Τo περιβάλλον

Βρίσκεται έξω από τους Μηλιωτάδες στον Ζαγορίτικο ποταμό, 200 μέτρα πριν την συμβολή του με τον ποταμό Βάρδα. Κτίσθηκε με έξοδα του Καμπέρ Αγά από τα Γιάννενα ο οποίος ήταν γνωστός για τις πολλές αγαθοεργίες του^[1]. Το γεφύρι ήταν σε κομβικό σημείο και διευκόλυνε τις μετακινήσεις όλου του Κεντρικού και Ανατολικού Ζαγορίου προς τα Γιάννενα. Για τον λόγο αυτό υπήρχε σε κοντινή απόσταση και ομώνυμο χάνι για την εξυπηρέτηση των ταξιδιωτών.

Το γεφύρι εντυπωσιάζει με το επίμηκες σχήμα του. Διαθέτει μία μεγάλη καμάρα και στο νότιο άκρο του υπάρχει ανακουφιστικό άνοιγμα (παραθόλι) ενώ στο αντίθετο άκρο της πλημμυρικής ζώνης του ποταμού υπάρχουν δύο μικρότερες ψευτοκαμάρες. Έχει πέτρινο προστατευτικό στηθαίο. Έχει κηρυχτεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο (ΥΑ ΥΠΠΕ/ΔΙΛΑΠ/Γ/1260/30653/2-7-1982 - ΦΕΚ 628/Β/26-8-1982).

Το συναντάμε στο πρώτο χιλιόμετρο του επαρχιακού δρόμου Μηλιωτάδες – Ιωάννινα.

[1] «Περί των εν Ηπείρω Αγαθοεργημάτων» Ι. Λαμπρίδης, , τεύχ. Β΄, 1880 (σελίδα 82)

Συντεταγμένες: Ν 39.72417 Ε 20.96301 / 39°43'27.0"N 20°57'46.8"E

Λήψη αρχείου για χρήση συσκευής GPS:

Βρίσκεται νοτιοδυτικά του Τρίστενου, στο ρέμα της Γκούρας που καταλήγει στον Βάρδα ποταμό. Είναι γνωστό και ως γεφύρι «Αβραμίδη» πιθανότατα από το όνομα του ιδιοκτήτη των γειτονικών κτημάτων. Το γεφύρι είναι μονότοξο και έχει στηθαία από ανισοϋψείς αρκάδες, μόνο στο τμήμα της κορυφής του. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του γεφυριού αποτελεί η κρήνη στα αριστερά της καμάρας, στην κατάντη πλευρά. Στην άκρη του δυτικού τοιχίου, έχει κατασκευαστεί μικρότερη ψευδοκαμάρα για να νερά ενός μικρότερου ρέματος. Εξυπηρετούσε τις αγροτικές εργασίες των κατοίκων της περιοχής.

Για την προσέγγισή του, ακολουθούμε από το Τρίστενο τον δρόμο για Μηλιωτάδες. Σε 3,5 χιλιόμετρα στρίβουμε αριστερά, όπως υποδεικνύει η ενημερωτική πινακίδα, σε κατηφορικό χωματόδρομο, που καταλήγει μετά από 900 μέτρα στο γεφύρι.

Συντεταγμένες: Ν 39.77947 Ε 20.98016 / 39°46'46.1"N 20°58'48.6"E

JavaScript must be enabled in order for you to use Google Maps.
However, it seems JavaScript is either disabled or not supported by your browser.
To view Google Maps, enable JavaScript by changing your browser options, and then try again.

Λήψη αρχείου για χρήση συσκευής GPS:

Βρίσκεται μέσα στο Καβάλλάρι και γεφυρώνει το ρέμα της Γκούρας. Στο βιβλίο του Ι.Βλαχοστέργιου "Τα πετρογιόφυρα της Ηπείρου" αναφέρεται ως «Γεφύρι του Γκούμα». Είναι μονότοξο και το στηθαίο του αποτελείται από συνεχόμενους αρκάδες που στεφανώνουν την καμάρα του.

Το συναντάμε στην είσοδο του χωριού ερχόμενοι από Μηλιωτάδες, όπου υπάρχει και ενημερωτική πινακίδα.

Συντεταγμένες: Ν 39.74044 Ε 20.91649 / 39°44'25.6"N 20°54'59.4"E

Λήψη αρχείου για χρήση συσκευής GPS:

Το γεφύρι βρίσκεται στο κέντρο του Βρυσοχωρίου και γεφυρώνει το κεντρικό ρέμα που διασχίζει το χωριό και καταλήγει στον Αώο. Παραμένει μέχρι και σήμερα λειτουργικό, βοηθώντας στην επικοινωνία του πέρα μαχαλά με την συνοικία της Κάτω Παναγιάς. Η ονομασία του προέρχεται από τον ιδιοκτήτη του μύλου που λειτουργούσε σε κοντινή απόσταση.

Είναι μονότοξο, με λιθόστρωτο οδόστρωμα και χαμηλό στηθαίο από ενωμένους αρκάδες. Σύμφωνα με επιγραφή που υπάρχει στο τοιχίο του, επισκευάστηκε το 1945.

Συντεταγμένες: Ν 39.99937 Ε 20.8849599 / 39°59'57.7"N 20°53'05.9"E

Λήψη αρχείου για χρήση συσκευής GPS:

Βρίσκεται νότια της Δόλιανης πάνω στο ρέμα της Γκαλντερούσιας και 100 μέτρα πριν αυτό καταλήξει στον Βάρδα ποταμό. Σύμφωνα με τον Ι.Λαμπρίδηκτίστηκε από τον Ελατοχωρίτη Δ.Στέλιο το 1867 και στοίχισε 3.500 γρόσια ^[1]. Εξυπηρετούσε τις μετακινήσεις της Δόλιανης και της Λεπτοκαρυάς προς τα Γιάννενα.

Είναι μονότοξο με συνεχόμενους αρκάδες που δημιουργούν προστατευτικό στηθαίο. Δυστυχώς η σύγχρονη τσιμεντένια γέφυρα που έχει κατασκευαστεί σε απόσταση λίγων μέτρων από το πέτρινο γεφύρι έχει υποβαθμίσει αισθητικά το τοπίο και την θέασή του.

Το συναντάμε στο 6,5 χιλιόμετρο του επαρχιακού δρόμου Μηλιωτάδες – Δόλιανη.

[1] «Περί των εν Ηπείρω Αγαθοεργημάτων» Ι. Λαμπρίδης, , τεύχ. Β΄, 1880 (σελίδα 82)

Συντεταγμένες: Ν 39.7788442 Ε 20.9535302 / 39°46'43.8"N 20°57'12.7"E

Λήψη αρχείου για χρήση συσκευής GPS:

Βρίσκεται στο κέντρο της Βωβούσας, δίπλα στην πλατεία και γεφυρώνει τον Αώο ποταμό. Σύμφωνα με τον Ι.Λαμπρίδη^[1] κτίστηκε το 1748 με έξοδα του Αλέξιου Μίσιου από το Μονοδένδρι, και οι απόγονοί του είχαν αναλάβει για πολλές δεκαετίες την συντήρησή του. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα μονότοξα γεφύρια του Ζαγορίου με άνοιγμα τόξου 22 μέτρα και ύψος 11. Παλιότερα διέθετε πέτρινο στηθαίο που αντικαταστάθηκε με ξύλινο προστατευτικό κιγκλίδωμα, καθιστώντας το μοναδικό στο Ζαγόρι με αυτό το χαρακτηριστικό.

Το γεφύρι ήταν κομβικής σημασίας γιατί εξυπηρετούσε όχι μόνο τους κατοίκους του χωριού στις καθημερινές τους μετακινήσεις, αλλά και όσους ήθελαν να κινηθούν από το Ζαγόρι προς την Δυτική Μακεδονία.

[1] «Περί των εν Ηπείρω Αγαθοεργημάτων» Ι. Λαμπρίδης, , τεύχ. Β΄, 1880 (σελίδα 80)

Συντεταγμένες: Ν 39.936926 Ε 21.048924 / 39°56'12.9"N 21°02'56.1"E

Λήψη αρχείου για χρήση συσκευής GPS:

Βρίσκεται ανατολικά του Καστανώνα και γεφυρώνει τον Δραγαριστιανό λάκκο, παραπόταμο του Βάρδα. Το όνομα του (Βράγγαλη) προέρχεται από τον ιδιοκτήτη των παρακείμενων κτημάτων. Στον κατάλογο των διατηρητέων μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού αναφέρεται ως «Γεφύρι στο Δρογάρη». Εξυπηρετούσε τις μετακινήσεις προς τα Γιάννενα αλλά και τις καλλιεργούμενες εκτάσεις δίπλα στο ποτάμι. Σε κοντινή απόσταση από αυτό υπήρχε μύλος και στο ανατολικό άκρο του παλιό εικονοστάσι του οποίου σώζεται μόνο η βάση.

Το γεφύρι είναι μονότοξο με στηθαίο από συνεχόμενους αρκάδες. Έχει κηρυχτεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο (ΥΑ ΥΠΠΕ/ΔΙΛΑΠ/Γ/1260/30653/2-7-1982 - ΦΕΚ 628/Β/26-8-1982).

Το προσεγγίζουμε από παλιό μονοπάτι, η αρχή του οποίου είναι δίπλα στο τελευταίο σπίτι του δρόμου κάτω από την πλατεία, αλλά δύσκολα εντοπίζεται εξ αιτίας της βλάστησης που φράζει την είσοδό του. Το μονοπάτι στην συνέχεια γίνεται ευκρινές αλλά δύσκολο κατά τόπους λόγω της πυκνής βλάστησης, κατηφορίζει την πλαγιά και καταλήγει στο γεφύρι μετά από πορεία 45 λεπτών.

Συντεταγμένες: Ν 39.84609 Ε 20.9622 / 39°50'45.9"N 20°57'43.9"E

Λήψη αρχείου για χρήση συσκευής GPS:

Βρίσκεται δυτικά από την Καλουτά, στον παλιό δρόμο προς το Μανασσή. Το γεφύρι είναι μονότοξο και το οριζόντιο οδόστρωμά του έχει χαμηλούς, διακοσμητικούς αρκάδες, τοποθετημένους ανά διαστήματα. Στο δυτικό άκρο του, υπάρχει εικονοστάσι με πλάκα όπου αναγράφεται ως έτος κατασκευής του το 1908. Το συναντάμε, αν πάρουμε τον δρόμο από Καλουτά προς Μανασσή. Μετά από 350 μέτρα, ακολουθούμε στα δεξιά έναν παλιό δρόμο και σε 70 μέτρα φτάνουμε στο ρέμα. Εναλλακτικά, μπορούμε να ακολουθήσουμε το μονοπάτι που ξεκινάει από την είσοδο του χωριού για να φτάσουμε στο γεφύρι μετά από δεκάλεπτη πορεία.

Συντεταγμένες: N 39.77016 E 20.88849 / 394612.6N 205318.5E

Λήψη αρχείου για χρήση συσκευής GPS:

Βρίσκεται έξω από το Καβαλλάρι και γεφυρώνει το ρέμα «Μπότες» που καταλήγει στον Ζαγορίτικο ποταμό. Σύμφωνα με την μαρμάρινη επιγραφή που διασώζεται, κατασκευάστηκε το 1891 με χορηγία του Ανδρέα Ιωάννη Γραβανόπουλου. Είναι μονότοξο και διαθέτει στηθαίο από διαδοχικές, ενωμένες αρκάδες. Εξυπηρετούσε την μετακίνηση μεταξύ των χωριών Καβαλλάρι και Ανθρακίτης. Δυστυχώς ο νέος επαρχιακός δρόμος εφάπτεται στο γεφύρι, με αποτέλεσμα η κατάντη πλευρά του να έχει μπαζωθεί και να μην είναι πλέον ορατή. Γι' αυτό και το γεφύρι δεν θα εντοπιζόταν εύκολα αν δεν υπήρχε ενημερωτική πινακίδα.

Το συναντάμε πάνω στο δρόμο Καβαλλαρίου – Ανθρακίτη σε απόσταση 800 μέτρων από το πρώτο.

Συντεταγμένες: Ν 39.74669 Ε 20.90878 / 39°44'48.1"N 20°54'31.6"E

Λήψη αρχείου για χρήση συσκευής GPS:

Βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο του Σκαμνελίου λίγα μέτρα πριν το ξωκλήσι της Αγίας Τριάδας. Το γεφύρι εξυπηρετούσε τις μετακινήσεις προς την εκκλησία αλλά και τα χωράφια της περιοχής. Μέχρι και σήμερα παραμένει λειτουργικό αφού είναι η μοναδική οδός για να φτάσει κάποιος στην ομώνυμη εκκλησία.

Είναι μονότοξο με πέτρινα προστατευτικά στηθαία που συντηρήθηκαν πρόσφατα. Το συναντάμε αν ανηφορίσουμε από την πλατεία μέχρι τα τελευταία σπίτια του χωριού και στην συνέχεια στρίψουμε αριστερά για την εκκλησία της Αγίας Τριάδας.

Συντεταγμένες: Ν 39.91405 Ε 20.8487 / 39°54'50.6"N 20°50'55.3"E

Λήψη αρχείου για χρήση συσκευής GPS:

Το γεφύρι βρίσκεται νότια της Λεπτοκαρυάς στην περιοχή «Μπεούτες» και γεφυρώνει τον λάκκο που, αφού διασχίσει το χωριό, καταλήγει στον Ζαγορίτικο ποταμό. Το γεφύρι εξυπηρετούσε τις μετακινήσεις προς τα κτήματα της περιοχής.

Είναι μονότοξο, κτισμένο σε ένα στενό αλλά αρκετά βαθύ σημείο του λάκκου. Έχει οριζόντιο οδόστρωμα χωρίς προστατευτικό στηθαίο.

Το γεφύρι είναι κυριολεκτικά πνιγμένο από την βλάστηση γι αυτό και διακρίνεται πολύ δύσκολα. Για να το προσεγγίσουμε, πρέπει να ακολουθήσουμε τον χωματόδρομο που ξεκινάει από την ανατολική άκρη του χωριού και κατηφορίζει προς τα κάτω, στο ρέμα. Σε 350 μέτρα από τα τελευταία σπίτια, συναντάμε διασταύρωση με παλιό εικονοστάσι. Το παλιό μονοπάτι που πρέπει να ακολουθήσουμε, ξεκινάει δεξιότερα από τον κατεστραμμένο χωματόδρομο που φεύγει προς τα κάτω και κινείται παράλληλα με αυτόν. Ακολουθώντας το μονοπάτι για 250 μέτρα και λίγο πριν φτάσουμε σε ένα κατηφορικό ξέφωτο, στρίβουμε δεξιά μέσα στο δάσος με τα εγκαταλειμμένα κτήματα και αλλάζοντας κατεύθυνση, προς το χωριό, το συναντάμε σε 70 μέτρα.

Συντεταγμένες: Ν 39.81901 Ε 20.91113 / 39°49'08.4"N 20°54'40.1"E

Λήψη αρχείου για χρήση συσκευής GPS:

Οικοσύστημα

Η πατρίδα μας, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, του κλίματος και της ιδιαίτερης μορφολογίας της, είναι μια από τις πιο πλούσιες σε χλωρίδα περιοχές της γης. Στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας LIFE (πρόγραμμα «Ερημοποίηση: Προστασία εδαφών από την διάβρωση στην Τήνο και Ζαγοροχώρια», Τμήμα Ανθοκομίας και Αρχιτεκτονικής Τοπίου του ΤΕΙ Ηπείρου και Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων), κατά μήκος ενός μονοπατιού λίγων χιλιομέτρων των Νεγάδων Ζαγορίου, καταγράφηκαν και αναγνωρίστηκαν πάνω από 400 είδη, εκ των οποίων τα κυριότερα παρουσιάζονται εδώ.

Στην πορεία του, το μονοπάτι διασχίζει ένα πολύμορφο τοπίο, όπου οι εικόνες εναλλάσσονται με καταπληκτική ταχύτητα και συχνότητα. Η ύπαρξη πέτρινων αναβαθμίδων, γεφυριών και στοιχείων της ανθρώπινης δραστηριότητας δείχνει ότι η περιοχή αυτή ήταν στενά συνδεδεμένη με την καθημερινή ζωή των κατοίκων.

Το διαδικτυακό αυτό βοτανολόγιο φιλοδοξεί να καλύψει τις ανάγκες του επισκέπτη της περιοχής που επιθυμεί όχι μόνο να παρατηρεί την ομορφιά της φύσης σαν απλός θεατής, αλλά να προχωρήσει σε μια ουσιαστικότερη και βαθύτερη γνωριμία με τον φυσικό κόσμο.

Για να μπορεί ο επισκέπτης να αναγνωρίσει τα υπάρχοντα είδη in situ, κάθε φυτό συνοδεύεται από φωτογραφία, βοτανική περιγραφή, καθώς και από τα στοιχεία που διαθέτουμε για τη χρήση του. Παράλληλα, σχεδιάστηκε ο χάρτης του μονοπατιού και χωρίστηκε σε ευδιάκριτες ζώνες, που σημειώνονται στην περιγραφή του κάθε φυτού.

Σε ό,τι αφορά την ταξινόμηση, η χλωρίδα χωρίστηκε ανάλογα με την εποχή άνθισης στις τέσσερις εποχές, δεδομένου ότι το άνθος αποτελεί την πλέον χαρακτηριστική διαφορά μεταξύ των ειδών. Θα πρέπει να τονιστεί ότι τίποτα στη φύση δεν είναι στατικό, συνεπώς η εποχή άνθισης μπορεί να μετατοπιστεί ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες. Επίσης, η παρουσία των φυτών (ιδιαίτερα των ετήσιων) μπορεί να σημειωθεί και σε ζώνη που δεν αναφέρεται στον χάρτη.

Γιώργος Καρράς, Βαγγέλης Φίλης, Βοτανικές Διαδρομές, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων, Ιωάννινα 2000

Τo περιβάλλον

Οικοσύστημα

Το οικοσύστημα του Ζαγορίου

Η βιοποικιλότητα των μανιταριών στο Ζαγόρι

Αρχιτεκτονική

Ναοί και μοναστήρια

Γεφύρια

Κοσμική ζωγραφική