Οι άνθρωποι
Καταγόταν από τους Φραγκάδες Ζαγορίου. Το αρχικό του όνομα ήταν Καραγιαννόπουλος. Σπούδασε στο Βουκουρέστι και ήταν μαθητής των Φωτιάδη και Δούκα, όταν ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση. Τότε διέκοψε τις σπουδές του κι επέστρεψε στην Ελλάδα. Έλαβε μέρος στη μάχη στο Μανιάκι της Πελοποννήσου. Ήταν Γραμματέας του Παπαφλέσσα. Αργότερα, όταν ανέλαβε τις τύχες της χώρας ο Καποδίστριας, αποτέλεσε έναν από τους πρώτους συνεργάτες του λόγω της πλατιάς μόρφωσής του.
Το 1839 έγινε για πρώτη φορά Υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση που σχημάτισε ο Όθωνας σε μια πολύ κρίσιμη για τα οικονομικά της χώρας εποχή. Στο αξίωμα αυτό επέδειξε τιμιότητα τέτοια που τον έκανε να παραιτηθεί, όταν ο επιτετραμένος της Γαλλίας Λαγκρενέ τον πίεσε να απαλλάξει από τις φορολογικές υποχρεώσεις κάποιον προστατευόμενό του. Διετέλεσε για ένα διάστημα Διευθυντής της Αστυνομίας Αθηνών – Πειραιώς, αλλά παραιτήθηκε για να αφοσιωθεί στην απελευθέρωση της Ηπείρου κι έπειτα της Κρήτης. Ωστόσο, οι λανθασμένες τακτικές της ηγεσίας και η συνακόλουθες αποτυχίες τον απογοήτευσαν πολύ. Χρημάτισε για ένα διάστημα Υπουργός των Ναυτικών και Πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Πέθανε περίλυπος που δεν είδε την πατρίδα του απελευθερωμένη.
Βιβλιογραφία
Ευαγγελίδης Τρύφων, Η παιδεία επί Τουρκοκρατίας, Τόμος Πρώτος, Εν Αθήναις : Τύποις Α. Π. Χαλκιοπούλου, 1936, 175
Λαμπρίδης Ιωάννης, Ζαγοριακά οις προσετέθησαν και τινά περί Ηπείρου / Υπό Ιωάννου Λαμπρίδου, δαπάνη Ιω. Κασσανδρέως. Εν Αθήναις : Εκ του Τυπογραφείου της Αυγής, 1870, 59
Λαμπρίδης Ιωάννης, Ηπειρωτικά Μελετήματα, Τεύχος Όγδοον : Ζαγοριακά, Μέρος Α, Εν Αθήναις, Εκ του Τυπογραφείου Αναστασίου Ν. Τρίμη, 1889, 59
Παπαζήσης Δημήτριος, Βιογραφική συλλογή λογίων Ελλήνων επί Τουρκοκρατίας (Ηπείρου – Θεσσαλίας – Μακεδονίας), Ηπειρωτική Εστία 27 (1978) 235
Πατσέλης Νικόλαος Β., Γεώργιος Τισαμενός, Ηπειρωτική Εστία 8 (1959), 191-198
Γεννήθηκε το 1919 στους Ασπραγγέλους (Δοβρά) Ζαγορίου. Τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο στο χωριό του με δάσκαλο το Δημήτριο Βάντζιο. Ακολούθως, φοίτησε στη Ζωσιμαία Σχολή κι έπειτα στη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία, από την οποία αποφοίτησε το 1940. Έπειτα διορίστηκε δάσκαλος στο Κάτω Νευροκόπι Μακεδονίας. Επιστρατεύτηκε για τον Αλβανικό Πόλεμο. Μετά το τέλος του υπηρέτησε στη Βίτσα Ζαγορίου κι τελικά στο χωριό του τη Δοβρά.
Πρωτοδημοσίευσε το 1936 σε ηλικία 16 ετών το πεζό κείμενο «Εικόνα» στην εφημερίδα «Ηπειρωτικός Αγών». Ακολούθησε το 1938 ένα άλλο πεζό του στη Νέα Εσία.
Η πρώτη ποιητική του συλλογή με τίτλο «Εντελβάις» απέσπασε εγκωμιαστικά σχόλια από περιοδικά και εφημερίδες. Ο Ευάγγελος Παπανούτσος έκανε λόγο για «μια λεπτή ποιητική διάθεση που ξέρει να εκφράζεται συγκρατημένα και υποβλητικά, τα εκφραστικά της μοτίβα στίλβουν σα νάναι καμωμένη από καθαρό ξυρικό μέταλλο», ενώ ο Κλέων Παράσχος διέκρινε μια «αβρή, μελωδική, πολύ ντελικάτη ουσία» στα ποιήματά του.
Η δεύτερη ποιητική συλλογή «Αίμα και φως» χαρακτηρίζεται σύμφωνα με τον Κ. Κουλουράκο από «μια σωστή εκμετάλλευση των λαϊκών μοτίβων και μέτρων», καθώς «καταφέρνει να δένει το μοντέρνο τρόπο έκφρασης με τις ρίζες της δημοτικής ποίησης». Ο Πέτρος Χάρης στην εφημερίδα Ελευθερία εντοπίζει μια μουσικότητα στα ποιήματά του και ο Τάκης Σινόπουλος στα Σημερινά Γράμματα θεωρεί την έκφρασή του «περισσότερο πλάγια, λεπτότατα υπαινικτική, μια απόχρωση εφηβικής μελαγχολίας ή νοσταλγίας» που «διαποτίζει εδώ κι εκεί τη δραματική ένταση των στίχων του».
ΘΥΜΑΜΑΙ ΚΑΠΟΥ
Θυμάμαι κάπου μια χλωμή, ρομαντική παιδούλα
που ήταν όνειρο λευκό στα παγωμένα ρόδα.
Εσταύρωνε πριν κοιμηθεί τα χέρια της στο στήθος
κι ετραγουδούσε ολόγλυκα κι ολόβολη ευώδα.
Διάβαζε πάντα της Λαφόργκ γυρτή στο παραθύρι,
μετά κεντούσε στο μικρό τελάρο της παγώνια,
ταράνδους στριφοκέρατους κι όλο ενοσταλγούσε
τα δάση τα γερμανικά, τις τρόικες, τα χιόνια.
Την είχαν εσωτερική σ' ένα σχολείο στη Νάξο
κι είχε μαζέψει σε άλμπουμ αγγέλους που γελούσαν.
Στην κάμαρά της έφτανε από τους κήπους μύρο
κι ως άνοιγε τη γρίλια της δυο κλάρες τη φιλούσαν.
Τώρα στο σανατόριο του Βίνερβαλτ ακούει
στα στήθη της να κλαίει φριχτά το βρόχινο μαράζι.
Κάποτε ονειρεύεται και ξέπνοα ψιθυρίζει:
Στη μακρυνή πατρίδα μου αχ πως γλυκοχαράζει...
Θα τη θυμούνται για καιρό οι πασχαλιές των κήπων
με το λευκό της φόρεμα ρεμβαστική, χλωμούλα,
ως κοίταζε τα μαγικά στο συντριβάνι τόξα.
Θυμάμαι κάπου, μια γλυκιά, ρομαντική παιδούλα.
ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ
Μου αρέσει νάρχεται η παλιά ρωμαντική βροχή
και σε μια κάμαρη εγώ να μένω καθώς τώρα.
Να μην πονώ, να κάθουμαι χωρίς απαντοχή,
μόνο ν' ακούω στη σκεπή και στην αυλή τη μπόρα.
Να παίζει μελαγχολικά μια μουσική δωματίου
και να θυμάμαι τα γλυκά παιδικά μου χρόνια:
κήπους υγρούς, ευκάλυπτους, χρυσούς καρπούς στα δένδρα
κι εκείνα τ' αυγουστιάτικα νυχτερινά τρυζόνια.
Αχ! η βροχή στο γαλανό το δάσος, στις σκεπές
τα ρόδα και τα σύννεφα στην απαλήν εσπέρα,
που κάνανε την παιδική ψυχή μου να ξεχύνει
κάτι σαν από φλάουτο γλυκό στην ατμοσφαίρα.
Το 1980 εξέδωσε το συλλεκτικό έργο «Κατάλογος συγγραφέων περιοχής Ζαγορίου - Από το Μεθόδιο Ανθρακίτη ως σήμερα», το 1981 το «Χρονικό της Δοβράς», που αφορά σε μια ιστορία που αναφέρεται στον περασμένο αιώνα, και το 1991 τον τόμο διηγημάτων «Έξοδος για πάντα». Ακολούθησαν κι άλλα έργα του όπως η ποιητική συλλογή «Ποιήματα» (1997), το «Λιχνίσματα» (1999) και η «Μαγική Φυσαρμόνικα» (2001).
Δημοσίευσε στίχους, διηγήματα, κριτικά σημειώματα, αισθητικά δοκίμια, χρονογραφήματα, παιδικά παραμύθια, σε περιοδικά και εφημερίδες και συμμετείχε στην έκδοση των περιοδικών «Ηπειρωτικές σελίδες» και «Ενδοχώρα».
Βιβλιογραφία
Αράγης Γιώργος, Το ποιητικό έργο του Φρίξου Τζιόβα, Το Ζαγόρι μας 321 (2005), 10
Δερέκα Άννα, Φρίξος Τζιόβας : Ο Ζαγορίσιος Λόγιος, Το Ζαγόρι μας 321 (2005), 9
Δερέκα Άννα, Βιογραφικό Φρίξου Τζιόβα, Το Ζαγόρι μας 321 (2005), 9
Λυμπερόπουλος Γιάννης, Χρονικό της Δοβράς (Φρ. Τζιόβας), Το Ζαγόρι μας 321 (2005), 10
Μέσκος Μάρκος, Το «ημιτελές» ποίημα του Φρίξου Τζιόβα, Το Ζαγόρι μας 321 (2005), 11
Μηλιώνης Χριστόφορος, Σαν το γλυκόμηλο (Φρ. Τζιόβας), Το Ζαγόρι μας 321 (2005), 10
Πορφύρης Τάσος, Πολυφωνικόν, Ανθολόγιο Ηπειρώτικης Ποίησης, Ιωάννινα, Εκδ. Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων, 2001, 523, 528
Σινόπουλος Τάκης, Φρίξου Τζιόβα : «Αίμα και φως», Το Ζαγόρι μας 321 (2005), 12
Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 65 - 66
Τσέτσης Χρήστος, Οι Ηπειρώτες, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, Γιάννινα, Εκδ. Τυποεκδοτική Ηπείρου ΕΠΕ, 2003, 429 – 430
Κατάγεται από τους Ασπραγγέλους Ζαγορίου. Είναι Καθηγητής Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Birmingham της Αγγλίας. Την περίοδο 2000-2003 διετέλεσε Διευθυντής του Κέντρου Βυζαντινών, Οθωμανικών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του. Έχει διδάξει ως Επισκέπτης Καθηγητής σε πολλά Πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αμερικής και διευθύνει τη σειρά μεταφράσεων ελληνικής λογοτεχνίας στα αγγλικά που εκδίδεται από το Κέντρο Βυζαντινών, Οθωμανικών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ.
Έχει δημοσιεύσει τα ακόλουθα βιβλία :
The nationism of the Demoticists and its impact on their literary theory (1888-1930), Amsterdam, Hakkert 1986.
Μετά την Αισθητική: Θεωρητικές δοκιμές και ερμηνευτικές αναγνώσεις της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Αθήνα, Γνώση 1987, δεύτερη έκδοση Oδυσσέας 2003.* (+)
Γ. Θεοτοκάς, Τετράδια Ημερολογίου 1939-1954, (εισαγωγή και επιμέλεια), Αθήνα, Εστία 1987, δεύτερη έκδοση 2005.
Οι μεταφορφώσεις του εθνισμού και το ιδεολόγημα της ελληνικότητας στο μεσοπόλεμο, Αθήνα, Οδυσσέας 1989, δεύτερη έκδοση 2006.
Terry Eagleton Εισαγωγή στη Θεωρία της Λογοτεχνίας, (εισαγωγή και επιμέλεια), Αθήνα, Οδυσσέας 1989.
Το Παλίμψηστο της Ελληνικής Αφήγησης: Από την αφηγηματολογία στη διαλογικότητα, Αθήνα, Οδυσσέας 1993, δεύτερη έκδοση 2002.* (+)
Ιάκωβος Γ. Πιτζιπίος, Η Ορφανή της Χίου καί Ο Πίθηκος Ξούθ, (εισαγωγή και επιμέλεια), Αθήνα, Νεοελληνική Βιβλιοθήκη, ΄Ιδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη 1995.
Γιάννης Ψυχάρης, Το Φιλί, Ιστορική και Ψυχολογική μελέτη, (εισαγωγή και επιμέλεια), Αθήνα, Πόλις 1996.
Greek Modernism and Beyond (εισαγωγή και επιμέλεια), Lanham & Oxford, Rowman & Littlefield 1997.
Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής, Διηγήματα, τόμοι 1 & 2, (εισαγωγή και επιμέλεια), Αθήνα, Νεοελληνική Βιβλιοθήκη, ΄Ιδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη 1999.
Susan Bassnett, Συγκριτική Γραμματολογία: Κριτική εισαγωγή, (εισαγωγή, επιμέλεια μετάφρασης και επίμετρο), Αθήνα, Πατάκης 2000.
The Other Self: Sefhood and Society in Modern Greek Fiction, Lanham & Oxford, Lexington Books 2003 (ελληνική μετάφραση, Ο άλλος εαυτός, μετ. Άννα Ρόζενμπεργκ, Αθήνα, Πόλις 2007).+
Greece and the Balkans: Identities, Perceptions and Cultural Encounters since the Enlightenment, (εισαγωγή και επιμέλεια), Aldershot, Ashgate 2003
Kοσμοπολίτες και Aποσυνάγωγοι: Mελέτες για την ελληνική πεζογραφία και κριτική (1830-1930), Aθήνα, Mεταίχμιο 2003.*
Γιώργος Θεοτοκάς, Αναζητώντας τη Διαύγεια: Δοκίμια για τη Νεότερη Ελληνικής και Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία (εισαγωγή και επιμέλεια), Αθήνα, Εστία 2005.
Γιώργος Θεοτοκάς: 100 χρόνια από τη γέννησή του, Αθήνα, Εθνικό Κέντρο Βιβλίου 2005
Από τον Λυρισμό στον Μοντερνισμό: Πρόσληψη, ρητορική και ιστορία στη νεοελληνική ποίηση, Αθήνα, Νεφέλη 2005.
Greek Diaspora and Migration since 1700, (εισαγωγή και επιμέλεια), Farnham, Ashgate 2009.
Ο Μύθος της Γενιάς του Τριάντα: Νεοτερικότητα, Ελληνικότητα και Πολιτισμική Ιδεολογία, Αθήνα, Πόλις 2011 (Βραβείο περιοδικού Διαβάζω).
Για μια Ιστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας του Εικοστού Αιώνα (επιμέλεια μαζί με την Αγγέλα Καστρινάκη και τον Αλέξη Πολίτη), Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης και Μουσείο Μπενάκη 2012.
Re-imagining the Past: Greek Antiquity and Modern Greek Culture (Oxford University Press forthcoming).
Βιβλιογραφία
Λαζαρίδης Κώστας, «Κοινωνική συγκρότηση και ανθρωπογεωγραφία του Ζαγορίου» του Δημήτρη Τζιόβα, Το Ζαγόρι μας 20 (1980), 12
Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 64 - 65
Γεννήθηκε στα Κάτω Πεδινά Ζαγορίου. Τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο του χωριού του και ακολούθως τη Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων. Κατόπιν, σπούδασε κτηνίατρος στο Πανεπιστήμιο της Πίζας. Στα φοιτητικά του χρόνια δραστηριοποιήθηκε στα πλαίσια του φοιητικού συνδικαλισμού ως Γραμματέας του Συλλόγου Ελλήνων Φοιτητών Πίζας, ο οποίος ήταν ο μεγαλύτερος Σύλλογος στην Ιταλία τη δεκαετία του 1950.
Μετά το τέλος των σπουδών και των στρατιωτικών υποχρεώσεών του προσλήφθηκε στην Υπηρεσία Αναπτύξεως Ηπείρου με έδρα τους Κήπους (Μπάγια) Ζαγορίου. Το 1964 διορίστηκε στο Δημόσιο, στη Νομοκτηνιατρική Υπηρεσία Ιωαννίνων. Εν συνεχεία μετατέθηκε στο Αγροτικό Κτηνιατρείο Μετσόβου και στη Διεύθυνση Κτηνιατρικής Ν. Ιωαννίνων, όπου διετέλεσε πρώτα Αναπληρωτής Διευθυντής κι έπειτα Διευθυντής Κτηνιατρικής. Επίσης, υπήρξε Αντιπρόεδρος του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος στο Τμήμα Ηπείρου.
Παράλληλα με την επαγγελματική του δραστηριότητα ασχολήθηκε με τα κοινά και πολιτιστικά δρώμενα της περιοχής καταγωγής του. Αποτέλεσε ιδρυτικό μέλος και Γραμματέα του Μορφωτικού Εξωραϊστικού Συλλόγου του χωριού του, που ήταν από τους πρώτους πολιτιστικούς συλλόγους του Ζαγοριού. Υπήρξε μέλος της πρώτης Καλλιτεχνικής Επιτροπής του Οργανισμού Ηπειρωτικού Θεάτρου, Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συνδέσμου Ζαγορισίων, Πρόεδρος του Κέντρου Ερευνών Ζαγορίου, Αντιπρόεδρος της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρίας Ζαγορίου (Ι.Λ.Ε.Ζ.), μέλος της Συντακτικής Επιτροπής και υπεύθυνος ύλης του περιοδικού «Το Ζαγόρι μας», στο οποίο αρθρογραφεί έως σήμερα.
Έχει εκδώσει τα ακόλουθα βιβλία :
Για το Ζαγόρι. (Σκέψεις – Προτάσεις – Ελπίδες»), Ιωάννινα 1998
Από το Ζαγόρι και το χωριό μου (Σκέψεις – Επισημάνσεις – Παρεμβάσεις), Ιωάννινα 2010
Επίσης έχει επιμεληθεί το βιβλίο :
Μιχάλη Β. Τζιόβα, Οι ρίζες μας (Σύντομο ιστορικό της οικογενείας μου), επιμέλεια Βασίλη Θ. Τζιόβα, Ιωάννινα 2006
Κατά καιρούς δημοσιεύει στίχους του στο περιοδικό «Το Ζαγόρι μας». Παρατίθεται το ποίημά του «Φθινοπωρινή ωδή στο χωριό μου»:
Φθινοπωρινή ωδή στο χωριό μου
Πέτρες και σιωπή…Άσπρες πέτρες,
σαν ανθρώπινα άσπρα κόκκαλα.
$1- Σωροί τ’ άσπρα κόκκαλα.
Κρύα σιωπή και θλίψη.
Από πέτρα κι’ αυτή…κρύα πέτρα.
Άδεια σπίτια, βουβά
σαν παρατημένες αδειανές κυψέλες.
Παράθυρα σφαλιστά, σκοτεινά
σβυσμένα, αδειανά μάτια.
Οξώπορτες, ξύλινα φέρετρα ακουμπισμένα όρθια στον τοίχο.
Διπλόκλειστες.
Σαν αγκυλωμένες μασέλλες νεκρών,
$1- φλύαρα κοντυλογραμμένα στόματα, κάποτε –
που τραγουδούσαν τη ζωή.
Έρημα, χορταριασμένα σοκάκια
σαν ατελείωτα, παραμελημένα μνήματα.
Κι’ ανάμεσά τους να βολοδέρνουνε οι μνήμες,
σκελετωμένα φαντάσματα του χτες,
σκιάχτρα του σήμερα.
Και μόνο εκεί ψηλά, στην άκρη:
Κάτω απ’ τα «Μεγάλα Πουρνάρια»
το ψυχανέμισμα των καντηλιών,
τρεμουλιαστό, βουβό, μοιρολόϊ για τη ζωή,
που κάποτε κι εδώ σεργιάνιζε
Γεννήθηκε στη Λάϊστα Ζαγορίου. Αφού τελείωσε τη Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων σπούδασε στο Τμήμα Οπτικοακουστικών Σπουδών στο Όγδοο Πανεπιστήμιο Παρισίων – Paris VIII / Vincennes. Από το 1985 δίδαξε ως Επίκουρος και ως Πρωτοβάθμιος Καθηγητής στο Τμήμα φωτογραφίας του ΤΕΙ Αθήνας.
Είναι εκδότης και Διευθυντής του περιοδικού ΦΩΤΟγράφος από την έκδοσή του το 1989 και τακτικό μέλος του ΔΙΚΑΤΣΑ στις επιτροπές κρίσεως τίτλων σπουδών Φωτογραφίας - Κινηματογράφου από το 1987. Συμμετέχει σε κριτικές επιτροπές διαφόρων φωτογραφικών διαγωνισμών (Fuji Awards, ΣΕΚΑΦ, ΠΑ.ΠΟ.Κ., ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΝΕΑΣ ΓΕΝΙΑΣ, κ.ά.), σε διεθνή συνέδρια φωτογραφικού τύπου (Τ.Ι.Ρ.Α. – Τechnical Imaging Press Association), Ρώμη 1993, Λονδίνο 1995. Πραγματοποιεί διαλέξεις και ομιλίες σε διάφορες λέσχες και σωματεία ερασιτεχνών φωτογράφων και διοργανώνει εκθέσεις φωτογραφίας και εκδηλώσεις. Επιμελήθηκε την αναδρομική έκθεση φωτογραφίας του Δ. Χαρισιάδη, που έλαβε χώρα στο Παρίσι το 1996 για το Διεθνή Μήνα Φωτογραφίας.
Το Μάρτιο του 1977 κι ενώ ήταν ακόμη μαθητής Λυκείου πραγματοποιήθηκε έκθεση φωτογραφίας στην Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών στα Ιωάννινα, η οποία σημείωσε μεγάλη επιτυχία με αποτέλεσμα να μεταφερθεί με εντολή του Νομάρχη και στην Πρέβεζα. Συμμετείχε σε ομαδική έκθεση φωτογραφίας Νέων Ελλήνων φοιτητών στο Παρίσι το 1983 και στην Έκθεση φωτογραφίας «Ηπειρωτικά '83».
Έργα του αποτελούν τα :
Δημήτρης Χαρισιάδης, Φωτογραφίες 1911-1993, δίγλωσσο, 168, 138 φωτογραφίες, εκδόσεις ΦΩΤΟγράφος
Επιστημονική και τεχνική επιμέλεια του βιβλίου «Η εγκυκλοπαίδεια της Πρακτικής Φωτογραφίας», εκδόσεις ΑΔΑΜ.
Γενική επιμέλεια της έκδοσης του βιβλίου «Περί φωτογραφίας» της Susan Sontag, (1993).
Έχει επιμεληθεί εκδόσεις διαφόρων φωτογραφικών βιβλίων από τις εκδόσεις ΦΩΤΟγράφος:
Οδηγός Ελληνικής Φωτογραφίας (1992).
Φίλιππος Μαργαρίτης: Ο πρώτος Έλληνας Φωτογράφος (1990).
Βούλα Παπαϊωάννου: Μαρτυρίες από την κατοχική Ελλάδα (1990).
Πρακτική εγκυκλοπαίδεια Φωτογραφίας (εκδόσεις ΑΔΑΜ) (1996).
Φωτογραφία και κοινωνία της Gisele Freud (1996).
Βιβλιογραφία
Τσέτσης Χρήστος, Οι Ηπειρώτες, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, Γιάννινα, Εκδ. Τυποεκδοτική Ηπείρου ΕΠΕ, 2003, 427 - 428
Η Μαργαρίτα Τζαφλίδου ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές (PhD) στο Department of Medical Biophysics, Medical School, University of Manchester, U.K. Έχει υπάρξει υπότροφος του Ιδρύματος «Αλέξανδρος Ωνάσης», του «British Council» και του «ΝΑΤΟ». Σήμερα είναι Καθηγητής Ιατρικής Φυσικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και Διευθυντής του Εργαστηρίου Ιατρικής Φυσικής. Έχει συμμετάσχει ενεργά σε διάφορες ανώτερες διοικητικές θέσεις της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Είναι κριτής ερευνητικών προγραμμάτων Διεθνών Οργανισμών. Είναι Επισκέπτης Καθηγητής του Πανεπιστημίου Βελιγραδίου και Αντιπρόσωπος της UNESCO στην Ελλάδα σε θέματα Βιοφυσικής. Έχει ενεργό συμμετοχή στην οργάνωση για λογαριασμό της UNESCO του εξ’ αποστάσεως Εκπαιδευτικού Συστήματος (Distance Educational System). Έχει δώσει μεγάλο αριθμό διαλέξεων σε Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα του εξωτερικού. Είναι μέλος της Επιτροπής Σύνταξης του Διεθνούς Επιστημονικού Περιοδικού «MICRON», Διευθυντής Σύνταξης του Διεθνούς Επιστημονικού Περιοδικού «TheScientificWorldJournal» (Microscopy Domain), κριτής σε πολλά Διεθνή Επιστημονικά Περιοδικά και μέλος 11 Εθνικών και Διεθνών Επιστημονικών Εταιρειών. Υπήρξε “Guest Editor” σε 5 ειδικούς τόμους διεθνών επιστημονικών περιοδικών. Οι ερευνητικές δραστηριότητες και τα επιστημονικά ενδιαφέροντά της καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα αντικειμένων στο χώρο των 1) Επιστημών Υγείας: συνδετικός ιστός, δράση φαρμάκων, ηλεκτρονική μικροσκοπία, ανάλυση εικόνας, μοντελισμός πρωτεϊνών, μελέτη σύστασης του ανθρωπίνου σώματος, ιχνοστοιχεία, καθώς και στη μικροδομή των οστών με τις τεχνικές της ανάλυσης εικόνας, της neutron activation analysis, της απορρόφησης ακτίνων-Χ, της microCT tomography, της X-ray microfluorescence, της φασματοσκοπίας Auger και υπερύθρου ακτινοβολίας, 2) Ηλεκτρομαγνητισμού: βιολογικές επιπτώσεις, δοσιμετρία, ηλεκτρονικά, 3) Ιατρικής Βιοτεχνολογίας: ηλεκτρονικά στην Ιατρική, 4) Ανθρώπινων Δικτύων και 5) Διεθνούς Εκπαίδευσης. Είναι συγγραφέας σημαντικού αριθμού εργασιών σε διεθνή περιοδικά με κριτές (peer-review) και έχει συμμετάσχει με άρθρα και ανακοινώσεις σε μεγάλο αριθμό διεθνών συνεδρίων
Γεννήθηκε στη Λάϊστα Ζαγορίου. Φοίτησε πρώτα στο Δημοτικό Σχολείο του χωριού του κι έπειτα στο Γυμνάσιο Μετσόβου για δύο χρόνια. Μπήκε μετά από εξετάσεις στο Ιεροδιδασκαλείο Βελλάς. Ακολούθως, σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και Επικοινωνιολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ειδικεύτηκε στη συνέχεια στο British Institute of Marketing στο Λονδίνο. Ασκεί το επάγγελμα του επικοινωνιολόγου και του συγγραφέα. Είναι δημιουργικός εκφραστής στο χώρο της εμπορικής, πολιτικής και κοινωνικής επικοινωνίας (διαφήμιση).
Έχει γράψει τα βιβλία:
Πολιτική γλώσσα. Το νέο πολιτικό Money-festo, Εκδ. Ι. Σιδέρης, 2005
Ο μικρός μετανάστης, Ορειβατικός Σύλλογος Λάιστας Ζαγορίου Ιωαννίνων
Γιατρέ, έχω ποίηση : Ποίηση πρώτης ανάγκης (υπό έκδοση)
Βιβλιογραφία
Τζαμπούρας Παναγιώτης, Πολιτική γλώσσα. Αναδημοσίευση από το ομότιτλο βιβλίο του Παναγιώτη Τζαμπούρα, Λαϊστινά Νέα 35 (2005) 13
Γεννήθηκε στα Ιωάννινα, αλλά η καταγωγή της - από την πλευρά της μητέρας της - είναι από το Καπέσοβο. Έμαθε τα πρώτα γράμματα στο Ελισαβέτειο Δημοτικό Σχολείο Ιωαννίνων. Το 1937, αφού ολοκλήρωσε το Δημοτικό, γράφτηκε στο Γυμνάσιο Θηλέων Ιωαννίνων, αλλά μετά από τρία χρόνια αναγκάστηκε να διακόψει τη φοίτησή της λόγω του πολέμου, ο οποίος ανάγκασε την οικογένειά της να εγκαταλείψει τα Ιωάννινα. Μετά το τέλος της Κατοχής επέστρεψε στα Ιωάννινα κι ασχολήθηκε για πολλά χρόνια με διάφορες εμπορικές δραστηριότητες.
Το 1990 ίδρυσε το Σύλλογο Παλιών Γιαννιωτών, ενώ είναι ιδρυτικό μέλος και της Ομοσπονδίας Γυναικών Ελλάδος, μέλος του Συλλόγου του χωριού της, της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Ζαγορίου, της Περιηγητικής Λέσχης Ιωαννίνων και της Ζωοφιλικής Εταιρείας Ιωαννίνων. Τιμήθηκε για την προσφορά της από το Σύλλογο Παλιών Γιαννιωτών. Αρθρογραφεί σε εφημερίδες και περιοδικά της πόλης των Ιωαννίνων.
Έγραψε το βιβλίο «Στα Γιάννινα σας γκιζερώ…του περασμένου αιώνα», που εκδόθηκε στα Ιωάννινα το 2009 από την εφημερίδα «Πρωϊνός Λόγος. Στο βιβλίο, όπως εξομολογείται η ίδια, καταγράφει τις μνήμες, τα βιώματά της, «τα μολοΐματα προγόνων για την πόλη» των Ιωαννίνων.
Παραθέτουμε ένα απόσπασμα :
«Ήταν όμορφος ο καιρός… τότε!.. Εκείνο τον Οκτώβρη…Τότε, που φώναξε ο πατέρας μας από την οξώπορτα… να μην φύγουμε για το σκολειό… γιατί μας είχαν επιτεθεί οι Ιταλοί…Τα χάσαμαν! Μόνο ο καπετάνιος η μάνα μας έσκουξε… «μη σκιάζεστε… θατς ρίξουμι στ’ θάλασσα»! Το παλληκάρι, η μάνα μας, που όλη την Κατοχή και τον μαύρο εμφύλιο, κράτησε ακμαίο το ηθικό της…Εκείνες, τις πρώτες μέρες του πολέμου, η μάνα μας ήταν εκείνη που μας εμψύχωσε… σαν τον Τυρταίο, χωρίς να είναι και κουτσή! Κι όταν ο κόσμος κι ο ντουνιάς, λάκισε για τα χωριά, τον κατήφορο… εκείνη μας τραγούδαε το «κορόιδο Μουσουλίνι» που το τραγουδούσαν στα ραδιόφωνα η Βέμπο κι η Ελλάδα όλη…Τις πρώτες μέρες, πριν πιάσουν οι βροχές, σαν ακούγαμε τις Σειρήνες, κοσιεύαμαν στις πόρτες του Κάστρου… να φυλαχτούμε, χαλασιά μας! Στριμωγμένοι κι όρθιοι… τάχα, φυλαγόμασταν!.. Πάνω στο Κάστρο, τ’ αντιαεροπορικά μας Βάραγαν, συχνά – πυκνά, και παγώναμαν σαν ακούγαμε τις μπόμπες να σφυρίζουν… Κι είχαμαν και νεκρούς! Στο Μώλο, φαντάρους… Στην Ακαδημία νεκρούς… Άμαχους, νεκρούς… Μέρες αρκετές, δεν ξέραμαν τι γένεται… Τα κανόνια, από τα Πάνω Πεδινά, ακούγονταν καθαρότατα…Κάποτε… δεν ακούγονταν το κανόνι… και μάθαμαν, πως τους αναχαιτίσμαν!.. Και βήκαμαν από τις τρύπες μας! Εμείς, οι Κουρμανιώτες κι οι Καστρινοί… από τις πόρτες του Κάστρου κι οι άλλοι μαχαλάδες, από τις μπίμτσες τις θολωτές, που από τις επιστρατεύσεις του 39 ακόμα, τις είχε ετοιμάσει, η αεράμυνα. Δεν θυμάμαι τι τρώγαμαν τις πρώτες μέρες… Ούτε κουβέντα για μαγείρεμα… Δεν θυμάμαι, αν οι φούρνοι δούλευαν… Πάντως… δεν πεθάναμαν! Θυμάμαι, μόνο, τον ενθουσιασμό μας, σαν Βλέπαμε στρατιωτικό αυτοκίνητο… Στο Μώλο ήταν στρατός… διερχόμενοι… Κάτω από το Μουσείο, από το “38 ακόμα, είχαν ετοιμάσει καταφύγια κι είχε μεταφερθεί τώρα, η Μεραρχία… τα γραφεία, τα μαγαζιά της Αβέρωφ και του Κουρμανιού, καθώς πλησίαζαν Χριστούγεννα, γιόμισαν με αγαθά, για να βρίσκει ο στρατός να εφοδιάζεται… Άρχισαν να γυρίζουν από τα χωριά, που είχαν καταφύγει οι χεσιάρδις που είχαν σκιαχτεί… Κάτω από το σπίτι μας, ήταν οι καρβουναποθήκες του Κώστα Σιούλη, μα εκείνος κάπου ήταν επιστρατευμένος κι η οικογένεια του, στους Χουλιαράδες… και τα κάρνα… κλεισμένα. Ποτέ δεν χρειάστηκε να βάλουμε τα κάρνα τις χρουνιάς, εμείς. «Κώστα… κάρνα» έλεγε ο πατέρας ή η μάνα, κι ο Λεωνίδας… ο υπάλληλος… σβάρναγε ως το πλυσταριό μας, ένα σακί!.. Τι τα θέλαμαν τα παραπανίσια… τς χρουνιάς… γιατί να μας πιάκουν τον τόπο;»
Γεννήθηκε στη Βωβούσα Ζαγορίου. Σπούδασε οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Βουκουρεστίου και έπειτα μετανάστευσε στον Καναδά. Εκεί σπούδασε στη Σχολή Βιβλιοθηκάριων του Μόντρεαλ. Διετέλεσε Διευθυντής της Βιβλιοθήκης της Ecole des Hantes Etudes Commerciales καθώς και Επιθεωρητής.
Έλαβε βραβείο από την Ακαδημία των Παρισίων για το έργο του «Ήθη και έθιμα, χοροί και τραγούδια στα Βαλκάνια» και από την «Ελλανοδίκη Επιτροπή Ερευνών» για το «Management and Economics Journals (Aqniote to Information Sources), λεπτομερή έρευνα, η οποία καλύπτει 161 περιοδικά και εφημερίδες του κλάδου. Στα έργα του εντάσσεται και το «Λειτουργικοί οδηγοί βιβλιοθηκών»: Guide selectif D index and Catalog des Periodiques.
Βιβλιογραφία
Τσέτσης Χρήστος, Οι Ηπειρώτες, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, Γιάννινα, Εκδ. Τυποεκδοτική Ηπείρου ΕΠΕ, 2003, 419
Γεννήθηκε στα Πάνω Σουδενά Ζαγορίου. Φοίτησε στη Μπαλαναία Σχολή, όπου είχε διδασκάλους τον Κοσμά Μπαλάνο και τον Κωνσταντίνο Καμινάρη. Κατόπιν, έγινε για ένα διάστημα γραμματικός του Μουχτάρ Πασά. Ακολούθως, αναχώρησε για τη Μολδοβλαχία και τη Γερμανία για μερικά χρόνια. Επέστρεψε στην πατρίδα του 1810 και ασχολήθηκε με τη φιλοσοφία. Δείγμα της παιδείας του αποτελεί το επίγραμμά του για την έκδοση του Θουκυδίδη, που εκδόθηκε το 1802 στη Βενετία :
Μη συ γε τουντεύθεν δη άχνοιο ως προπάροιθεν,
ήδη ευμοιρών Θουκυδίδοιο βίβλου,
η τυπόθεν μετά ρα πολλών άλλων ανακύπτει
ανδρών κρατίστων Ζωσιμάδων εράνω.
Βιβλιογραφία
Αραβαντινός Παναγιώτης, Βιογραφική Συλλογή Λογίων της Τουρκοκρατίας, εισαγωγή - επιμέλεια Κ. Θ. Δημαράς, Ιωάννινα, Εκδ. Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών, 1960, 202
Μέρτζιος Γεώργιος, Λόγιοι Ζαγορίσιοι επί Τουρκοκρατίας, Το Ζαγόρι μας, 129 (1988) 164, 171
Παπαζήσης Δημήτριος, Βιογραφική συλλογή λογίων Ελλήνων επί Τουρκοκρατίας (Ηπείρου – Θεσσαλίας – Μακεδονίας), Ηπειρωτική Εστία 27 (1978) 982
Παπακώστας Άγγελος Ν., Η συμβολή του Ζαγορίου στην Επανάσταση του Εικοσιένα, Νέος Κουβαράς 3 (1965) 1966, 12-88
Γεννήθηκε στο Μονοδένδρι Ζαγορίου και ήταν ο μικρότερος από τα αδέρφια Τάγη. Αφού έμαθε τα πρώτα γράμματα στο χωριό του μετέβη στην Αθήνα και εισήχθη στη Ριζάριο Σχολή. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του σπούδασε φιλολογία στο Εθνικό Πανεπιστήμιο κι ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Γερμανία.
Έπειτα προσκλήθηκε ως Καθηγητής από το Γυμνάσιο Τραπεζούντας, όπου δίδαξε στην Τραπεζούντα για δύο χρόνια. Ακολούθως μετέβη μετά από πρόσκληση του αδερφού του Θεοχάρη στην Κωνσταντινούπολη και δίδαξε στο Λύκειο Αν. Τάγη, στο Ζωγράφειο Γυμνάσιο για 15 χρόνια, ενώ δίδαξε ελληνικά, ιστορία και φιλοσοφία και στο Ζάππειο Παρθεναγωγείο.
Παντού κέρδισε την αγάπη και την εκτίμηση των μαθητών του, τους οποίους έκανε να αγαπήσουν μέσα από τη διδασκαλία των αρχαίων δραμάτων και της ιστορίας τον αρχαίο κόσμο, τον οποίο και ο ίδιος λάτρευε. Ωστόσο, στην προσωπική του ζωή δε στάθηκε τυχερός γεγονός που τον οδήγησε σε μεγάλη μελαγχολία και οδύνη και στο τέλος της ζωής του.
Βιβλιογραφία
Παπαζήσης Δημήτριος, Βιογραφική συλλογή λογίων Ελλήνων επί Τουρκοκρατίας (Ηπείρου – Θεσσαλίας – Μακεδονίας), Ηπειρωτική Εστία 27 (1978) 981
Χ.σ., Νεκρολογία Φιλίππου Τάγη, Η Ήπειρος, 1 (1910), 44 - 46