Γεφύρια
Βρίσκεται νότια της Μονής Βουτσάς, ανάμεσα στα χωριά Γρεβενίτι και Δόλιανη και γεφυρώνει τον Βάρδα ποταμό, έναν από τους ποταμούς που σχηματίζουν τον Άραχθο. Το γεφύρι εξυπηρετούσε όσους ήθελαν να μετακινηθούν από το Κεντρικό Ζαγόρι προς την Μονή Βουτσάς και το Γρεβενίτι.
Διαθέτει μία μεγάλη καμάρα πλάτους 19 μέτρων και μία μικρότερη ψευδοκαμάρα στο ανατολικό του άκρο. Δεξιά και αριστερά από το μεγάλο τόξο υπάρχουν δύο ανακουφιστικά ανοίγματα (παραθόλια). Έχει κηρυχτεί ιστορικό, διατηρητέο μνημείο (ΥΑ ΥΠΠΕ/ΔΙΛΑΠ/Γ/1260/30653/2-7-1982 - ΦΕΚ 628/Β/26-8-1982).
Η συντομότερη διαδρομή για να φτάσουμε στο γεφύρι είναι να ακολουθήσουμε τον χωματόδρομο που ξεκινάει πάνω από τη Μονή Βουτσάς και, αφού περάσει δίπλα από την ανατολική περίφραξη του μοναστηριού, κατηφορίζει για να καταλήξει μετά από 1 χιλιόμετρο στο ρέμα της Σουρίκας. Από εδώ και αφού καταφέρουμε να περάσουμε το ρέμα (παλιότερα υπήρχε αυτοσχέδια γέφυρα με κορμούς δένδρων και όμως παρασύρθηκε), συνεχίζουμε ίσια για άλλα 300 μέτρα μέχρι τον Βάρδα ποταμό όπου και συναντάμε το γεφύρι. Εναλλακτικά, μπορούμε να φτάσουμε στο γεφύρι, αν από την Δόλιανη κατευθυνθούμε αρχικά προς Μηλιωτάδες. Μετά από 3 χιλιόμετρα, στρίβουμε αριστερά σε χωματόδρομο (υπάρχει ενδεικτική πινακίδα) που μας κατεβάζει μετά από άλλα 3 χιλιόμετρα στο γεφύρι.
Συντεταγμένες: Ν 39.8157199 Ε 20.9750385 / 39°48'56.6"N 20°58'30.1"E
Λήψη αρχείου για χρήση συσκευής GPS: 
Βρίσκεται μέσα στο Τσεπέλοβο και γεφυρώνει το ρέμα Κοτσώρη. Ο Ι.Λαμπρίδης [1] αναφέρει ότι το έκτισε το 1770 ο Οικονόμου μαζί με την διπλανή βρύση, ξοδεύοντας 10000 γρόσια. Το γεφύρι βοηθούσε τις μετακινήσεις προς την συνοικία Γαρδίκι και τα αγροκτήματα της δυτικής πλευράς του Τσεπελόβου.
Είναι μονότοξο αλλά η καμάρα του έχει υποστεί εμφανείς επεμβάσεις με τσιμέντο σε παλιότερες εργασίες συντήρησης. Το οδόστρωμα παραμένει καλντερίμι, με μεταγενέστερα προστατευτικά στηθαία. Παρόλα αυτά παραμένει λειτουργικό μέχρι σήμερα επιτρέποντας την διέλευση πεζών και αυτοκινήτων.
Το συναντάμε πίσω από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου και λίγα μέτρα μετά το Τσούφλειο φαρμακείο δίπλα στην ομώνυμη βρύση του Κονόμου.
[1] «Περί των εν Ηπείρω Αγαθοεργημάτων» Ι. Λαμπρίδης, , τεύχ. Β΄, 1880 (σελίδα 100)
Συντεταγμένες: Ν 39.9061 Ε 20.81868 / 39°54'22.0"N 20°49'07.2"E
Λήψη αρχείου για χρήση συσκευής GPS:
Το γεφύρι αυτό βρίσκεται στα νότια του Τσεπέλοβου στην περιοχή «Άνθα» και γεφυρώνει το ρέμα της Γκριάκας που καταλήγει στο Σκαμνελιώτικο ρέμα. Βοηθούσε την επικοινωνία του Τσεπελόβου με τους Κήπους και τα Γιάννενα.
Ο δάσκαλος Ευριπίδης Γιαννακός[1] αναφέρει ότι το έκτισε η Κοβάτζαινα το 1806 και πως δαπάνησε 5000 γρόσια. Σε πέτρα όμως του τόξου του είναι χαραγμένο το έτος 1817 που πρέπει να είναι και η σωστή ημερομηνία κατασκευής του.
Είναι μονότοξο με αρκάδες για στηθαίο.
Για να το βρούμε, ακολουθούμε τον χωματόδρομο που ξεκινάει πίσω από το γήπεδο του Τσεπελόβου και μετά από 2,3 χιλιόμετρα κατεβαίνει στο γεφύρι του Χάτσιου. Περνάμε το γεφύρι και συνεχίζουμε στον απέναντι χωματόδρομο για άλλα 500 μέτρα, όπου συναντάμε το γεφύρι στην δεξιά πλευρά του δρόμου.
[1] «Το Τσεπέλοβο» Ευριπίδης Γιαννακός 2009 (Σελίδα 150)
Συντεταγμένες: Ν 39.88456 Ε 20.823 / 39°53'04.4"N 20°49'22.8"E
Λήψη αρχείου για χρήση συσκευής GPS:
Βρίσκεται βόρεια του χωριού Μανασσή και γεφυρώνει το ρέμα της Κασίμινας, ένα από τα ρέματα του Ζαγορίτικου ποταμού, στην θέση "Βαρκά". Το γεφύρι εξυπηρετούσε την μετακίνηση των κατοίκων προς τα Ριζιανά καθώς και προς τα χωριά Κήποι και Νεγάδες.
Πρόκειται για δίτοξο γεφύρι με μία μεγάλη καμάρα και μία μικρότερη ανακουφιστική ενώ για στηθαία έχει συνεχόμενους ενωμένους αρκάδες. Τα ακρόβαθρα σε σχέση με τις καμάρες σχηματίζουν γωνίες 30ο μοιρών δίνοντας στο γεφύρι ιδιαίτερο σχήμα και χαρακτήρα. Το γεφύρι συντηρήθηκε από την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων Ηπείρου το 2005 ενώ την ίδια χρονιά κηρύχτηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο (ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΝΣΑΚ/Γ/492/18/18-1-2005 - ΦΕΚ 148/Β/7-2-2005).
Για την προσέγγισή του, ακολουθούμε χωματόδρομο που ξεκινάει 300 μετρά μετά την πλατεία του χωριού προς Δίκορφο όπως δείχνει η ενημερωτική πινακίδα. Ο δρόμος κατηφορίζει για 2,8 χιλιόμετρα μέχρι το ρέμα της Κασίμινας και αφού το διασχίσουμε, στρίβουμε αριστερά για αλλά 400 μέτρα όπου συναντάμε το γεφύρι, χαμηλά στο ρέμα.
Συντεταγμένες: Ν 39.80149 Ε 20.8315 / 39°48'05.4"N 20°49'53.4"E
Λήψη αρχείου για χρήση συσκευής GPS:
Βρίσκεται έξω από τους Μηλιωτάδες στον Ζαγορίτικο ποταμό, 200 μέτρα πριν την συμβολή του με τον ποταμό Βάρδα. Κτίσθηκε με έξοδα του Καμπέρ Αγά από τα Γιάννενα ο οποίος ήταν γνωστός για τις πολλές αγαθοεργίες του [1]. Το γεφύρι ήταν σε κομβικό σημείο και διευκόλυνε τις μετακινήσεις όλου του Κεντρικού και Ανατολικού Ζαγορίου προς τα Γιάννενα. Για τον λόγο αυτό υπήρχε σε κοντινή απόσταση και ομώνυμο χάνι για την εξυπηρέτηση των ταξιδιωτών.
Το γεφύρι εντυπωσιάζει με το επίμηκες σχήμα του. Διαθέτει μία μεγάλη καμάρα και στο νότιο άκρο του υπάρχει ανακουφιστικό άνοιγμα (παραθόλι) ενώ στο αντίθετο άκρο της πλημμυρικής ζώνης του ποταμού υπάρχουν δύο μικρότερες ψευτοκαμάρες. Έχει πέτρινο προστατευτικό στηθαίο. Έχει κηρυχτεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο (ΥΑ ΥΠΠΕ/ΔΙΛΑΠ/Γ/1260/30653/2-7-1982 - ΦΕΚ 628/Β/26-8-1982).
Το συναντάμε στο πρώτο χιλιόμετρο του επαρχιακού δρόμου Μηλιωτάδες – Ιωάννινα.
[1] «Περί των εν Ηπείρω Αγαθοεργημάτων» Ι. Λαμπρίδης, , τεύχ. Β΄, 1880 (σελίδα 82)
Συντεταγμένες: Ν 39.72417 Ε 20.96301 / 39°43'27.0"N 20°57'46.8"E
Λήψη αρχείου για χρήση συσκευής GPS:
Βρίσκεται νοτιοδυτικά του Τρίστενου, στο ρέμα της Γκούρας που καταλήγει στον Βάρδα ποταμό. Είναι γνωστό και ως γεφύρι «Αβραμίδη» πιθανότατα από το όνομα του ιδιοκτήτη των γειτονικών κτημάτων. Το γεφύρι είναι μονότοξο και έχει στηθαία από ανισοϋψείς αρκάδες, μόνο στο τμήμα της κορυφής του. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του γεφυριού αποτελεί η κρήνη στα αριστερά της καμάρας, στην κατάντη πλευρά. Στην άκρη του δυτικού τοιχίου, έχει κατασκευαστεί μικρότερη ψευδοκαμάρα για να νερά ενός μικρότερου ρέματος. Εξυπηρετούσε τις αγροτικές εργασίες των κατοίκων της περιοχής.
Για την προσέγγισή του, ακολουθούμε από το Τρίστενο τον δρόμο για Μηλιωτάδες. Σε 3,5 χιλιόμετρα στρίβουμε αριστερά, όπως υποδεικνύει η ενημερωτική πινακίδα, σε κατηφορικό χωματόδρομο, που καταλήγει μετά από 900 μέτρα στο γεφύρι.
Συντεταγμένες: Ν 39.77947 Ε 20.98016 / 39°46'46.1"N 20°58'48.6"E
Λήψη αρχείου για χρήση συσκευής GPS:
Βρίσκεται μέσα στο Καβάλλάρι και γεφυρώνει το ρέμα της Γκούρας. Στο βιβλίο του Ι.Βλαχοστέργιου "Τα πετρογιόφυρα της Ηπείρου" αναφέρεται ως «Γεφύρι του Γκούμα». Είναι μονότοξο και το στηθαίο του αποτελείται από συνεχόμενους αρκάδες που στεφανώνουν την καμάρα του.
Το συναντάμε στην είσοδο του χωριού ερχόμενοι από Μηλιωτάδες, όπου υπάρχει και ενημερωτική πινακίδα.
Συντεταγμένες: Ν 39.74044 Ε 20.91649 / 39°44'25.6"N 20°54'59.4"E
Λήψη αρχείου για χρήση συσκευής GPS:
Το γεφύρι βρίσκεται στο κέντρο του Βρυσοχωρίου και γεφυρώνει το κεντρικό ρέμα που διασχίζει το χωριό και καταλήγει στον Αώο. Παραμένει μέχρι και σήμερα λειτουργικό, βοηθώντας στην επικοινωνία του πέρα μαχαλά με την συνοικία της Κάτω Παναγιάς. Η ονομασία του προέρχεται από τον ιδιοκτήτη του μύλου που λειτουργούσε σε κοντινή απόσταση.
Είναι μονότοξο, με λιθόστρωτο οδόστρωμα και χαμηλό στηθαίο από ενωμένους αρκάδες. Σύμφωνα με επιγραφή που υπάρχει στο τοιχίο του, επισκευάστηκε το 1945.
Συντεταγμένες: Ν 39.99937 Ε 20.8849599 / 39°59'57.7"N 20°53'05.9"E
Λήψη αρχείου για χρήση συσκευής GPS:
Βρίσκεται νότια της Δόλιανης πάνω στο ρέμα της Γκαλντερούσιας και 100 μέτρα πριν αυτό καταλήξει στον Βάρδα ποταμό. Σύμφωνα με τον Ι.Λαμπρίδηκτίστηκε από τον Ελατοχωρίτη Δ.Στέλιο το 1867 και στοίχισε 3.500 γρόσια [1]. Εξυπηρετούσε τις μετακινήσεις της Δόλιανης και της Λεπτοκαρυάς προς τα Γιάννενα.
Είναι μονότοξο με συνεχόμενους αρκάδες που δημιουργούν προστατευτικό στηθαίο. Δυστυχώς η σύγχρονη τσιμεντένια γέφυρα που έχει κατασκευαστεί σε απόσταση λίγων μέτρων από το πέτρινο γεφύρι έχει υποβαθμίσει αισθητικά το τοπίο και την θέασή του.
Το συναντάμε στο 6,5 χιλιόμετρο του επαρχιακού δρόμου Μηλιωτάδες – Δόλιανη.
[1] «Περί των εν Ηπείρω Αγαθοεργημάτων» Ι. Λαμπρίδης, , τεύχ. Β΄, 1880 (σελίδα 82)
Συντεταγμένες: Ν 39.7788442 Ε 20.9535302 / 39°46'43.8"N 20°57'12.7"E
Λήψη αρχείου για χρήση συσκευής GPS:
Βρίσκεται στο κέντρο της Βωβούσας, δίπλα στην πλατεία και γεφυρώνει τον Αώο ποταμό. Σύμφωνα με τον Ι.Λαμπρίδη[1] κτίστηκε το 1748 με έξοδα του Αλέξιου Μίσιου από το Μονοδένδρι, και οι απόγονοί του είχαν αναλάβει για πολλές δεκαετίες την συντήρησή του. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα μονότοξα γεφύρια του Ζαγορίου με άνοιγμα τόξου 22 μέτρα και ύψος 11. Παλιότερα διέθετε πέτρινο στηθαίο που αντικαταστάθηκε με ξύλινο προστατευτικό κιγκλίδωμα, καθιστώντας το μοναδικό στο Ζαγόρι με αυτό το χαρακτηριστικό.
Το γεφύρι ήταν κομβικής σημασίας γιατί εξυπηρετούσε όχι μόνο τους κατοίκους του χωριού στις καθημερινές τους μετακινήσεις, αλλά και όσους ήθελαν να κινηθούν από το Ζαγόρι προς την Δυτική Μακεδονία.
[1] «Περί των εν Ηπείρω Αγαθοεργημάτων» Ι. Λαμπρίδης, , τεύχ. Β΄, 1880 (σελίδα 80)
Συντεταγμένες: Ν 39.936926 Ε 21.048924 / 39°56'12.9"N 21°02'56.1"E
Λήψη αρχείου για χρήση συσκευής GPS:
Βρίσκεται ανατολικά του Καστανώνα και γεφυρώνει τον Δραγαριστιανό λάκκο, παραπόταμο του Βάρδα. Το όνομα του (Βράγγαλη) προέρχεται από τον ιδιοκτήτη των παρακείμενων κτημάτων. Στον κατάλογο των διατηρητέων μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού αναφέρεται ως «Γεφύρι στο Δρογάρη». Εξυπηρετούσε τις μετακινήσεις προς τα Γιάννενα αλλά και τις καλλιεργούμενες εκτάσεις δίπλα στο ποτάμι. Σε κοντινή απόσταση από αυτό υπήρχε μύλος και στο ανατολικό άκρο του παλιό εικονοστάσι του οποίου σώζεται μόνο η βάση.
Το γεφύρι είναι μονότοξο με στηθαίο από συνεχόμενους αρκάδες. Έχει κηρυχτεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο (ΥΑ ΥΠΠΕ/ΔΙΛΑΠ/Γ/1260/30653/2-7-1982 - ΦΕΚ 628/Β/26-8-1982).
Το προσεγγίζουμε από παλιό μονοπάτι, η αρχή του οποίου είναι δίπλα στο τελευταίο σπίτι του δρόμου κάτω από την πλατεία, αλλά δύσκολα εντοπίζεται εξ αιτίας της βλάστησης που φράζει την είσοδό του. Το μονοπάτι στην συνέχεια γίνεται ευκρινές αλλά δύσκολο κατά τόπους λόγω της πυκνής βλάστησης, κατηφορίζει την πλαγιά και καταλήγει στο γεφύρι μετά από πορεία 45 λεπτών.
Συντεταγμένες: Ν 39.84609 Ε 20.9622 / 39°50'45.9"N 20°57'43.9"E
Λήψη αρχείου για χρήση συσκευής GPS: