Οι άνθρωποι

Γεννήθηκε στο χωριό Νεγάδες Ζαγορίου. Σπούδασε Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εργάστηκε ως Φιλόλογος σε διάφορα σχολεία της χώρας. Ταυτόχρονα, ασχο­λήθηκε με τη λαογραφία και την ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας του και της ευρύτερης περιοχής του Ζαγορίου. Δημοσίευσε πολλά άρ­θρα και μελέτες με ιστορικό και λαογραφικό περιεχόμενο που αφορούν τόσο στους Νεγάδες όσο και στην Ήπειρο γενικότερα. Οι μελέτες του «Νεγαδιώτικο Γλωσσάριο» και «Σύμμικτα Νεγαδιώτικα» έλαβαν βραβείο σε διαγωνισμό της Γλωσσικής Εταιρείας Αθηνών στα 1937.

Έχει δημοσιεύσει βι­βλία ιστορικού και λαο­γραφικού περιεχομένου, όπως τα :

Μάνθος Οικονόμου, ο Πρωθυπουργός του Αλή Πασά, Ιωάν­νινα 1969.

Η Αναγνώσταινα, Αθήνα 1973.

Νεγάδες, το ιστορικό χωριό του Ζαγορίου, Αθήνα 1977.

Γύρω από το όνομα της μάνας των Ριζάρηδων, Αθήνα, 1979.

Ευεργέτες - δωρητές των χωρίων του Ζαγορίου μέχρι το 1940, Αθήνα 1980.

 

Βιβλιογραφία

Λαζαρίδης Κώστας, «Νεγάδες» του Μάνθου Οικονόμου, Το Ζαγόρι μας 4 (1978), 4

Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 43

Τσέτσης Χρήστος, Οι Ηπειρώτες, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, Γιάννινα, Εκδ. Τυποεκδοτική Ηπείρου ΕΠΕ, 2003, 306

Γεννήθηκε στο Κουκούλι Ζαγορίου. Πατέρας του ήταν ο λόγιος και ιερέας με το όνομα Οικονόμου. Σπούδασε κοντά στον Κοσμά Μπαλάνο. Γρήγορα φάνηκε η κλίση του στα γράμματα και η ευχέρειά του στο γραπτό λόγο. Επειδή ήταν ήπιος, σιωπηλός, επιφυλακτικός, ολιγόλογος και έξυπνος προσελήφθη στην υπηρεσία του Αρχιγραμματέα και του Συμβούλου «επί των εξωτερικών σχέσεων» κερδίζοντας την εμπιστοσύνη του Αλή Πασά. Σε κάθε ευκαιρία προσπαθούσε να ωφελεί και να συνδράμει τους συμπατριώτες του. Έπρεπε να κρύβει διαρκώς τη φιλοπατρία του γεγονός που οδήγησε πολλούς Έλληνες να τον κατηγορήσουν για τη μετριοπαθή στάση του. Εντούτοις, όταν η Φιλική Εταιρεία επεκτάθηκε στην Ήπειρο υπήρξε το πρώτο μέλος της και την υπηρέτησε μέχρι το θάνατό του. Βοήθησε να υιοθετηθούν από τον Αλή τα διαβήματα του Ιωάννη Παπαρηγόπουλου και να αυτομολήσουν οι κορυφαίοι οπλαρχηγοί του Αλή στο Σουλτανικό στρατό στον πόλεμο Αλή - Πύλης. Τότε δοκίμασε να δραπετεύσει, αλλά συνελήφθη το 1820 στο Μέτσοβο, όπου αναγνωρίστηκε ως υπάλ­ληλος του Αλή από τους αντιπάλους του που μετέβαιναν στα Ιωάννινα εναντίον του και εκτελέστηκε.

 

Βιβλιογραφία

Αραβαντινός Παναγιώτης, Βιογραφική Συλλογή Λογίων της Τουρκοκρατίας, εισαγωγή - επιμέλεια Κ. Θ. Δημαράς, εκδ. Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών, Ιωάννινα 1960, σελ. 150

Λαμπρίδης Ιωάννης, Ηπειρωτικά Μελετήματα, Τεύχος Ένατον : Ζαγοριακά, Μέρος Β, Εν Αθήναις, Εκ του Τυπογραφείου Αναστασίου Ν. Τρίμη, 1889, 30

Μέρτζιος Γεώργιος, Λόγιοι Ζαγορίσιοι επί Τουρκοκρατίας, Το Ζαγόρι μας, 129 (1988) 164

Οικονόμου Γεώργιος Αθ., Ηπειρώτες αγωνισταί στον αγώνα του 21, Ηπειρωτική Εστία 6 (1957), 202-204

Οικονόμος Μάνθος, Μάνθος Οικονόμου, Ηπειρωτική Εστία 8 (1959), 617-629

Παναγούλα Μπακόλα, «Ηπειρώτες Λόγιοι κατά τα Χρόνια της Τουρκοκρατίας, Μάνθος Οικονόμου, ο τελευταίος γραμματικός του Αλή», Το Ζαγόρι μας, 289 (2002) 5

Παπαζήσης Δημήτριος, Βιογραφική συλλογή λογίων Ελλήνων επί Τουρκοκρατίας (Ηπείρου – Θεσσαλίας – Μακεδονίας), Ηπειρωτική Εστία 27 (1978) 229

Παπακώστας Άγγελος Ν., Η συμβολή του Ζαγορίου στην Επανάσταση του Εικοσιένα, Νέος Κουβαράς 3 (1965) 1966, 12-88

Τζαμπούρα Χαρά, Μάνθος Οικονόμου. Ο Ζαγορίσιος μυστικοσύμβουλος του Αλή – Πασά, Λαϊστινά Νέα 54 (2010) 18

Γεννήθηκε στο χωριό Σταυροσκιάδι Πωγωνίου, αλλά σύμφωνα με τον Φρίξο Τζιόβα η καταγωγή του είναι από τις Νεγάδες Ζαγορίου. Σπούδασε γλυπτική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών. Έλαβε υποτροφία και παρακολούθησε επιπλέον μαθήματα γλυπτικής. Έχει διοργανώσει ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε ομαδικές τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό. Έχει βραβευτεί. Είναι μέλος της Ηπειρωτικής Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών.

Στα γράμματα παρουσιάστηκε στη δεκαετία του 1970 με ποιήματα και πεζά σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά. Έχει εκδώσει τα βιβλία «Αναδυομένη Σιωπή» (1981), «Ο γρανίτης περιμένει» (1997) και το «Η επιμονή του μάγου να γίνει μέγας» (1997).

Παραθέτουμε ένα απόσπασμα από το κείμενό του «Ταμερλάνος που δημοσιεύτηκε στην «Ηπειρωτική Εστία» το 1994 :

«Δε λατρεύω περισσότερο εσένα. Δεν υποφέρω λιγότερο από σένα. Δεν περιμένω σήμερα ούτε τη βροχή. Ο άνεμος που δεσπόζει, δεν ξέρω ποιον υμνολογεί ή ποιον φοβερίζει. Φοβούμαι να κοιτάξω στο παράθυρο μη σπάσει. Μη σπάσουν τα τζάμια απ’ την πέτρα του ματιού μου. Η αγωνία δεν κοιτάζει να σβήσει απ’ τον άνεμο. Ο άνεμος φυσάει κάτω απ’ τα πόδια μου.

Είναι περίεργο. Σήμερα, είκοσι τρεις του Σεπτέμβρη, δεν μπορώ να πιάσω άχνα από παράξενες φωνές.

Αυτά τα κλειδιά δεν έχουν σημασία. Σου το ‘λεγα, αλλά δε μ’ άκουγες. Δεν σου περισσεύει γέλιο, τώρα που έχασες τα κλειδιά.

Αλλοίμονο αν μάθουνε και οι γορίλες να γράφουν. Η περίπτωση θα ‘ναι ανυπόφορη. Αυτή η παράγραφος έκλεισε χωρίς γραμματική.

Δυστυχώς, στέκομαι κρεμασμένος στο Βόρειο Πόλο, χωρίς να έχω που να βάλω τα χέρια μου. Ο πάγος καίει.

Από κάτω οι μύγες. Κάποιος κασσετοεγκέφαλος δεν έπιασε το τελευταίο μήνυμα και ζήτησε αναμετάδοση, αθέλητη μπόμπα στα τζάμια τόσο, που καθάρισαν. Τη φάγαμε την μπόμπα. Γέλιο από σπαραγμό κουταλιού. Δάκρυ τρυπημένο από πηρούνι. Και η ηχογράφηση δεν προχωρεί.

Τι ηχογραφείς ; Τι ηχογραφείς ; Σε ποιον κασσετοεγκέφαλο ; Μια μουτσούνα, απ’ το πάλι ποτέ αγαπητή, είπε : Γράψε! Είναι αδιανόητο μουτσούνε να σου λένε γράψε. Αμηχανία σε πήρε. Μια ευχή, χωρίς μυρουδιά, σε σήκωσε εξακόσια εξαπτέρυγα. Ο καπνός μονάχα γυρίζει. Γυρίζει. Ξεστρίβει. Δεν ξεστρίβει. Τι να την κάνεις την εγκατάσταση, όταν στα έγκατα καίνε χίλιες φωτιές.

Αυτή η βραχνή φωνή είναι από ανημπόρια. Αυτά τα κέρματα είναι από ανημπόρια. Αυτό το λίκνισμα είναι από ανημπόρια

Γεμίσαμε μικρόφωνα. Άλλος πατάει άλλον.

Πώς να φύγω με χίλιες ομπρέλλες βρεγμένες! Πώς να φύγω με χίλια λαρύγγια νοτισμένα στη βροχή! Διάφανη σάρκα που την κοσκινίζει ο άνεμος. Λες και βρίσκεσαι έξω και μέσα σε καταιγίδα».

Βιβλιογραφία

Οικονόμου Κώστας Μ., Ο Ταμερλάνος (Κινέζικη Ραψωδία), Ηπειρωτική Εστία 43/482 (1994), 3

Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 43

Τσέτσης Χρήστος, Οι Ηπειρώτες, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, Γιάννινα, Εκδ. Τυποεκδοτική Ηπείρου ΕΠΕ, 2003, 305 -306

Κατάγεται από το Ζαγόρι τόσο εκ πατρός Ευαγγέλου (από την Αρτσίστα/Αρίστη) όσο και εκ μητρός Αρτέμιδος Δριγκοπούλου (από τα Κάτω Σουδενά/Κάτω Πεδινά).

Μετά το Δημοτικό Σχολείο (Πρότυπα Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας – 1958) και τις γυμνασιακές σπουδές (Ζωσιμαία Σχολή – 1964) εγγράφηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων μετά από επιτυχείς εξετάσεις (1964) και έλαβε το πτυχίο το 1970. Υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία ( 1970-1972) ως οπλίτης Πυροβολικού.

Κατά τα τελευταία έτη των σπουδών του καθώς και μετά την αφυπηρέτηση από το Στρατό εργάστηκε στα Σπουδαστήρια Αρχαιολογίας και Γλωσσολογίας.

Το 1973 διορίστηκε στην κενή θέση Βοηθού της Έδρας Γλωσσολογίας. Το 1986 υποστήριξε τη διδακτορική του διατριβή με θέμα «Τοπωνυμικό της περιοχής Ζαγορίου», η οποία εγκρίθηκε και βαθμολογήθηκε με «άριστα». Το 1987 εντάχθηκε και μονιμοποιήθηκε στη θέση του Λέκτορα, το 1991 εκλέχθηκε στη βαθμίδα του Επίκουρου Καθηγητή και το 1998 εκλέχθηκε στη βαθμίδα του Αναπληρωτή Καθηγητή. Αφυπηρέτησε το 2010 κατόπιν αιτήσεώς του μετά από 37 έτη πραγματικής υπηρεσίας.

Κατά τη διάρκεια της φοίτησής του υπήρξε υπότροφος του Ι.Κ.Υ. Μετεκπαιδεύτηκε στο Swäbisch Hall της τότε Δυτ. Γερμανίας ως υπότροφος της DAAD (Deutscher Akademischer Austauschdienst), στο Ινστιτούτο Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου του Salzburg της Αυστρίας ως υπότροφος του Αυστριακού Υπουργείου Επιστήμης και Έρευνας (Bundensministerium für Wissenschaft und Forschung) και αργότερα στο Πανεπιστήμιο του Regensburg Γερμανίας.

Κατά τη διάρκεια της θητείας του στο Τμήμα Φιλολογίας προσέφερε:

α) Στον επιστημονικό τομέα υπήρξε επόπτης σε διδακτορικές διατριβές και μεταπτυχιακές εργασίες. Έλαβε μέρος ως μέλος σε Εισηγητικές Επιτροπές για την εξέλιξη παλαιών και για την πρόσληψη νέων μελών ΔΕΠ και φυσικά ως μέλος Εκλεκτορικών Σωμάτων για την εκλογή νέων και για την εξέλιξη υπηρετούντων μελών ΔΕΠ τόσο του Παν/μίου Ιωαννίνων όσο και άλλων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της χώρας. Είχε την επίβλεψη πολυάριθμων φοιτητικών εργασιών.

β) Στο διοικητικό τομέα, υπήρξε Διευθυντής του Τομέα Γλωσσολογίας επί 8 ακαδημαïκά έτη, Αναπλ. Πρόεδρος του Τμήματος Φιλολογίας για δύο περιόδους (2 διετίες : 2003-5 και 2005-7).

Μετά τη λειτουργία του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών συμμετείχε στη ΣΕΜΣ (Συντονιστική Επιτροπή Μεταπτυχιακών Σπουδών).

Υπήρξε μέλος για τη σύνταξη του Οδηγού Σπουδών του Τμήματος Φιλολογίας για πολλές περιόδους, μέλος της Επιτροπής Εθνικών Θεμάτων (1992), μέλος της Επιτροπής Φοιτητικών Θεμάτων κ.λπ.

γ) Στο διδακτικό τομέα δίδαξε ποικίλα αντικείμενα Γλωσσολογίας τόσο σε επίπεδο προπτυχιακών όσο και σε επίπεδο μεταπτυχιακών μαθημάτων. Ενδεικτικά αναφέρονται : Ιστορία της ελληνικής γλώσσας, Νεοελληνική διαλεκτολογία, Φωνητική της νέας ελληνικής, Εισαγωγή στην ιστορικοσυγκριτική Γλωσσολογία, Εισαγωγή στη βαλκανική Γλωσσολογία, Εισαγωγή στην Ονοματολογία κ.λπ.

Από το έργο του αναφέρονται ενδεικτικά τα :

Α. Μονογραφίες-Βιβλία

α. Τοπωνυμικό Ζαγορίου, Γιάννινα 1986, σσ. 975 (+ XXXVI) διδακτ. διατριβή (δακτυλόγραφη).

β. Τοπωνυμικό Ζαγορίου : α. Πίνακες λέξεων, προσωπωνυμίων, κοινών λέξεων κ.λπ., β. Ειδολογικοί πίνακες, γ. Πίνακες πραγμάτων, δ. Τοπωνυμικοί χάρτες, Γιάννινα 1989, σσ. 195 + 9 χάρτες – δακτυλόγραφη (= σσ. 976-1171).

Τοπωνυμικό της περιοχής Ζαγορίου, Επιστημ. Επετ. Φιλοσοφ. Σχολής «Δωδώνη», παράρτημα αριθμ. 45, Ιωάννινα 1991, σσ. 976 ( + XXXII)+10 χάρτες.

Η αλβανική γλωσσική επίδραση στα Ηπειρωτικά ιδιώματα, Ιωάννινα 1997 (έκδ. ΕΗΜ) σσ. 157 (+XIV).

α. Τα οικωνύμια του Νομού Ιωαννίνων. Γλωσσολογική εξέταση, Ιωάννινα 2002 (έκδ. της Νομαρχιακή Αυτοδιοίκησης Ιωαννίνων), σσ. 470 ( + XXIV).

β. Τα οικωνύμια του Νομού Ιωαννίνων. Γλωσσολογική εξέταση, Ιωάννινα 20062 (έκδ. ΕΦΥΡΑ) , σσ. 487 (+ XXIV).

Σλαβικά λεξιλογικά δάνεια στα ελληνικά ιδιώματα της Ηπείρου, Ιωάννινα 2010 (έκδ. ΕΗΜ), σσ. 245 (+XVI).

Τοπωνυμικό της κοινοτικής περιοχής Ματσουκίου Ιωαννίνων, Ιωάννινα

2010, σσ. 160 (+XXII).

Β. Άρθρα

Δυο Ηπειρωτικά γιατροσόφια, Δωδώνη 7(1978) 239-304.

Διορθώσεις και προσθήκες στα «Γλωσσικά ιδιώματα της Ηπείρου» του Ευ. Μπόγκα, Ηπειρωτικά Χρονικά 23 (1981) 216-251.

Συμβολή στο τοπωνυμικό Κορινθίας : Τα τοπωνύμια του Αγιονορίου, Ιστορικογεωγραφικά 2 (1988) 271-289.

Ετυμολογίες Ηπειρωτικών λέξεων, Ηπειρωτικά Χρονικά 29 (1988-89) 403-459.

Συμβολή στην αρομουνική ονοματολογία : Τα τοπωνύμια του χωριού Μηλιά Μετσόβου, Ονόματα 12 (1988) 384-412.

Προβλήματα αξιολόγησης των τοπωνυμίων από ιστορική άποψη, Πρακτικά του Β΄ Συμποσίου για το Ζαγόρι, Ιωάννινα 1988,1-16 (+4 χάρτες).

Σημασιολογικά και ετυμολογικά, Δωδώνη : Φιλολογία 17(1988) 101-126.

Αντίδωρο. Γλωσσολογικές παρατηρήσεις, Δωδώνη : Φιλολογία 21 (1992) 9-56.

Ετυμολογικά : μπούμπα, μπαμπούλας, μπούμπαρος, βαβουτσικάριος και τα συναφή, Δωδώνη: Φιλολογία 33 (2004) 137-146.

Παρατηρήσεις στη νεοελληνική ανθρωπωνυμία, Άνθη Φιλίας, τιμητικό αφιέρωμα στον Καθηγητή Κωνσταντίνο Μηνά, Αθήνα 2005, 145-157.

Επωνύμων μνημοσύνη, Ηπειρωτικά Γράμματα, τεύχ. 8 (Οκτ. 2005) 121-134.

Τοπωνυμικά από την περιοχή της αρχαίας Δωδώνης, Ηπειρωτικά Γράμματα, τεύχ. 11 (Φεβρ. 2007) 551-575.

Μυστράς < Μυζηθράς < μυζήθρα ?, Δωδώνη : Φιλολογία 36 (2007-2008) 249-262.

Μια ετυμολογική εκδοχή για το άκλιτο μπας και, Ηπειρωτικά Χρονικά 43 (2009) 333-339.

Γ. Επιμέλεια εκδόσεων

Χ.Ν. Γκίνης, Ελληνο-αλβανικό λεξικό, Ιωάννινα 1993 (έκδ. Παν/μίου Ιωαννίνων – επιμέλεια Κ. Ευ. Οικονόμου) σσ. 1159 (+LIX).

Βιβλιογραφία

Φ. Μ. Πέτσας – Γ. Α. Σαραλής, Αρίστη και Δυτικό Ζαγόρι, Αθήνα 1982, 333 - 334

Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 43

Γεννήθηκε στο Βρυσοχώρι Ζαγορίου. Στα χρόνια του Εμφυλίου η οικογένειά της εγκαταστάθηκε στα Ιωάννινα και φοίτησε στις δύο πρώτες τάξεις του Δημοτικού στα Πρότυπα της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας. Τελείωσε το Δημοτικό στο Βρυσοχώρι και στην συνέχεια φοίτησε στο Γυμνάσιο Θηλέων Ιωαννίνων.

Εισήχθη μετά από εξετάσεις στη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία από όπου το 1964 πήρε πτυχίο και την ίδια χρονιά διορίστηκε ως εκπαιδευτικός στην Καρίτσα Δολώπων Ευρυτανίας (σήμερα ανήκει στο Νομό Καρδίτσας).

Μετατέθηκε στην Άρτα όπου υπηρέτησε σχεδόν 15 έτη σε Δημοτικά Σχολεία στον Άγιο Σπυρίδωνα, στην Άνω Πέτρα, στο Πέτα, και στο 6ο Δημοτικό Σχολείο Άρτας. Υπηρέτησε στη συνέχεια στο Νομό Ιωαννίνων και συγκεκριμένα στο Κουτσελιό Ιωαννίνων και στο 21ο Δημοτικό Σχολείο (Βελισσάριο) από όπου και συνταξιοδοτήθηκε το 1990.

Το ακαδημαικό έτος 1997-98  μετεκπαιδεύθηκε στη ΣΕΛΔΕ Ιωαννίνων.

Από το 1990 είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Μορφωτικού και Ορειβατικού Συλλόγου Βρυσοχωρίου και από το 1993 εώς σήμερα, μέλος της Συντακτικής Επιτροπής για την έκδοση της εφημερίδας «Τα Νέα του Βρυσοχωρίου».

Στην ίδια εφημερίδα και στα 81 τεύχη της έχουν δημοσιευθεί εργασίες της και κείμενα με κοινωνικό, θρησκευτικό και πολιτιστικό περιεχόμενο. Αξιόλογη είναι ακόμη η έρευνα και δημοσίευση των γενεαλογικών δέντρων οικογενειών του χωριού.

Το 2005 κυκλοφόρησε το βιβλίο – λεύκωμα «Βρυσοχώρι Ζαγορίου, Αναδρομή στο χρόνο, 1895 – 1970» από τις εκδόσεις Εφύρα

Κατάγεται από το χωριό Νεγάδες Ζαγορί­ου. Υπήρξε κατά τη δεκαετία του '50 και του '60 πρωταθλητής Ελλάδος στην Άρση Βαρών κατέχοντας όλα τα πανελλήνια ρεκόρ στις κατηγορίες των 60 και 67,5 κιλών ανδρών κι έχοντας διεθνείς διακρίσεις. Διετέλεσε προπονητής της πρώτης μετα­πολεμικής εθνικής ομάδας Άρσης Βαρών (1962-1964), του τμήματος Άρσης Βαρών του Παναθηναϊκού (1961-1964) και των αντιπροσωπευτι­κών ομάδων Πάλης, Πυγμαχίας και Άρσης Βαρών του Πολεμικού Ναυτικού (1966-1975), οι οποίες κατέκτησαν επανειλημμένως την πρώτη θέση στα ετήσια μεγάλα πρωταθλήματα των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας. Από το 1981 διαμένει στα Γιάννινα και είναι προπονητής της ομάδας Άρσης Βαρών του Σπάρτακου Ιωαννίνων, πρωταθλητή Ελλάδας σε όλες τις κατηγορίες ανδρών και γυναικών έχοντας αναδείξει Ολυμπιονίκες, πρωταθλητές κόσμου και Ευρώπης.

Πέρα από την αθλητική του δραστηριότητα ο Γιώργος Οικονόμου επέδειξε πάθος για τα γράμματα και τις τέχνες. Από τη δε­καετία του 1960 δημοσιεύτηκαν σε λο­γοτεχνικά περιοδικά κι εφημερίδες της επο­χής διηγήματα και δοκίμιά του και κατά το διάστημα 1981-1985 ήταν υπεύ­θυνος της εκπομπής «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ» στο Ραδιοφωνικό Σταθμό Ιωαννίνων, παρουσιάζοντας πνευματικές μορφές της Ελλάδας και του εξωτερικού. Έδωσε διαλέξεις με το ίδιο περιεχόμενο σε διάφορες πόλεις, ενώ πρόβαλε τη Λογοτεχνία και τις Τέχνες μέσα από ειδική στήλη της εφημερίδας «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ».

Έχει εκδώσει βιβλία με διηγήματα και φιλοσοφικά δοκίμια («Εφτά Διηγήματα», 1972, «Άϋλη τέφρα» 1977, «Θερμοκήπιο», 1981, «Ο ένας του θεού» 1982) κι έχει δημοσιεύσει κείμενα σε ανθολογίες, περιοδικά κι εφημερίδες. Είναι μέλος της Εθνικής Εταιρείας των Ελλήνων Λογοτεχνών, της Ηπειρωτικής Στέ­γης Γραμμάτων και Τεχνών, της συντακτικής επιτροπής των περιοδικών «ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΕΣΤΙΑ» και «ΦΗΓΟΣ» και συνεργάζεται, κα­τά καιρούς, με τα πλέον έγκυρα περιοδικά της χώρας.

Από τα «Εφτά Διηγήματα» παραθέτουμε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα :

«Βρέχει μονότονα. Απ' το πρωί βρέχει. Κι' όπως φαίνε­ται, θα βρέχει ακόμα κι' ακόμα. Ο ουρανός είναι ατάραχος. Συμπεπυκνωμένος. Μια πλάκα τσιμέντου, κατάμαυρη πλά­κα, πάνω απ' τήν πολιτεία. Κάτω στη λεωφόρο, ο τροχονό­μος παρατηρεί τον οδηγό του φορτηγού. Παράβαση σημά­των. Μια χοντρή γυναίκα, με πράσινο καπέλλο, σέρνει στο πεζοδρόμιο ένα σκυλί του σαλονιού. Το σκυλί γαυγίζει παραπονιάρικα. Η χοντρή γυναίκα αδιαφορεί. Το τραβάει πάν­τα. Στο υπόστεγο της αντικρυνής πολυκατοικίας, ένας φοιτητής, μπορεί και υπάλληλος, απλώνει σοβαρά τα πλυμένα ε­σώρουχά του.

Απόγεμα. Βρέχει μονότονα. Μπορεί κανείς, λοιπόν, να ονειρεύεται. Αλλά, πώς μπορεί κανείς να ονειρεύεται; Τα ό­νειρα απαγορεύονται δια νόμου.

Ξαφνικά, ακουστήκανε φωνές στον ουρανό. Γυρίσανε κ' οι δυο μαζί προς τα κει. Ήταν κάτασπρα πουλιά. Και πή­γαιναν κατά το βάθος, όλο πήγαιναν, φτερουγίζοντας αργά, ξεμακραίνοντας ολοένα. Σαν ένα σύννεφο που χάνονταν με τον αγέρα. Εκείνος έγινε, μονομιάς, πολύ φωτεινός. Πολύ σίγουρος. Όπως η διψασμένη έρημος, που πάνω της πέφτει η πρώτη βροχή.

Είναι πελαργοί, είπε ο πλοίαρχος μάλλον αδιάφορα. Μαζί ταξιδεύουμε πάντα.

Παρήγορο σημάδι, μουρμούρισ' εκείνος. Βεβαιώνε­ται κανείς για το ταξίδι του.

—Όμως, πολλές φορές, η απόσταση τους σκοτώνει στα μισά του δρόμου, παρατήρησε σοβαρά ο πλοίαρχος. Έχω δει κοπάδια απ' αυτούς, ολόκληρα κοπάδια, να γκρεμίζουνται, από ψηλά, όπως οι πέτρες.

Εκείνος γύρισε το κεφάλι του.

—Ωστόσο, επιμένουν, είπε κοιτάζοντας τον πλοίαρχο στα μάτια. Κι' αυτό, γιατί ετούτος ο θάνατος, είναι αλλιότικος.

Σώπασε. Κοίταξε πίσω τα πουλιά. Ακόμα πιο μακριά ήταν εκείνα τώρα, μα πάντα στην ίδια κίνηση. Στην κίνη­ση της φυγής. Και δίχως ν' αφήνουν σημάδια πίσω τους. Έτσι, να φεύγουν μόνο. Να χάνουνται. Να σβήνουν. Παιχνί­δι των φτερών, τραγούδι των φτερών, στο άπιαστο μάκρος της απόστασης. Και τίποτε άλλο.

—Ναι, πρόστεσε αμέσως. Είναι αλλιότικος. Δε σου δίνει τον καιρό να τον καταλάβεις. Έρχεται ξαφνικά, την ώρα που κυνηγάς τη ζωή.

Έκλεισε το ημερολόγιο. Ένοιωσε, πως δεν υπήρχε λό­γος να συνεχίσει. Του αρκούσε πια το ταξίδι. Η βεβαιότητά του. Κι ακόμα, η σιγουριά, ιδιαίτερα η σιγουριά, πως όλα εκείνα, που ήταν κρυμμένα στις λέξεις του, θα γίνονταν σε λίγο αναμνήσεις. Που θάσβηναν κι' αυτές. Κι' όλα θα τα ξεχνούσε».

Βιβλιογραφία

Οικονόμου Γιώργος Ματθαίος, Εφτά Διηγήματα, Εκδ. Δωδώνη, Αθήνα 1972, 46-47

Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 42

Τσέτσης Χρήστος, Οι Ηπειρώτες, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, Γιάννινα, Εκδ. Τυποεκδοτική Ηπείρου ΕΠΕ, 2003, 304 -305

Τελείωσε  το Δημοτικό στη Λεσινίτσα (Βρυσοχώρι) και το Γυμνάσιο στη Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων. Φοίτησε στο Διδασκαλείο Κοζάνης, όπου και πήρε το πτυχίο του Δασκάλου το 1934.

Υπηρέτησε σε διάφορα Δημοτικά Σχολεία της Ελλάδας και το 1947 αποσπάστηκε στη Νομαρχία Ιωαννίνων. Υπηρέτησε ως προϊστάμενος και Διαχειριστής Υπηρεσίας Περιθάλψεων Οικογενειών Μαχομένων και Eφεδρικών Επιδομάτων. Το 1951 τοποθετήθηκε στο Μονοθέσιο Βρυσοχωρίου απ’ όπου και συνταξιοδοτήθηκε το 1968.

Κατετάγη στο στρατό ως κληρωτός το 1935 και απολύθηκε το 1936. Υπηρέτησε το 1939 στο τάγμα προκαταλήψεως Κονίτσης. Πολέμησε στα βουνά Μπούμπεσι της Αλβανίας το 1941 με τη 15η Μεραρχία. Το 1948 υπηρέτησε στο 85ο τάγμα Εθνοφρουράς (στα Δολιανά Ιωαννίνων), απ’ όπου και πήρε το απολυτήριο από το Στρατό.

Αρθρογραφούσε σε διάφορες εφημερίδες και περιοδικά όπως στο  «Ημερολόγιο Δυτικής Μακεδονίας» έτους 1934, στον «Ηπειρώτικο Aγώνα», στο περιοδικό «το Ζαγόρι μας», στο περιοδικό «Ήπειρος» έκδοση της  «Ηπειρωτικής Εστίας Θεσσαλονίκης», στην «Ελευθεροτυπία» και στην εφημερίδα «τα Νέα του Βρυσοχωρίου».

Το 1997 εξέδωσε το βιβλίο «Μνήμες και Μνημόσυνα του 40». Η ΝΕΤ γύρισε ντοκιμαντέρ στο Βρυσοχώρι, με βάση το βιβλίο του «Γιώργης Στ. Οικονόμου. Ήταν ο δικός μου πόλεμος», με πρωταγωνιστή τον ίδιο το συγγραφέα.

Το 2003 σε συνεργασία με την κ. Μαρία Τσούπη – Ρέμου εξέδωσαν το βιβλίο «Χειρόγραφες μαρτυρίες για την ανέργεση και ανακατασκευή του Ναού του Αγίου Χαραλάμπους στο Βρυσοχώρι (Λεσινίτσα) Ζαγορίου».

Γεννήθηκε στον Ελαφότοπο (Τσερβάρι) Ζαγορίου. Έμαθε τα πρώτα γράμματα στο χωριό της και συνέχισε στα Ιωάννινα στο 5ο Δημοτικό Σχολείο και το Γυμνάσιο Θηλέων Ιωαννίνων. Το 1960 αποφοίτησε από τη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία με άριστα.

Το 1962 πρωτοδιορίστηκε δασκάλα στο Καρπερό Γρεβενών. Υπηρέτησε στα Δημοτικά Σχολεία Άνω Πεδινών, Λαμπριαδείου Οικοκυρικής Σχολής, Περάματος, Δροσοχωρίου, Νήσου, 10ο και 5ο Σχολείο Ιωαννίνων, απ’ όπου και συνταξιοδοτήθηκε.

Παρακολούθησε την επιμόρφωση της ΣΕΛΔΕ κι είναι εθελόντρια αδερφή του Ερυθρού Σταυρού.

Ασχολήθηκε με το γράψιμο από τα χρόνια των σπουδών της. Στα ενδιαφέροντά της είναι θέματα από το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον, τη λαογραφία, την ηθογραφία, με έμφαση στην περιοχή του Ζαγορίου. Αποτελεί τακτικό συνεργάτη στα περιοδικά «Το Ζαγόρι μας», «Ζαγορισιακά Νέα», «Βορειοηπειρωτικά», στην εφημερίδα «Πρωινός Λόγος» των Ιωαννίνων κά.

Έχει δημοσιεύσει το «Πασκαλομάνσις» στα Ιωάννινα το 2005.

Βιβλιογραφία

Ιωάννης Γ. Παπαϊωάννου, Πασκαλομάνσις της Ελένης Οικονομίδου – Δούβλη, Το Ζαγόρι μας 334 (2006), 14

Γεννήθηκε στον Ελαφότοπο Ζαγορίου. Τελείωσε τη Βαλάνειο Σχολή και τη Ζω­σιμαία Σχολή Ιωαννίνων και κατόπιν φοίτησε στη Σχολή Φυσικών Επιστημών του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Πήρε μέρος στον ελληνοϊταλικό πόλεμο και υπηρέτησε ως Καθηγητής στη Μέση Εκπαί­δευση στο Γυμνάσιο της Πωγωνιανής, στο Γυμνάσιο Αρρένων των Ιωαννίνων, στη Ζω­σιμαία Σχολή, στο ΙΓ' Γυμνάσιο Αρρένων Αθηνών και στο Αβερώφειο Γυμνάσιο Αλε­ξάνδρειας (1938-1939). Διετέλεσε Γυμνα­σιάρχης στον Άγιο Νικόλαο Χαλκιδικής. Το 1955 μετακόμισε από τα Ιωάν­νινα στην Αθήνα, όπου και έζησε μέχρι το θάνατό του.

Από νεαρή ηλικία δημοσίευσε κείμενα σε τοπικές εφημερίδες και περιοδικά («Θησαυρός», «Επιστημονική Ηχώ», «Φωνή του Πωγωνίου», «Ηπειρωτικός Αγών», «Εθνικός Αγών», «Ηπειρωτικό Μέλλον», «Ελεύθε­ρο Βήμα», «Ταχυδρόμος-Ομόνοια της Αλεξάν­δρειας») με θέματα επιστημονικά, λαογραφι­κά, ιστορικά κι άλλα πολιτισμικού και γενι­κού ενδιαφέροντος. Υπήρξε ανταποκρι­τής του «Ελευθέρου Λόγου». Έκανε διαλέξεις για τα συστατικά του ατόμου, το χημικό πόλεμο, τον επιστημονικό δρόμο προς την ατομική βόμβα. Εξέδωσε σχολικό σύγγραμμα με προ­βλήματα Ανόργανης και Οργανικής Χημείας. Υπήρξε μέλος της Ένωσης Απο­δήμων Ελαφοτόπου, της Ένωσης Ζαγορισίων Αθηνών και της Ηπειρωτικής Εταιρείας Αθηνών, αλλά και του Σώματος των Ελλή­νων Προσκόπων ως Έφορος της Περιφέρειας Ιωαννίνων. Μάλιστα, τιμήθηκε με μετάλλιο από τον Βα­σιλέα Παύλο.

Κείμενά του είναι και τα :

Η Αββακούμειος Ιερατική Σχολή της Νή­σου των Ιωαννίνων.

Ελαφότοπος Ζαγορίου.

Κληροδοτήματα Ζαγορισίων Ευεργετών.

 

Βιβλιογραφία

Σιούτης Πάνος, «Ελαφότοπος Ζαγορίου» του Πελοππίδα Οικονομίδη, Το Ζαγόρι μας 17 (1979), 8

Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 42

Τσέτσης Χρήστος, Οι Ηπειρώτες, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, Γιάννινα, Εκδ. Τυποεκδοτική Ηπείρου ΕΠΕ, 2003, 303 -304

Καταγόταν από την Ελάτη (Μπούλτση) Ζαγορίου. Έμαθε τα πρώτα γράμματα στο χωριό του κι έπειτα φοίτησε στην Εμπορική Σχολή Ιωαννίνων. Αποφοίτησε με άριστα κι εργάστηκε για να διάστημα στον «Κήρυκα» του Δημ. Πανίδη. Ωστόσο, σύντομα εγκατέλειψε την απασχόληση αυτή και προσλήφθηκε στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο, όπου εργάστηκε μέχρι τη συνταξιοδότησή του.

Περιγράφεται ως καλλιεργημένος, σεμνός, μακρόθυμος, μεγαλόψυχος, με φωτεινό πνεύμα, γεμάτος ζωντάνια κι ενεργητικότητα. Υπήρξε μελετηρός, με βαθιά κρίση και ακέραιος χαρακτήρας.

Παράλληλα, ήταν λάτρης του χωριού του. Εργάστηκε με ζήλο για την πρόοδο της Ελάτης και πρωτοστατούσε σε κάθε ενέργεια γι’ αυτήν. Μετά τη συνταξιοδότησή του αναμείχθηκε στα κοινοτικά κι εκλέχτηκε Κοινοτικός Σύμβουλος και Αντιπρόεδρος. Είχε σημαντική προσφορά στον τόπο του. Υπήρξε από τους πρωτεργάτες για την ανοικοδόμηση της κεντρικής ιστορικής εκκλησίας της Ελάτης μετά τον εμπρησμό της.

Για την ιδιαίτερη πατρίδα του έγραψε την ιστορική μονογραφία «Η Μπούλτση: (τώρα Ελάτη)», όπου υπάρχει πλούσιο υλικό συγκεντρωμένο με αγάπη και υπευθυνότητα από έναν ευσυνείδητο ερευνητή.

 

Βιβλιογραφία

Πασχάλης Πέτρος, Πρωινός Λόγος, Τρίτη 19 Ιουλίου 1983, σελ. 2

Στάρας Νίκος, Γιάννης Α. Ξυνός, Το Ζαγόρι μας, 66 (1983) 14

Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 41

Ο Μενέλαος Ξάνθος γεννήθηκε στα Άνω Πεδινά Ζαγορίου κατά την περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά. Τα παιδικά του χρόνια είναι συνδεδεμένα με την κατοχή και τον εμφύλιο πόλεμο. Το 1951 μετά το απολυτήριο του Δημοτικού Σχολείου στα δεκατέσσερά του, πήγε στη Ζωσιμαία Σχολή, την οποία διέκοψε και εστάλη στο οικοτροφείο της Πωγωνιανής όπου έβγαλε τις πέντε τάξεις του Γυμνασίου. Το 1956 βρέθηκε στην Αθήνα, όπου εργαζόμενος έβγαλε την τελευταία τάξη της Μέσης Εκπαίδευσης. Στη συνέχεια παραδίδοντας και ιδιαίτερα μαθήματα πήρε το πτυχίο της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το διάστημα 1964-1974 ίδρυσε και λειτούργησε φροντιστήριο μέσης εκπαίδευσης στον Κορυδαλλό. Από το 1974 έως το 2005 λειτούργησε ιδιωτικό Γυμνάσιο και Λύκειο με την επωνυμία «Εκπαιδευτήρια Ξάνθου» στην περιοχή Δάσους Χαϊδαρίου.

Έργο του είναι το :

Ο αντίλαλος των νεκρών, Αθήνα, Εκδ. Δωδώνη, 2011