Αθήναι 1887.

Περιγραφή της πόλεως των Ιωαννίνων, Αθήναι 1887.

Κουρεντιακά και Τσαρκοβιστιακά, Αθήναι 1888.

Περιγραφή των Κατσανοχωρίων, Αθήναι 1888.

Μέτσοβον και Σεράκου, Αθήναι 1888.

Ιερά εν Ηπείρω σκηνώματα κλπ, Αθήναι 1888.

Πογωνιακά, Αθήναι 1889.

Ζαγοριακά Α', Αθήναι 1889.

Ζαγοριακά Β', Αθήναι 1889.

Τα Σουλιωτικά, Αθήναι 1890.

Πολιτική εξάρτησις και διοίκησις Μαλακασίου, Αθήναι 1887

Περί Καραμουρατίας και Καραμουρατατών, Αθήνα: 1888.

Βιβλιογραφία

Κραψίτης Βασίλης, Λόγιοι της Ηπείρου (1430-1912), Τόμος Α’, Αθήνα, 1979, 320-321

Λαμπρίδης Στάθης, Ιωάννης Λαμπρίδης. Ο ιατρός, ο ιστοριογράφος και ευεργέτης της Ηπείρου, Ηπειρωτική Εταιρεία 309 (2008) 102 - 109

Παπαζήσης Δημήτριος, Βιογραφική συλλογή λογίων Ελλήνων επί Τουρκοκρατίας (Ηπείρου – Θεσσαλίας – Μακεδονίας), Ηπειρωτική Εστία 26 (1977) 690

Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 33

Φωτιάδου Ερμηνεία, Ιατροί, Βίοι Παράλληλοι 1870 - 1943, Ιωάννινα, 1997, 37

Γεννήθηκε στο Κουκούλι Ζαγορίου. Αφού έλαβε τη στοιχειώδη μόρφωση και αποφοίτησε από το Σχολαρχείο Βίτσας σπούδασε στη Ζωσιμαία Σχολή και στο Μονοτάξιο Διδασκαλείο Ιωαννίνων. Έλαβε μετεκπαίδευση στο Γεωργικό Φροντιστήριο των Ιωαννίνων και στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, ενώ παρακολούθησε δυο εξάμηνα μαθήματα στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Jean Jacgues Rousseau της Γενεύης. Εργάστηκε ως δάσκαλος στο χωριό Καλωτά Ζαγορίου, στο χωριό του Κουκούλι και σε διάφορα σχολεία των Ιωαννίνων, ενώ διετέλεσε Αναπληρωτής Επιθεωρητής Στοιχειώδους Εκπαίδευσης στις Περιφέρειες Πωγωνιού (1946-47) και Φιλιατών (1958-59).   

Παράλληλα με τη διδασκαλική ανέπτυξε και συνδικαλιστική δράση. Από τα πρώτα χρόνια της σταδιοδρομίας του έγινε στέλεχος του δασκαλικού συνδικαλισμού, πρωτοστάτησε σε αγώνες, εκλέχτηκε μέλος και Πρόεδρος διοικητικών συμβουλίων δασκαλικών συλλόγων, αντιπρόσωπος στις γενικές συνελεύσεις του κλάδου και υπήρξε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδας και της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΑΔΕΔΥ. Αντιμετώπιζε το συνδικαλισμό όχι μόνο ως μέσο για την προώθηση συντεχνιακών συμφερόντων, αλλά ως όργανο προόδου της εκπαίδευσης. Έτσι, αγωνίστηκε για τη δημιουργία βιβλιοθηκών από τους συλλόγους, ενώ εμπνεύστηκε και κυκλοφόρησε το περιοδικό «Επιστημονικό Βήμα του Διδασκάλου».

Αναφορικά με την κοινωνική του δράση πρέπει να τονιστεί η συμβολή του στην καταπολέμηση του αναλφαβητισμού. Έγραψε το βιβλίο «Πώς να μαθαίνουμε γράμματα σ’ όσους δεν ξέρουν» που εκδόθηκε από το «Σύνδεσμο για τα δικαιώματα της γυναίκας». Επιπρόσθετα, πάλεψε για την απόδοση των δασών στους παλιούς ιδιοκτήτες τους θεωρώντας ότι κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο τόσο για την επιβίωση των τοπικών πληθυσμών όσο και των ίδιων των δασών.

Συνέβαλε πνευματικά στη δύσκολη περίοδο που ακολούθησε τη Μικρασιατική Καταστροφή εστιάζοντας στην ηπειρωτική παράδοση όχι μόνο ως δάσκαλος αλλά και ως ερευνητής και συλλέκτης υλικού σχετικού με την ιστορική φυσιογνωμία του τόπου. Μέσα από διαρκή έρευνα, η οποία βασίστηκε στην αυστηρή κρι­τική και τεκμηρίωση των πηγών, εστίασε στη διάρκεια και αξιο­ποίηση της Ηπειρωτικής παράδοσης και κληρονομιάς με έμφαση στο Ζαγόρι. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Βύρων Βαρτζώκας : «θα ξαναπάρει δρόμους γνώριμους από τα νιάτα του, θα επισκεφτεί χωριά και τοποθεσίες, εκκλησιές, μοναστήρια και ξωκλήσια, ‘κονίσματα και γεφύρια. Θα σκύψει πάνω από κάθε πέτρα πελεκημένη, από κάθε περιγραφή να μάθει το μυστικό της, από κάθε σκαλιστό ξύλο και ζωγραφιά. Θα τ’ αποτυπώσει όλα με την παλιά μικρή φωτογραφική του μηχανή. Θα ξεσκαλίσει σεντούκια και ντουλάπια, σκαλοφρύδες και ράφια ν’ ανακαλύψει παλιά έγγραφα, διαθήκες και προικοσύμφωνα, πωλητήρια κι αποδείξεις, μισθωτήρια και συμβόλαια, γράμματα ξενητεμένων, κώδικες κι ό,τι άλλο γραπτό της κοινωνικής ζωής του παλιού Ζαγοριού. Θα μιλήσει με γέρους και γριές, θ’ αναθυμηθούνε μαζί την παλιά όμορφη ζωή των χωριών. Θα τα καταγράψει όλα στο χαρτί με το χέρι και στο μαγνητόφωνό του σε πενήντα μία ταινίες…Θα προσεγγίσει, ακόμη, μ’ ευλάβεια το έργο αξιόλογων ζαγορίσιων προσωπικοτήτων του παρελθόντος, θα το φωτίσει, θα το κρίνει, θα το αξιολογήσει – και θα το παρουσιάσει».

Γενικότερα, επιχείρησε να καταδείξει τη σύνδεση της παράδοσης με το παρόν, μεταφέροντας τις ευγενείς ιδέες προκειμένου για την πνευματική ανύψωση του ανθρώπου.

Η πλούσια παραγωγή του αποτελείται από πολυάριθμα λαογραφικά, γλωσσολογικά, ηθογραφικά, ιστορικά και κοινωνικά έργα. Ο Βασίλης Κραψίτης απαριθμεί 445 δημοσιευμένες μελέτες, πραγματείες και άρθρα σε περιοδικά και εφη­μερίδες, 34 αυτοτελή έργα, 18 ανάτυπα εργα­σιών του, 181 βιβλιοκρισίες του και αναλύσεις έργων και 11 λαο­γραφικές και γλωσσολογικές μελέτες. Επίσης, έχει σημαντικό εκπαιδευτικό και μεταφραστικό έργο.

Το 1983 έκανε δωρεά, όσο ακόμη βρισκόταν εν ζωή, όλων των κινητών και ακίνητων πραγμάτων που βρισκόταν στο σπίτι όπου στεγάστηκε στη συνέχεια το Πνευματικό Κέντρο «Κ. Λαζαρίδης». Στη δωρεά αυτή, εκτός από το οικόπεδο και τη λιθόκτιστη διόροφη παραδοσιακή οικία περιλαμβάνονται και τα ακόλουθα : βιβλιοθήκη αποτελούμενη από 5000 περίπου βιβλία, συλλογή παλαιών χειρογράφων ποικίλου περιεχομένου, βοτανική συλλογή και συλλογή ορυκτών, γραπτές λαογραφικές συλλογές σε 15 τόμους, διακόσιοι περίπου ειδικοί φάκελοι με στοιχεία ιστορικών γεγονότων του Ζαγορίου, γεφυριών, μοναστηριών κλπ, 60 μαγνητοταινίες με λαϊκά, λαογραφικά και εθνολογικά στοιχεία του Ζαγορίου, συλλογές παλαιότερων εφημερίδων και περιοδικών, συλλογές φωτογραφικού υλικού και γραμματοσήμων.

Από το πλούσιο έργο του αναφέρονται τα :

Περί σχολικού κήπου, Γιάννινα 1949.

Η Εθνική πνευματική λαμπάδα στα χρόνια της Τουρκοκρατίας - Ιστορία της σχολής Κουκουλιού - Ζαγορίου, Γιάννινα 1950.

Δημήτριος Ρίζος, Γιάννινα 1955.

Πώς να μάθουμε γράμματα σ' όσους δεν ξέρουν, Αθήναι 1955.

Το Ζαγόρι και τα εφήμερα προβλήματά του, Γιάννινα 1955.

Ο Σαμαρινιώτης αγωνιστής Καπετάν Αρκούδας (με συνερ­γασία Μ. Μακρή), Γιάννινα 1961.

Απαραίτητη εξήγηση, Γιάννινα 1961.

Αχιλλεύς Βάντζος (με συνεργασία Μ. Μακρή), Γιάννινα 1961

Ο δάσκαλος του Γένους Νεόφυτος Δούκας, Γιάννινα 1962.

Ο Τσεπελοβίτης Νικόλαος Παπαδόπουλος, Γιάννινα 1962.

Ο Καπεσοβίτης δάσκαλος Κων. Βαρτζώκας, Γιάννινα 1962.

Πώς πάτησε το Τσεπέλοβο ο λήσταρχος Νταβέλης, Γιάννινα 1963.

Ζαν Ζακ Ρουσσώ, Γιάννινα 1962.

Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κων. Φρεαρίτης, Γιάννινα 1964.

Η ιστορική οικογένεια των Μισιαίων, Γιάννινα 1964.

Ιστορικές αλήθειες για τον Γεώργιο Νταβέλη, Γιάννινα 1965.

Μπωντλαιρικά, Γιάννινα 1966.

Γιοσέφ Έλιγιά, Γιάννινα 1966.

Το εποπτικό προσωπικό της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, Γιάννινα 1966.

Δημήτριος Σαλαμάγκας, Γιάννινα 1968.

Άγνωστοι εθνικοί αγωνιστές από το Κουκούλι, Γιάννινα 1969

Η διαθήκη του Ευγενίου Πλακίδα, Γιάννινα 1969.

Ελάτε στο Ζαγόρι να θαυμάσετε του Βίκου τη χαράδρα, Γι­άννινα 1970.

Το Ζαγόρι στον αγώνα για την εθνική παλιγγενεσία, Γιάννι­να 1971.

Ο Δάσκαλος του Γένους Γεώργιος Γεννάδιος, Γιάννινα 1971

Ο εθνικός αγωνιστής Κων/νος Ράδος, Γιάννινα 1971

Η ατομική ιδιοκτησία στο Ζαγόρι, Γιάννινα 1972.

Προσκύνημα στον Άγιο Μηνά μας, Γιάννινα 1972.

Συμπληρωματικά στοιχεία στα υπ' αριθ. 1—10 βιβλία της Μ.Ζ.Β. Γιάννινα 1972.

Το χωριό μου το Κουκούλι, Γιάννινα 1973.

Δημήτριος Μ. Σάρρος, Γιάννινα 1973.

Ζαγόρι και Δημοτική μούσα, Γιάννινα 1973.

Ονομαστές βρύσες και νερά στο Ζαγόρι (Α'), Γιάννινα 1974.

Ο δάσκαλος του Γένους Αναστάσιος Σακελλαρίου, Γιάννινα 1974.

Παραδοσιακά παιγνίδια του χωριού μου, Γιάννινα 1975.

Ο γιατρός Αν. Λιάπης κτλ., Γιάννινα 1975.

Ο Καπεσοβίτης λεξικογράφος Κώνστας Γεωργίου, Γιάννινα 1975.

Μπάγια Α', Γιάννινα 1976.

Συμπληρωματικά Β', Γιάννινα 1976.

Το Ζαγόρι και ο Κοσμάς ο Αιτωλός, Γιάννινα 1976.

Παρατηρήσεις στα Μετεωρολογικά φαινόμενα, Γιάννινα 1976.

Το χωριό μου το Κουκούλι Β', Γιάννινα 1977.

Τα κοινά μεζάτια στο Ζαγόρι, Γιάννινα 1977.

Το χωριό μου το Κουκούλι Γ', Γιάννινα 1977.

Μνήμη Κώστα Κρυστάλλη, Γιάννινα 1978.

Ανέκδοτα ιστορικά έγγραφα από το Βορειοηπειρωτικό Αγώ­να του 1914, Γιάννινα 1979.

Ο Παύλος Μελάς στα Σαρακατσιάνικα κονάκια, Γιάννινα 1980.

Συμβολή στην ιστορία του Ζαγοριού, Γιάννινα 1982

Πέτρος Α. Κοκκόρος, Γιάννινα 1983

Νικόλαος Παπαδόπουλος, Γιάννινα 1985

Η ερασιτεχική βοτανική μου συλλογή, Γιάννινα 1986

Βοτανικά λαογραφικά στοιχεία Α’, Γιάννινα 1986

 

Βιβλιογραφία

Βαρτζώκας Βύρων, Κώστας Π. Λαζαρίδης. Σύντομη αναφορά στη ζωή, τη δράση και το έργο του, Το Ζαγόρι μας, 153 (1990) 140 - 142

Θεοδώρου Σάββας, Μνήμη Λογίων του Ζαγορίου του αιώνα που πέρασε, Το Ζαγόρι μας, 262 (2000) 10

Κραψίτης Βασίλης, Λόγιοι της Ηπείρου (1430-1912), Τόμος Α’, Αθήνα, 1979, 388-389

Μακρής Ευρυπίδης Π., Κουκούλι Ζαγορίου. Ένα παλιό αρχοντοχώρι οχτώ αιώνων, Ιωάννινα, 2005, 214 - 217

Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 30 - 32

Καταγόταν από τα Άνω Σουδενά. Ο Λαμπρίδης τον χαρακτήριζει «φιλόμουσο». Βοήθησε τον Κοραή στις εργασίες του στο Παρίσι κι έπειτα άσκησε την ιατρική στην Κέρκυρα.

Έχει γράψει τα έργα :

Ελεγείον εις τον στρατηγόν Λαφαιέττην, το φάσμα του Μάρκου δεινοπαθούν, και ωδή εις Γ. Κυβιέρον, Παρίσι 1834

Λόγος επιτάφιος εκφωνηθείς εις την κηδείαν του ιατροδιδασκάλου Δημητρίου Νίτσου του εξ Ιωαννίνων, Κέρκυρα 1846

ΕΛΕΓΕΙΟΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΗΓΟΝ ΛΑΦΑΙΕΤΤΗΝ

Των δύο ω Δαιμόνιε Πολίτ’ Ημισφαιρίων!

Τα πλήθη ομοθυμαδόν με ποταμούς δακρύων,

Με της καρδίας σύντριψιν, και πνεύμα πικραμμένον,

Το μνήμα σου κυκλόνουσι με δάφνας στολισμένον,

Με σεβασμόν ασπάζονται το θείον λείψανόν σου,

Προςψαύουσ’ ευλαβέστατα τ’ απλούν εντάφιόν σου.

Οδύρονται και κλαίσουσι χωρίς παρηγορίαν

Σε τον κοινόν πατέρα των, ελπίδα παγκοσμίαν,

Σε την πηγήν των αγαθών, τύπον φιλανθρωπίας,

Ελευθερίας σύμβολον, φρίκην της τυραννίας,

Σε την λαμπράν και ένσαρκον Χαρακτήρος εικόνα

Μοναδικήν κ’ αμίμητον εις όλον τον αιώνα!

Οδύρονται και κλαίσουσι χωρίς παρηγορίαν

Την Βσιγκτώνος και Φραγκλίν μεγάλων Συνοδίαν,

Το Βριουτίου γέννημα σεμνόν ομού και θρέμμα,

Το Αρουέρνων των κλεινών ωράϊσμα και στέμμα∙

Το μεγαλάνδρου δε, σοφής και κραταιάς Γαλλίας

Κλέος λαμπρόν, κ’ ιδίας της πύργον Αυτονομίας.

 

Βιβλιογραφία

Λαμπρίδης Ιωάννης, Ηπειρωτικά Μελετήματα, Τεύχος Όγδοον : Ζαγοριακά, Μέρος Α, Εν Αθήναις, Εκ του Τυπογραφείου Αναστασίου Ν. Τρίμη, 1889, 58 - 59

Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 30

reast-�-ap� 0o un;mso-fareast-language:EN-US'>Παραδοσιακοί Χοροί Νεστορίου Καστοριάς, Νεστόριο, 1986

Οι εκκλησίες Νεστορίου Καστοριάς (Αρχαιολογική Μελέτη), Νεστόριο 1990

Αρχαιολογικά ευρήματα περιοχής Νεστορίου Καστοριάς, Νεστόριο 1991

Χαράλαμπος Δ. Πέτσκος, Ο Ηπειρώτης Λογοτέχνης, Ιωάννινα 1995

Το ακριτικό Γυμνάσιο – Λύκειο Νεστορίου Καστοριάς, Νεστόριο 1996

Η Γλωσσική έκφραση στο Μεσοβούνι Ζαγορίου, Ιωάννινα 1996

Λεύκωμα Μεσοβουνίου Ζαγορίου Ν. Ιωαννίνων, Έκδ. Πολιτιστικού Συλλόγου Μεσοβουνίου, Ιωάννινα 1997

Παιδικά Παραδοσιακά Παιχνίδια από το Μεσοβούνι Ζαγορίου, Ιωάννινα 1997

Αθανάσιος Χ. Παπαχαρίσης (Συμβολή στο ερευνητικό, λαογραφικό και φιλολογικό έργο του Ηπειρώτη Εκπαιδευτικού), Ιωάννινα 1997

Παροιμίες και Παροιμιακές φράσεις από το Μεσοβούνι, Ιωάννινα 1997

Γνωριμία με το Νεστόριο Καστοριάς (Ανθρωπογεωγραφική Μελέτη), Νεστόριο 1998

Το θεατρικό έργο του Χαραλάμπου Δ. Πέτσκου, Ιωάννινα 1999

Χαράλ. Δ. Πέτσκος, Η προσωπική αλληλογραφία ενός πολεμιστή του 1940, Ιωάννινα 2000

Γράμμος και Γραμμοχώρια Ν. Καστοριάς, Καστοριά 2000

Ο θαλασσογράφος – ζωγράφος Βασίλης Χατζής, Καστοριά 2004

Βιβλιογραφία

Δούσμπης Χρήστος, Μιχάλη Ι. Κωστόπουλου, Μεσοβούνι Ζαγορίου Ιωαννίνων (Ιστορία και Κοινωνική Ζωή), Το Ζαγόρι μας 342 (2006), 8

Γεννήθηκε στο Μεσοβούνι Ζαγορίου, όπου φοίτησε στο Εξατάξιο Δημοτικό Σχολείο. Στη συνέχεια πέρασε με εξετάσεις στο Γυμνάσιο Δολιανών, αλλά φοίτησε εκεί μόνο για λίγους μήνες, καθώς επιλέχτηκε ως αριστούχος από τη Ριζάρειο Εκκλησιαστική Σχολή Αθηνών. Ο προσανατολισμός των σπουδών της Ριζαρίου οδήγησε τον πατέρα του να τον πάρει από τη Σχολή. Έτσι, ολοκλήρωσε τις Γυμνασιακές του σπουδές στο Γυμνάσιο Αρρένων Ιωαννίνων. Κατόπιν, πέτυχε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, από όπου αποφοίτησε το 1975.

Έπειτα υπηρέτησε για 28 μήνες στο στρατό ξηράς και μετά την απόλυσή του διορίστηκε στο Γυμνάσιο Λαιμού Νομού Φλώρινας. Εν συνεχεία υπηρέτησε για 18 χρόνια στο Γυμνάσιο και Λύκειο Νεστορίου Νομού Καστοριάς, όπου άσκησε καθήκοντα Διευθυντή Λυκείου για 13 χρόνια και καθήκοντα Έκτακτου Επιμελητή Αρχαιοτήτων. Διοργάνωσε πολυσχιδές Μουσείο (Λαογραφικό, Ιστορικό, Αρχαιολογικό) στο κτίριο του Δήμου συλλέγοντας υλικό της περιοχής.

Παράληλλα, ασχολήθηκε με την εκμάθηση χορών στους μαθητές και ίδρυσε χορευτικό όμιλο. Κατέγραψε τον εκκλησιαστικό θησαυρό του Νεστορίου κι εξέδωσε Ανθρωπογεωγραφική Μελέτη.

Το 1996 λόγω της κρίσης της γούνας και της φυγής των οικογενειών επέστρεψε στα Ιωάννινα, όπου υπηρέτησε στο 4ο Λύκειο μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 2010. Παράληλλα, ασχολήθηκε με θέματα του χωριού του εκδίδοντας αρκετά βιβλία με τη βοήθεια του Πολιτιστικού Συλλόγου του χωριού και της συζύγου του, δασκάλας και φιλολόγου, Ανθούλας Αναγνώστου.

Έχει γράψει βοηθήματα για τα φιλολογικά μαθήματα στο Λύκειο, ειδικές μελέτες λαογραφικού ενδιαφέροντος και έχει εκδώσει φιλολογικές μεταφράσεις αρχαίων Ελλήνων και Λατίνων Συγγραφέων. Είναι μέλος πολιτιστικών συλλόγων.

Έχει γράψει πολλά σχολικά και φιλολογικά βιβλία κι έχει κάνει δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά.

Από τα φιλολογικά του βιβλία αναφέρονται ενδεικτικά τα ακόλουθα :

Επικτήτου «Εγχειρίδιον» (Εισαγωγή – Κείμενο – Μετάφραση), Ιωάννινα 1981

Ομήρου «Βατραχομυομαχία» (Εισαγωγή – Κείμενο – Λογοτεχνική Μετάφραση - Σχόλια), Ιωάννινα 1982

Ησιόδου «Ασπίς Ηρακλέους» (Εισαγωγή – Κείμενο – Λογοτεχνική Μετάφραση), Ιωάννινα 1984

Ησιόδου «Έργα και Ημέραι» (Εισαγωγή – Κείμενο – Λογοτεχνική Μετάφραση), Ιωάννινα 1985

Ομηρικοί Ύμνοι (Εισαγωγή – Κείμενο – Λογοτεχνική Μετάφραση - Σχόλια), Ιωάννινα 1992

Οι Φωτιές της Αποκριάς (Γλωσσολογική – Λαογραφική Μελέτη), Ιωάννινα 1994

Η τεχνική και αισθητική των παρομοιώσεων του Βιργιλίου, Ιωάννινα 2003

Οι ιδιωματικές γλώσσες στην Ήπειρο, Ιωάννινα 2004

Βιργιλίου «Αινειάδα» (Εισαγωγή – Κείμενο – Λογοτεχνική Μετάφραση - Σχόλια), Θεσσαλονίκη 2006

Άλλα έργα του είναι τα :

Παραδοσιακοί Χοροί Νεστορίου Καστοριάς, Νεστόριο, 1986

Οι εκκλησίες Νεστορίου Καστοριάς (Αρχαιολογική Μελέτη), Νεστόριο 1990

Αρχαιολογικά ευρήματα περιοχής Νεστορίου Καστοριάς, Νεστόριο 1991

Χαράλαμπος Δ. Πέτσκος, Ο Ηπειρώτης Λογοτέχνης, Ιωάννινα 1995

Το ακριτικό Γυμνάσιο – Λύκειο Νεστορίου Καστοριάς, Νεστόριο 1996

Η Γλωσσική έκφραση στο Μεσοβούνι Ζαγορίου, Ιωάννινα 1996

Λεύκωμα Μεσοβουνίου Ζαγορίου Ν. Ιωαννίνων, Έκδ. Πολιτιστικού Συλλόγου Μεσοβουνίου, Ιωάννινα 1997

Παιδικά Παραδοσιακά Παιχνίδια από το Μεσοβούνι Ζαγορίου, Ιωάννινα 1997

Αθανάσιος Χ. Παπαχαρίσης (Συμβολή στο ερευνητικό, λαογραφικό και φιλολογικό έργο του Ηπειρώτη Εκπαιδευτικού), Ιωάννινα 1997

Παροιμίες και Παροιμιακές φράσεις από το Μεσοβούνι, Ιωάννινα 1997

Γνωριμία με το Νεστόριο Καστοριάς (Ανθρωπογεωγραφική Μελέτη), Νεστόριο 1998

Το θεατρικό έργο του Χαραλάμπου Δ. Πέτσκου, Ιωάννινα 1999

Χαράλ. Δ. Πέτσκος, Η προσωπική αλληλογραφία ενός πολεμιστή του 1940, Ιωάννινα 2000

Γράμμος και Γραμμοχώρια Ν. Καστοριάς, Καστοριά 2000

Ο θαλασσογράφος – ζωγράφος Βασίλης Χατζής, Καστοριά 2004

Βιβλιογραφία

Δούσμπης Χρήστος, Μιχάλη Ι. Κωστόπουλου, Μεσοβούνι Ζαγορίου Ιωαννίνων (Ιστορία και Κοινωνική Ζωή), Το Ζαγόρι μας 342 (2006), 8

Είναι κόρη του Γιώργου Κώστα και εγγονή του Παναγιώτη και της Αγγελικής Κώστα από το Δίλοφο Ζαγορίου. Είναι απόφοιτος του Αμερικανικού Κολλεγίου «ΑΝΑΤΟΛΙΑ» και πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής Ιωαννίνων. Εργάζεται ως Φιλόλογος στη Θεσσαλονίκη. Είναι μέλος της Ένωσης Λογοτεχνών Βορείου Ελλάδος και της Ένωσης Λογοτεχνών και Συγγραφέων Λάρισας. Έχει εκδόσει τις ποιητικές συλλογές «Ανατροπή» και «Δελτία ταυτοτήτων» και τα μυθιστορήματα «Το κραγιόν στο συρτάρι» και «Τα χρόνια των ανέμων». Έχει τιμηθεί για την ποίησή της με τον Α΄ Έπαινο από την Ένωση Συγγραφέων Λογοτεχνών Ευρώπης.

Η ποίησή της διακρίνεται από ευαισθησία, λυρισμό, ρομαντική διάθεση, αισιοδοξία αλλά και απαισιοδοξία, απογοήτευση και δημιουργικό προβληματισμό. Παρατίθεται το ποίημά της «Σώπασα» :

«Σώπασα…

Προχθές είδα να σκοτώνουν τον εχθρό μου

Σώπασα

Άλλωστε με συνέφερε…

Χθες είδα να σκοτώνουνε το φίλο μου

Σώπασα

«Δεν πειράζει» σκέφτηκα. «Στο κάτω κάτω έχω κι άλλους φίλους».

Ύστερα είδα να σκοτώνουνε τον αδερφό μου.

Σώπασα

Από φόβο. Ίσως κι από συνήθεια.

Σήμερα σκοτώνουνε εμένα

$1-          Μα γιατί δεν μιλάει κανείς;»

 

,�T��p� 0o �ική Φιλολογία, 293

Κραψίτης Βασίλης, Λόγιοι της Ηπείρου (1430-1912), Τόμος Α’, Αθήνα, 1979, 133-134

Λαζαρίδης, Κ., Γεώργιος Κωνσταντίνου ή Κώνστας (Ο διάσημος λεξικογράφος), Ηπειρωτική Εστία 11/121 - 122 (1962) 397-404

Λαζαρίδης, Κώστας Π., Ο Καπεσοβίτης Λεξικογράφος Κώνστας Γεωργίου (Γεώργιος Κωνσταντίνου – Ζαγορίτης – Ζαορίτης – Ζαγοραίος – Κώνστας ή Κώστας), Γιάννινα, Μικρή Ζαγοριακή Βιβλιοθήκη Αριθμ. 18, 1975

Λαμπρίδης Ιωάννης, Περί των εν Ηπείρω Αγαθοεργημάτων, Τόμος Β’, 7, 57

Μέρτζιος Γεώργιος, Λόγιοι Ζαγορίσιοι επί Τουρκοκρατίας, Το Ζαγόρι μας, 129 (1988) 164

Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 30