Οι άνθρωποι
Γεννήθηκε στο Καπέσοβο Ζαγορίου. Μεγάλωσε σε εύπορο περιβάλλον και έμαθε γράμματα. Σε ηλικία 16 ετών έχασε τον πατέρα του από δηλητηρίαση. Εικάζεται ότι τον δηλητηρίασε ο γιατρός του μετά από εντολή του Αλή Πασά. Ο Αλέξιος εξακολούθησε τις σπουδές του και προσλήφθηκε από τον Αλή. Οι υπηρεσίες του ήταν τόσο σημαντικές με αποτέλεσμα να γίνει ένας από τους διαχειριστές της περιουσίας του. Από το 1819 είχε μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία και δραστηριοποιήθηκε κατά την Επανάσταση. Το 1822 κατέφυγε στο Μεσολόγγι και συμμετείχε στην προσπάθεια δημιουργίας ελληνοαλβανικής συμμαχίας, η οποία όμως απέτυχε. Τον ίδιο χρόνο διορίστηκε από την Προσωρινή Διοίκηση πολιτικός διοικητής της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας προκειμένου να καταπολεμήσει μαζί με τον στρατιωτικό διοικητή Παλάσκα τον Οδυσσέα Ανδρούτσο. Ωστόσο, συνελήφθη από τους άντρες του τελευταίου κι εκτελέστηκε.
Βιβλιογραφία
Κίτσου – Πιτούλη Χριστίνα, Μικρή συμβολή στη μελέτη της ζωής και του έργου του Αλέξη Νούτσου. (Συνοπτική αναφορά στο αρχείο Σταύρου και σε ορισμένες άλλες πηγές), Ηπειρωτική Εστία 23 (1974) 1-21, 158-178, 370-392, 485-502, 589-605
Λαμπρίδης Ιωάννης, Ηπειρωτικά Μελετήματα, Τεύχος Ένατον : Ζαγοριακά, Μέρος Β, Εν Αθήναις, Εκ του Τυπογραφείου Αναστασίου Ν. Τρίμη, 1889, 27 - 29
Παπαζήσης Δημήτριος, Βιογραφική συλλογή λογίων Ελλήνων επί Τουρκοκρατίας (Ηπείρου – Θεσσαλίας – Μακεδονίας), Ηπειρωτική Εστία 27 (1978) 227
Πρωτοψάλτης Ε. Γ., Αλέξης Νούτσος, Πειραϊκή – Πατραϊκή 9 (1963) τχ. 94, 9, 16
Γεννήθηκε στο Δίλοφο Ζαγορίου. Ολοκλήρωσε το Γυμνάσιο στη Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων κι έπειτα φοίτησε στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου. Το διάστημα 1959 – 1962 έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο ΜΙΤ των Η.Π.Α. όπου ειδικεύτηκε στην Υδροδυναμική – Υδραυλική. Έλαβε τα πτυχία M. Sc. και Sc. D. Παράλληλα με τις σπουδές του εργάστηκε ως Research Assistant πρώτα στο ΜΙΤ κι έπειτα στην εταιρία Bechtel, S. Fr. Cal.
Από το 1964 έως το 1975 υπήρξε μελετητής υδραυλικών έργων στην Αθήνα και επιστημονικός συνεργάτης στο Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών. Το 1970 ξεκίνησε την ακαδημαϊκή του καριέρα ως Έκτακτος Καθηγητής στην έδρα της Θεωρητικής και Εφαρμοσμένης Υδραυλικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και στη συνέχεια εκλέχτηκε Έκτακτος, Μόνιμος και Τακτικός Καθηγητής. Διετέλεσε, επίσης, εντεταλμένος Καθηγητής στην έδρα Υδρολογίας και Υδραυλικών έργων Ι.
Παράλληλα με την επιστημονική του δραστηριότητα προσέφερε και σημαντικό διοικητικό έργο. Διετέλεσε Συγκλητικός στο ΕΜΠ, Κοσμήτορας της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών, Διευθυντής του τομέα ΥΠΥΘΕ, Πρύτανης του ΕΜΠ και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου και Διευθύνων Σύμβουλος του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Διετέλεσε δύο φορές Υπουργός Μεταφορών και Συγκοινωνιών. Σημαντική προσφορά είχε και στο Διοικητικό Συμβούλιο της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής, της οποίας ήταν ισόβιο μέλος από το 1985.
Βιβλία του είναι τα :
Μαθήματα Θεωρητικής και Εφηρμοσμένης Υδραυλικής (τεύχος Α’), Αθήναι 1972
Μαθήματα Θεωρητικής και Εφηρμοσμένης Υδραυλικής (τεύχος Β’), Αθήναι 1973
Υπόμνημα σταδιοδρομία και επιστημονικών εργασιών, Αθήναι 1973
Βιβλιογραφία
Μπαλοδήμος Διονύσιος, Γεώργιος Κ. Νουτσόπουλος, Το Ζαγόρι μας 359 (2008), 17
Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 41
Γεννήθηκε το 1940 στην Αδριανή Δράμας από γονείς από τη Βωβούσα Ζαγορίου. Η οικογένειά του εκτοπίστηκε από τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα το 1943. Σπούδασε στην Αθήνα και την Φρανκφούρτη νομικά και κοινωνιολογία, χωρίς να ολοκληρώσει τις σπουδές του, καθώς η χρεοκοπία της οικογενειακής επιχείρησης απ' την οποία αντλούσε το εισόδημά του τον υποχρέωσε να οδηγηθεί αρκετά νωρίς στην βιοπάλη. Έκτοτε έζησε και εργάστηκε για μεγάλα διαστήματα στη Δυτική Ευρώπη (1962-1975).
Έγραψε και ραδιοσκηνοθέτησε παιδικές εκπομπές για το ραδιόφωνο και σκηνοθέτησε για την κρατική τηλεόραση ενημερωτικές εκπομπές (1975-97). Δίδαξε τεχνική σεναρίου στο τμήμα επικοινωνίας του Παντείου Πανεπιστημίου (1993-95). Στη δεκαετία του '80 συνεργάστηκε σε σενάρια κινηματογραφικών και τηλεοπτικών παραγωγών με τους σκηνοθέτες Χατζή, Παναγιωτόπουλο, Αγγελόπουλο, Σμαραγδή, Λαμπρινό και Βούλγαρη. Μεταξύ 2004 - 2007 διετέλεσε Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου.
Έχει λάβει διάφορες διακρίσεις όπως Ford Foundation Grant (1975-76), Fullbright Grand για το International Writing Program του Πανεπιστημίου της lowa (1978), Κρατικό Βραβείο Διηγήματος (1983), Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος (1993), Βραβείο Διηγήματος περιοδικού Διαβάζω (1996).
Παρατίθεται απόσπασμα από το «Ένα χαμένο δελτίο ταυτότητας», από τη συλλογή διηγημάτων «Ο παλαιός εχθρός» που δημοσιεύτηκε από τις εκδόσεις Καστανιώτη το 2004 :
«Ο Κοσμάς εδώ και λίγες μέρες είχε αποφασίσει να ψάξει για καμιά δουλειά, καθώς γινόταν ολοφάνερο πως, για την ώρα τουλάχιστον, δεν μπορούσε να περιμένει τίποτα από το καφενείο. Όταν τις προάλλες πρότεινε να πάρει τη θέση του σερβιτόρου που είχε φύγει, ο ξάδερφος είχε πει καγχάζοντας, «Θα απολύσω κι εμένα αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση», κι επειδή τον είδε να στενοχωριέται θέλησε να του το γλυκάνει, «Λίγη υπομονή, μωρέ ξάδερφε, και θα φτιάξουν τα πράγματα!» είχε πει, προσπαθώντας ματαίως να κάνει τα πικρά γλυκά.
Υπομονή ξεϋπομονή, ο Κοσμάς, που τώρα πια ο γυρισμός του στο χωριό θα έμοιαζε με την ταπεινωτική επιστροφή της νύφης στο σπίτι των γονικών της, είχε έναν παραπανήσιο λόγο να θέλει να φύγει. Είχε απλώσει χέρι πάνω στη Νίτσα, τη γυναίκα του ξαδέρφου του, ένα απομεσήμερο που 'χε βαλθεί ο ουρανός να βρέχει ασταμάτητα κι ο άλλος έλειπε στη Θήβα να διαπραγματευθεί τα τραπεζοκαθίσματα μιας χρεωκοπημένης καφετέριας. Κάθονταν κι έπιναν καφέ κι απ' το παράθυρο του πρώτου πατώματος έβλεπαν το νερό να κατεβαίνει στον στενό δρόμο χωρίς συγκρατημό. Ένας τεράστιος υδάτινος βόας έβαζε κι έβγαζε το βορβορώδες και αφρίζον σώμα του μέσα από υπόγεια σπίτια, ισόγεια μικρομάγαζα και αστραφτερές λιμουζίνες, κουβαλώντας σκαμνιά, κουβέρτες και μαξιλαροθήκες, κασέλες, πλαστικές πολυθρόνες και ξεκοιλιασμένες βαλίτσες. Η βουή του νερού μπερδευόταν με φωνές απόγνωσης και παρακάλια, μαζί με άλλες φωνές που έδιναν κουράγιο κι ανακατεύονταν με κλάματα και στριγγλίσματα μωρών. Ο Κοσμάς είχε αγριευτεί και εντελώς ασυναίσθητα, με έναν αυτόματο τρόπο, είχε κατεβάσει το χέρι του, που το κρατούσε διπλωμένο πάνω στο στομάχι, και έσφιξε το χέρι της Νίτσας που στεκόταν δίπλα του. Εκείνη είχε τραβηχτεί ένα βήμα δίνοντας του να καταλάβει πως, είτε από λάθος είτε ηθελημένη, η χειρονομία ήταν κομμένη και δεν θα ’πρεπε να έχει συνέχεια».
Βιβλία του είναι τα :
Νεράιδα της Αθήνας, Άμστερνταμ 1974, Επιφάνεια 1975, Νεφέλη 1982
Πολυξένη, Αθήνα 1974, Τραμ 1978, Νεφέλη 1982.
Το τρυφερό δέρμα, Καστανιώτης 1982, 1984, 1998.
Τα καλύτερα χρόνια, Καστανιώτης 1984, 1987.
Το πέμπτο γένος, Καστανιώτης 1988.
Ονειρεύομαι τους φίλους μου, Καστανιώτης 1990, 1991, 1999.
Ο τύμβος κοντά στη θάλασσα, Καστανιώτης 1992, 1994.
Ο άνθρωπος που ξεχάστηκε, Καστανιώτης 1994, 1995.
Τα θολά τζάμια, Καστανιώτης 1996, 1997.
Μικρά ταξείδια, Καστανιώτης 1998, 1999.
Φωτεινή Μαγική, Καστανιώτης 2000.
Η Παναγίτσα του μπερντέ, Μεταίχμιο 2002.
Από τη μια εικόνα στην άλλη, Καστανιώτης 2003.
Ο παλαιός εχθρός, Καστανιώτης 2004.
Φύλλα καπνού, Εστία 2005.
Ναυαγίων πλάσματα, Κέδρος 2009.
Ο καιρός του καθενός, Καστανιώτης 2010.
Βιβλιογραφία
Μπενάτσης Απόστολος, «Δημήτρης Νόλλας : μια ερμηνευτική προσέγγιση», Πρακτικά Α΄ Πανελληνίου Επιστημονικού Συνεδρίου Η Λογιοσύνη του Ανατολικού Ζαγορίου (Ανατολικό Ζαγόρι 2001 Ιουν. 22-24), Δήμος Ανατολικού Ζαγορίου, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων - Φιλοσοφική Σχολή - Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας - Τομέας Φιλοσοφίας, Ιωάννινα 2002, 171 - 181
Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 41
Γεννήθηκε από φτωχούς γονείς στο Μονοδένδρι Ζαγορίου. Εκπαιδεύτηκε στα Ιωάννινα από τον Αθανάσιο Ψαλίδα με την οικονομική συνδρομή των μεγαλύτερων αδελφών του, οι οποίοι δραστηριοποιούνταν στον τομέα των φαρμάκων. Ακολούθως, τον απέστειλαν και στη Βιέννη όπου σπούδασε Ιατρική. Το 1824 επέστρεψε στην Κέρκυρα, όπου παντρεύτηκε και παρέμεινε μέχρι το θάνατό του το 1852. Καθ’ όλη τη διάρκεια της παραμονής του εδώ έχαιρε της εκτίμησης των κατοίκων για τις αρετές και τις ιατρικές του γνώσεις. Δημοσίευσε στο «Λόγιο Ερμή» σημαντικές μελέτες σχετικές με τη Χημεία και τη Φαρμακοποιία.
Βιβλιογραφία
Αραβαντινός Παναγιώτης, Βιογραφική Συλλογή Λογίων της Τουρκοκρατίας, εισαγωγή - επιμέλεια Κ. Θ. Δημαράς, Ιωάννινα, Εκδ. Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών, 1960, 149
Μέρτζιος Γεώργιος, Λόγιοι Ζαγορίσιοι επί Τουρκοκρατίας, Το Ζαγόρι μας, 129 (1988) 164
Παπαζήσης Δημήτριος, Βιογραφική συλλογή λογίων Ελλήνων επί Τουρκοκρατίας (Ηπείρου – Θεσσαλίας – Μακεδονίας), Ηπειρωτική Εστία 27 (1978) 226-227
Γεννήθηκε στη Βίτσα Ζαγορίου και ήταν κόρη του Ιωάννη Νικολαΐδη. Αποφοίτησε με άριστα τόσο από το Γυμνάσιου Θηλέων Ιωαννίνων, όσο και από τη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ιωαννίνων. Σπούδασε στην Πάντειο Ανωτάτη Σχολή Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών, στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, στην οποία αναγορεύτηκε διδάκτορας.
Υπήρξε συνεργάτης της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετων και διετέλεσε Καθηγήτρια του Τμήματος Ιστορίας - Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Το έργο της περιλαμβάνει τα :
Ο Δημήτριος Μάρκου Μπότσαρης (1814-1871) και η ανέκδοτη αλληλογραφία του με τον Κυβερνήτη Καποδίστρια. Περιοδικό «Δωδώνη» της Φιλοσοφικής Σχολής Ιωαννίνων, Β' Τόμος 1973 (κυκλοφόρησε και σε ανάτυπο).
Το Αρχείο Ιωάννου Λάππα και Αντιγόνης Τζαβέλλα (1912-1913) και η απελευθέρωση των Ιωαννίνων, έκδοση Ε.Η.Μ., 1975.
Ο Ελληνικός Εθνικός Σύλλογος Κοσσυφοπεδίου, περιοδικό «Μακεδονικά», τόμος ΙΣΤ' 1976.
Ξένες προπαγάνδες και εθνική Αλβανική κίνηση στις μητροπολιτικές επαρχίες Δυρραχίου και Βελεγράδων κατά τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα. Έκδοση Ιδρύματος Μελετών Ιονίου και Αδριατικού Χώρου της Ε.Η.Μ., Ιωάννινα 1978.
Οι Κρυπτοχριστιανοί της Σπαθίας (αρχές 18ου αιώνα - 1912). Έκδοση Ι.Μ.Ι.Α.Χ. της Ε.Η.Μ. Ιωάννινα 1979.
Η στάση της Τουρκίας απέναντι στους Αλβανούς σε συνδυασμό με τη διάδοση της Μεγάλης Ιδέας στην Ήπειρο (Μέσα του 19ου αιώνα), που περιλαμβάνεται στην επετηρίδα της Φιλοσοφικής Σχολής Ιωαννίνων «Η Δωδώνη», 1979.
Συμβολή στην ιστορία τεσσάρων ελληνικών κοινοτήτων της Αυστροουγγαρίας (ZEMUN, NOVI, SAD, URSOVA, TEMESVAR), 1980.
Σχολεία και Διδάσκαλοι της Μητροπολιτικής Επαρχίας Ιωαννίνων (στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα), ανατ. από το «Ηπειρωτικό Ημερολόγιο», 1981, Ιωάννινα.
Ο Ηπειρωτικός Τύπος κατά την προαπελευθερωτική περίοδο, 1983.
Η Αλβανική κίνηση στο Βιλαέτι Ιωαννίνων και η συμβολή των Λεσχών στην ανάπτυξη της (1908-1912). Έκδοση Ι.Μ.Ι.Α.Χ., 1984.
Η Ρουμανική προπαγάνδα στο Βιλαέτι Ιωαννίνων και στα βλαχόφωνα χωριά της Πίνδου. Τόμος Α' (μέσα 19ου αι.-1900) 1995, σελίδες 452.
Στις εκλογές που έγιναν στις αρχές του 2001, εκλέχτηκε Πρόεδρος της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών.
Βιβλιογραφία
Κίτσος Άγγελος, Ελευθερία Νικολαίδου : Υπόδειγμα απελπισμένου ηρωισμού, Το Ζαγόρι μας, 319 (2004) 10
Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 40 - 41
Τσέτσης Χρήστος, Οι Ηπειρώτες, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, Γιάννινα, Εκδ. Τυποεκδοτική Ηπείρου ΕΠΕ, 2003, 295 -296.
Γεννήθηκε στη Βίτσα του Ζαγορίου. Τέλειωσε εκεί το Δημοτικό και το Ελληνικό Σχολείο (Σχολαρχείο). Έπειτα φοίτησε για δύο χρόνια στο Β' Γυμνάσιο Ιωαννίνων, το οποίο εγκατέλειψε για οικονομικούς λόγους, κι ακολούθως, στο Πεντατάξιο Διδασκαλείο Ιωαννίνων. Υπηρέτησε ως δάσκαλος σε ακριτικά χωριά της Ανατολικής Μακεδονίας μέχρι τον πόλεμο και σε πολλά χωριά της Ηπείρου, ενώ διετέλεσε Διευθυντής στα Πρότυπα Δημοτικά Σχολεία της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας και επιθεωρητής στις περιφέρειες Κόνιτσας, Πρέβεζας και Κέρκυρας.
Από νεαρή ηλικία επέδειξε ενδιαφέρον για τη λογοτεχνία και ιστορικολαογραφικές έρευνες, λόγω της επιρροής και του θείου του Δημητρίου Σάρρου, σημαντικής φυσιογνωμίας των Ελληνικών και Ηπειρωτικών Γραμμάτων.
Έχει εκδώσει πολλά αυτοτελή έργα :
Ιστορική μονογραφία «περί της εν Ηπείρω χώρας Βεζήτζης», Ιωάννινα 1939.
Ρυθμοί ψυχής, ποιήματα, Ιωάννινα 1939.
Ο Χριστοβασίλης ως διηγηματογράφος, Ιωάννινα 1953
Παλαιογραφικά Ζαγορίου, Ιωάννινα 1956
Το πρόσωπο και το προσωπείο του σημερινού ανθρώπου, Γιάννινα 1966
Η εποχή μας, δοκίμια, Ιωάννινα 1971.
Η Νεοελληνική παράδοση και το ελεύθερο Ελληνικό κράτος, τόμος Α', Ιωάννινα 1973.
Αναδρομή, διηγήματα, Ιωάννινα 1981.
Ζαγόρι, δοκίμιο ανθρωπογεωγραφίας, Ιωάννινα 1982.
Μνήμες του '40, Ιωάννινα 1985.
Τα χρόνια που πέρασαν, τόμος Α', Ιωάννινα 1992.
Τα Γιάννινα του μεσοπολέμου, τόμος Α', Ιωάννινα 1992.
Τα Γιάννινα του μεσοπολέμου, τόμος Β', Ιωάννινα 1992.
Τα Γιάννινα του μεσοπολέμου, τόμος Γ', Ιωάννινα 1992.
Τα Γιάννινα του μεσοπολέμου, τόμος Δ', Ιωάννινα 1993.
Τα Γιάννινα του μεσοπολέμου, τόμος Ε', Ιωάννινα 1993.
Τα Γιάννινα του μεσοπολέμου, τόμος Στ', Ιωάννινα 1994.
Τα χρόνια που πέρασαν, τόμος Β', Ιωάννινα 1994.
Τα Γιάννινα του μεσοπολέμου, τόμος Ζ', Ιωάννινα 1995.
Τα Γιάννινα του μεσοπολέμου, τόμος Η', Ιωάννινα 1995.
Επιλογές, τόμος Α', Ιωάννινα 1996.
Πέρα από τα παραπάνω δημοσίευσε ποίηση, δοκίμια, διηγήματα, ταξιδιωτικά κείμενα, επιφυλλίδες, άρθρα, κριτικές βιβλίου και ιστορικές μελέτες σε εφημερίδες και περιοδικά της Αθήνας και της επαρχίας, όπως η «Ηπειρωτική Εστία», το «Ηπειρωτικό Ημερολόγιο», η «Νέα Εστία», το «Διαβάζω» κ.α.
Από τη συλλογή διηγημάτων του με τίτλο «Αναδρομή» παραθέτουμε ένα μικρό απόσπασμα :
$1— Ο Μανώλης αναστάτωσε όλη την παραμεθόριο, ακόμα και στη Σόφια θα το συζητούν. Έφκιασε έναν Πάγκαλο δυο μέτρα. Και τον έστησε εκεί που είπε. Μόλις ανοίγουν τα μάτια τους οι Βούλγαροι, τον βλέπουν κάθε πρωί μπροστά τους. Καταλαβαίνω τι νοιώθουν, τους χρειάζονταν. Μόνο να, πρόσθεσε χαμηλώνοντας τη φωνή. Φοβάμαι το Μανώλη, θα του κάνουν κακό. Κάθεται εκεί, δίπλα στον Πάγκαλο, μπάστακας, όλη μέρα, με δυο χειροβομβίδες, έτοιμος να στήσει πόλεμο μαζί τους. Και τους τα λέει από την καλή, δυνατά, να τον ακούν. Δεν μπορώ να τον κρατήσω στο φυλάκιο, κάνει σαν τρελλός. Όταν ξημερώνει, παίρνει τις χειροβομβίδες και τραβάει για τον Πάγκαλο. Φοβάμαι, ξανάπε κι έπεσε σε συλλογή.
Το κακό δεν άργησε να γίνει. Οι Βούλγαροι είχαν πολύ ερεθιστεί από τον Πάγκαλο και τις προκλήσεις του δεκανέα. Παραφύλαγαν να πάρουν εκδίκηση. Ήταν σίγουροι πως κάποιο λάθος θάκανε ο δεκανέας, δε γελάστηκαν. Ο Μανώλης, με καρδιά πλημμυρισμένη ήλιο και λευτεριά από την Κρήτη, δεν ησύχαζε στιγμή. Μετακινιόταν αδιάκοπα γύρω από τον Πάγκαλο, μπαινόβγαινε και στο δικό τους μέρος. Δεν έπαυε να φωνάζει, να χειρονομεί, ν' απειλεί. Έλεγε, και τι δεν έλεγε! Για την Κρήτη και τα παλληκάρια της, για την αντρειοσύνη τους. Για τους δικούς του, το σόϊ του, πούχε δώσει δεκάδες νεκρούς στον πόλεμο με τους Τούρκους και στο
Μακεδονικό αγώνα, με τους κομιτατζήδες.
— Ελάτε ντε, ήταν πάντα ο επίλογος. Ελάτε αν σας βαστάει να πάρετε τη Μακεδονία. Ελάτε να μετρηθούμε. Κι αν με κάνετε καλά, να σας χαρίσω και την Κρήτη μου...»
Παράλληλα, ανέπτυξε πλουσιότατη πνευματική, πολιτιστική και κοινωνική δραστηριότητα. Διετέλεσε συντάκτης του περιοδικού «Ηπειρωτική Εστία» και υπήρξε ιδρυτικό μέλος και γενικός Γραμματέας της «Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών», γενικός Γραμματέας της «Φιλαρμονικής και του Ωδείου Ιωαννίνων», Αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του «Ιδρύματος Μελετών Ιονίου και Αδριατικού χώρου». Από το 1979 ανέλαβε, μαζί με τον Κ. Βλάχο, την ευθύνη της σύνταξης του «Ηπειρωτικού Ημερολογίου», ετήσιας έκδοσης της «Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών». Γενικότερα, συμμετείχε σε πολλούς οργανισμούς σχετικούς με τα γράμματα, τις τέχνες και την εκπαίδευση με αποτέλεσμα να τιμηθεί για την πνευματική και πολιτιστική του δραστηριότητα με διακρίσεις και επαίνους από το Υπουργείο Παιδείας και Οργανισμούς, από την Πολιτεία με το Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικος το 1966, από το Δήμο Ιωαννιτών και άλλους φορείς.
Βιβλιογραφία
Νικολαΐδης Ιωάννης Ν., Αναδρομη, Διηγήματα, Ιωάννινα 1981, 60
Θεοδώρου Σάββας, Μνήμη Λογίων του Ζαγορίου του αιώνα που πέρασε, Το Ζαγόρι μας, 262 (2000) 11
Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 39
Τσέτσης Χρήστος, Οι Ηπειρώτες, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, Γιάννινα, Εκδ. Τυποεκδοτική Ηπείρου ΕΠΕ, 2003, 293 -294.
Υφαντής Νίκος Θ., Ιωάννης Ν. Νικολαΐδης, 1917 – 1997. Ο άνθρωπος, ο δάσκαλος, ο λογοτέχνης, Ηπειρωτικά Γράμματα Α (2005) 253 - 272
Γεννήθηκε στο χωριό Ελάτη Ζαγορίου. Έλαβε την εγκύκλια μόρφωση στα Ιωάννινα κι εξακολούθησε τις σπουδές του στη Ρουμανία.
Το ποιητικό του ταλέντο ξεχώρισε πολύ νωρίς και άρχισε να δημοσιεύει στίχους από νεαρή ηλικία σε εφημερίδες και περιοδικά των Ιωαννίνων με διάφορα ψευδώνυμα. Ακολούθως, έγινε τακτικός συνεργάτης των εφημερίδων «Ηπειρωτικός Αγών» και «Κήρυξ», συγγράφοντας και χρονογραφήματα, άρθρα, σχόλια, κριτικές με το ψευδώνυμο Άλκης Μυρσίνης, το οποίο διατήρησε καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του. Κέρδισε την αποδοχή και την αναγνώριση σημαντικών λογίων, δημοσιογράφων και λογοτεχνών της εποχής στα Ιωάννινα, όπως του Χρήστου Χρηστοβασίλη, του Γεώργιου Χατζή - Πελλερέν, του Ευθύμιου Τζάλλα και άλλων.
Οικονομικοί λόγοι τον ανάγκασαν σε ηλικία 20 ετών να καταφύγει στη Ρουμανία μέχρι το 1948, με εξαίρεση τη διετία 1925-27, που επέστρεψε στην Ελλάδα για την εκπλήρωση των στρατιωτικών του υποχρεώσεων.
Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας στα Ιωάννινα συνέβαλε στην πολιτιστική ζωή της πόλης, άλλοτε σαν αρχηγός εκπαιδευτικής ομάδας στο σύστημα των Προσκόπων κι άλλοτε σαν λογοτεχνικός συνεργάτης του τύπου συνεργαζόμενος κυρίως με την εφημερίδα «Ηπειρωτικός Αγών».
Το 1927 επέστρεψε στη Ρουμανία. Εδώ παρέμεινε για δεκαετίες με έντονη τη νοσταλγία της πατρίδας του. Τα βιώματα και οι εμπειρίες αυτής της περιόδου αποτέλεσαν την πηγή έμπνευσης των ποιητικών και πεζογραφικών του έργων. Μελέτησε τη ρουμανική και γαλλική λογοτεχνία και εξακολούθησε το πεζό και ποιητικό του έργο. Δημοσίευσε στίχους και άλλα κείμενα σε ελληνικές εφημερίδες της Ρουμανίας και των Αθηνών (Νέα Εστία).
Το 1948 επέστρεψε στην Ελλάδα λόγω του αναγκαστικού επαναπατρισμού των Ελλήνων από το νέο καθεστώς της Ρουμανίας κι εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Εργάστηκε μέχρι το 1969 στο πρόγραμμα του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας. Παράλληλα, άρχισε να επεξεργάζεται και να συγκεντρώνει το διασκορπισμένο σε περιοδικά κι εφημερίδες λογοτεχνικό του έργο, το οποίο εξέδωσε σε αυτοτελή βιβλία. Όμως, το διάστημα αυτό αποτέλεσε και την περίοδο μιας νέας ποιητικής και πεζογραφικής δημιουργίας και σύνθεσης δοκιμίων, που αφορούν σε γεγονότα και μορφές του χαμένου ελληνισμού της Ρουμανίας.
Η ποίησή του ξεκινά από το κλίμα του συμβολισμού και στρέφεται στην ανθρωπολατρεία, την τοπολατρεία, τη φυσιολατρεία. Το έργο του αναζητά το βαθύτερο μυστήριο της ζωής, την αυτογνωσία, τη λύτρωση μέσω της έκφρασης:
ΕΝΔΟΣΚΟΠΗΣΗ
Κρατώ το μυστικό του Κόσμου, εγώ
Με το πνεύμα πλατύφτερο, γοργό
Διαλέγω τη σοφία και την πείρα,
Σε βάρκα ή κομψή θαλαμηγό
θαλασσοπόρο μοιάζω ή ναυαγό
Ως πάει να βρει την Καλή Μοίρα.
Εγώ, και του Καλού προσκυνητής
και τ' όμορφου τεχνίτης κι εραστής
Εγώ, κερνώ και τα μεγάλα πάθη,
Ατίθασος αντάρτης κι αρνητής,
Άσεμνος των ειδώλων χλευαστής
Ξεκίνησα απ’ των καιρών τα βάθη.
Εγώ, ο άγριος πόνος κι η χαρά
(Με τα λευκά κι αδύνατα φτερά)
Τ’ ανάλγητο και το περίσσιο μίσος,
Με την καρδιά καλόγνωμη Κυρά
Κι αμφίβολη τη σκέψη, πού μετρά…
Εγώ, η Αρχή κι εγώ το Τέλος; Ίσως…
(Συλλογή: «Κορφολόγημα», 60).
Μέσα από το έργο του ο δημιουργός αναζητά την εξύψωση του ανθρώπου :
ΛΥΤΡΩΣΗ
Των σκλάβων δεν μας ταίριαζεν η Μοίρα
κι η άθλια νωχέλεια του δεσμώτη,
μισήσαμε τη δόξα του προδότη
κι ας ντύνεται αρχοντική πορφύρα.
Ατίθαση, πεισματωμένη η νιότη
ν’ ανοίξουνε, δεν πρόσμενε, τη θύρα
με τη βαριά, ξεκίνησε, τη σφύρα
να χτίσει, να γκρεμίσει αυτή πρώτη.
Ευλογημένη, ας είναι τέτοια ώρα,
μακριά τα διαμαντόχρυσα τα δώρα
οι βάρβαρες χαρές, οι παλλακίδε
Στη γάργαρη της Κασταλίας Κρήνη
η ψυχή μας βυθίζεται και πίνει,
λυτρώτριες να δεχτεί τις Ευμενίδε
(Συλλογή: «Κορφολόγημα», 42)
Στη συλλογή του «Εντολές» αναζητά την ηθική ανάταση, την αυτογνωσία και εκφράζει τη θρησκευτική αγωνία, την εξιδανικευμένη πατριδολατρεία και φυσιολατρεία, το υπαρξιακό άγχος, τη δικαιοσύνη και τον κοινωνικό ευδαιμονισμό.
Αναφορικά με το πεζογραφικό έργο του διακρίνεται από αφηγηματική άνεση, έντονες εικόνες και την αίσθηση του ανθρώπινου. Τα διηγήματα και οι νουβέλες του διακρίνονται από τα πλούσια βιώματά του, τις υποβλητικές περιγραφές και διαλόγους που δημιουργούν μια έντονη ατμόσφαιρα.
Στα έργα του εντάσσονται τα :
Ηπειρώται εις την Ρουμανίαν, Αθήναι 1967
Ηπειρώται δημοσιογράφοι στη Ρουμανία, Αθήναι 1970
Κορφολογήματα, Αθήναι 1970.
Όσοι Πιστοί, Αθήναι 1972,
Θυσία στη Λευτεριά, Αθήναι 1973,
Ο Παρθένος, Αθήναι 1976,
Ένας πραγματικός άγγελος, Αθήναι 1977,
Βιβλιογραφία
Θεοδώρου Σάββας, Μνήμη Λογίων του Ζαγορίου του αιώνα που πέρασε, Το Ζαγόρι μας, 262 (2000) 10
Κραψίτης Βασίλης, Λόγιοι της Ηπείρου (1430-1912), Τόμος Α’, Αθήνα, 1979, 391-393
Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 39
Τσέτσης Χρήστος, Οι Ηπειρώτες, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, Γιάννινα, Εκδ. Τυποεκδοτική Ηπείρου ΕΠΕ, 2003, 235 - 236.
Καταγόταν από τους Ασπραγγέλους (Δοβρά) Ζαγορίου. Ήταν Ειρηνοδίκης Αθηνών. Διακρίθηκε για το ήθος του και τη δικαιοσύνη του. Είχε πλούσια νομική παιδεία, εργατικότητα και άριστη συμπεριφορά καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του. Υπήρξε μέλος της Ένωσης Συνταξιούχων Δικαστικών Λειτουργών της Ελλάδος.
Παράλληλα, το διάστημα 1952 – 1953 υπήρξε συνεκδότης του περιοδικού «Ηπειρωτικές Σελίδες».
Βιβλία του είναι τα :
Περί μικροδιαφορών (συνεργασία με Κ. Ι. Κουτουρίση), Αθήναι 1967
Δικονομικά τινά ζητήματα εκ της περί προστασίας της επαγγελματικής στέγης νομοθεσίας, Αθήναι 1969
Τύχη απαράδεκτης ασκηθείσης αγωγής, Αθήναι 1970
Ανέκκλητοι αποφάσεις των Ειρηνοδικείων, Αθήναι 1970
Προβλήματα βεβαιωτικού όρκου, Αθήναι 1974
Ο νέος κώδιξ οδικής κυκλοφορίας (επιμέλεια), Αθήναι 1977
Βιβλιογραφία
Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 38
Γεννήθηκε στο Φλαμπουράρι Ζαγορίου. Το 1924 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Εκεί τελείωσε το Δημοτικό και στη συνέχεια φοίτησε στη Ριζάριο Σχολή ως υπότροφος. Συγχρόνως με τις πανεπιστημιακές του σπουδές εργαζόταν ως ιεροψάλτης. Υπηρέτησε την πατρίδα κατά τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο αλλά και στην Εθνική Αντίσταση (ΕΟΕΑ – ΕΔΕΣ) ως υπολοχαγός.
Διορίστηκε Καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης το 1946 στην Κέρκυρα κι έπειτα σε διάφορες πόλεις της Ηπείρου. Υπηρέτησε στη Ζωσιμαία Σχολή από το 1953 έως το 1974. Πέρα από τα εκπαιδευτικά του καθήκοντα ασχολήθηκε με πολιτιστικές και κοινωνικές δραστηριότητες, την ψαλτική, ενώ υπήρξε Διευθυντής χορωδίας. Δημοσίευσε άρθρα μουσικοφιλολογικά κι άλλα εθνικού, κοινωνικού και πολιτιστικού περιεχομένου καθώς και μελέτη για την Εθνική Αντίσταση στην Ήπειρο. Το 1006 εξέδωσε το βιβλίο «Το Φλαμπουράρι στο χρόνο και στο χώρο».
Βιβλιογραφία
Μπαϊρακτάρης Θωμάς, Το Φλαμπουράρι στο χρόνο και στο χώρο, Ιωάννινα, Έκδ. Δήμου Ανατολικοπύ Ζαγορίου, 2006
Γεννήθηκε στα Ιωάννινα, αλλά κατάγεται από τα Κάτω Πεδινά (Κάτω Σουδενά) Ζαγορίου. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών με υποτροφία του Ι.Κ.Υ. και αποφοίτησε με βαθμό «Άριστα». Συμμετείχε από τα φοιτητικά του χρόνια σε ερευνητικές μελέτες στο τμήμα της Μικροβιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ εκπόνησε και διδακτορική διατριβή. Έλαβε την ειδίκευσή του στην Εσωτερική Παθολογία και στη Ρευματολογία/Ανοσολογία στις ΗΠΑ (Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Georgetown Washinghton DC) και τα Νοσοκομεία του Πανεπιστημίου Καλιφόρνιας στο San Francisco).
Εργάστηκε από το 1976 στο Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ (ΝΙΗ) ως έμμισθος επιστημονικός συνεργάτης, στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Georgetown ως Επίκουρος και στη συνέχεια άμισθος Καθηγητής Παθολογίας και ως Καθηγητής και Διευθυντής του Τομέα Παθολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και του τμήματος της Παθολογικής Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Δημοσίευσε εκατοντάδες εργασίες σε περιοδικά του εξωτερικού (υπό διεθνή κρίση). Αναλυτικά: 104 κλινικές μελέτες, 110 εργαστηριακές μελέτες, 43 άρθρα σύνταξης - Ανασκοπήσεις και 21 ενδιαφέροντα περιστατικά - Γράμματα στον εκδότη. Συμμετείχε σε πολλά διεθνή και ευρωπαϊκά συνέδρια, ενώ οι αναφορές του στη διεθνή βιβλιογραφία ξεπερνούν τις 4000. Είναι Διευθυντής σύνταξης σε τρία διεθνή επιστημονικά περιοδικά, μέλος της συντακτικής επιτροπής σε 8 διεθνή περιοδικά και ειδικός σύμβουλος - κριτής σε 23 περιοδικά. Η παρουσία του σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια και Πανεπιστήμια ως προσκεκλημένου ομιλητή είναι συνεχής και πολυάριθμη.
Το 1987 τιμήθηκε με το «Βραβείο Alessandro Robecci» από την «European League Against Rheumatism (EULAR), το 1992 ως Εταίρος του Βασιλικού Κολλεγίου των Ιατρών της Αγγλίας και το 1993 με το «Βραβείο Ευρώπης – Αυστραλίας για την Ιατρική Έρευνα». Από το 1989 είναι μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
Από το πλούσιο έργο του ενδεικτικά αναφέρονται τα :
Υπάρχει τουλαραιμία εις την Ελλάδα ; (με συνεργασία και άλλων) Αθήναι 1970.
Έλεγχος επί της επιβραδυνομένης υπερευαισθησίας έναντι της τοξοπλασμίνης δια δερμαντιδράσεως FRENKEL επί σμηνιτών της ελληνικής αεροπορίας (σε συνεργασία με άλλους), Αθήναι 1970
Η επιβραδυνομένη υπερευαισθησία έναντι της τοξοπλασμίνης εν σχέσει προς την ηλικίαν και το φύλον (σε συνεργασία με άλλους), Αθήναι 1970.
Έλεγχος της επιβραδυνομένης υπερευαισθησίας έναντι της τοξοπλασμίνης εις άτομα 0-14 ετών (σε συνεργασία με άλλους), Αθήναι 1971.
Έρευνα της επιβραδυνομένης υπερευαισθησίας έναντι της P. TULARENSIS επί ελληνικού πληθυσμού, Αθήναι 1971
Έλεγχος της αμέσου υπερευαισθησίας έναντι της πενικιλλίνης επί των υπερηλίκων (σε συνεργασία με άλλους), Αθήναι 1972.
Αυτοανοσία και βραδείς ιοί (σε συνεργασία με άλλους), Αθήναι 1976.
Μυέλωμα ελαφρών αλύσεων σε ασθενή με σύνδρομο του SJOEGREN.
Σύνδρομο του SJOEGREN συνδυάζεται με το αντίγονο HLA – DM3
Έρπης ζωστήρας σε ασθενείς με συστηματικό ευθηματώδη λύκο
Αυξημένος κίνδυνος λευμφώματος σε σύνδρομο SICCA
Ηχοκαρδιακή διάγνωση καρδιακών ανωμαλιών στη σκληροδερμία και συναφείς ασθένειες
Αυτοανοσία
Ρευματικά Νοσήματα
Ανοσοϊντερφερόνη στο αίμα ασθενών με αυτοάνοσα νοσήματα
Γαλακτικό οξύ στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό ασθενών με συστηματικό ευθηματώδη λύκο
Σύγχρονες απόψεις για το σύνδρομο του SJOEGREN
Οδηγός για κλινική εξέταση, 1982.
Σύγχρονη παθολογία, 1983.
Βασικέ ς αρχές Παθοφυσιολογίας (με συνεργασία άλλων), 1984
Βιβλιογραφία
Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 36 - 38
Τσέτσης Χρήστος, Οι Ηπειρώτες, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, Γιάννινα, Εκδ. Τυποεκδοτική Ηπείρου ΕΠΕ, 2003, 269-270
Γεννήθηκε στα Κάτω Πεδινά (Σουδενά) Ζαγορίου. Τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο στο χωριό του και κατόπιν το Σχολαρχείο στον Ελαφότοπο. Ακολούθως, σπούδασε πρώτα στη Μέση Γεωπονική Σχολή Λάρισας κι έπειτα με υποτροφία του Υπουργείου Γεωργίας στη Δεντροκομική Σχολή Φλωρεντίας. Έλαβε μετεκπαίδευση στην Ανώτατη Γεωπονική Σχολή Αθηνών, στον κλάδο δενδροκομίας.
Το 1926 διορίστηκε Γραμματέας Α’ στην υπηρεσία δενδροστοιχιών και κήπων Αττικής κι έπειτα ανέλαβε τη Διεύθυνση Γεωργίας του Νομού Ιωαννίνων. Το 1960 έγινε Επιθεωρητής Γεωργίας Ηπείρου και Νήσων (Κερκύρας και Λευκάδας). Είχε εκπαιδευτικό έργο ως Έκτακτος Επιμελητής στη Μέση Γεωπονική Σχολή Λάρισας, διετέλεσε Καθηγητής και Διευθυντής στο Αγροτικό Οικοτροφείο Ιωαννίνων, Καθηγητής στο Γεωργικό Φροντιστήριο Ιωαννίνων και Καθηγητής Γεωπονικής στη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία.
Υπήρξε μέλος αρκετών επιτροπών και συλλόγων, ενώ έλαβε τιμητικές διακρίσεις όπως ευαρέσκεια για τη δενδροφύτευση 200.000 δένδρων σε περιοχή της πόλης των Ιωαννίνων.
Έγραψε τα βιβλία :
Η Βερικοκκιά ή καϊσιά, Έκδοση Ελληνικής Γεωργικής Εταιρείας, 1935
Η Ροδακινέα, Έκδοση Ελληνικής Γεωργικής Εταιρείας, 1940
Βιβλιογραφία
Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 36