ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΜΙΧΑΗΛ (1837 - 1906)

Γεννήθηκε στο Πάπιγκο Ζαγορίου. Έμαθε τα πρώτα γράμματα στο σχολείο του χωριού του. Το 1853 γράφηκε στη Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων, έλαβε υποτροφία από το κληροδότημα Σεμιτέλου και ολοκλήρωσε τις σπουδές του με άριστα. Το 1856 γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1861 αναγορεύτηκε διδάκτωρ φιλοσοφίας. Παράλληλα, εντρύφησε στην Ελληνική, τη Λατινική και τη Γαλλική γλώσσα. Τον ενδιέφερε πολύ η δημοσιογραφία και το 1861 προσελήφθη στον «Εθνοφύλακα», μια από τις πρώτες καθημερινές εφημερίδες των Αθηνών. Σύντομα έγινε και αρχισυντάκτης. Έλαβε μέρος ως δημοσιογράφος στην αντιπαράθεση με το βασιλιά Όθωνα. Αργότερα τάχθηκε υπέρ της απελευθέρωσης της Κρήτης και της προσάρτησής της, γεγονός που τον έφερε σε σύγκρουση με τους βοηθούς σύνταξης της εφημερίδας και τον οδήγησε στην παραίτηση.

Έπειτα γνώρισε τον Σάμιουελ Χάου, ο οποίος ασχολείτο με την εκπαίδευση τυφλών και κωφών, και τον ακολούθησε στη Νέα Αγγλία, όπου δίδαξε σε τυφλούς μαθητές ελληνικά και λατινικά. Στη συνέχεια έγινε Καθηγητής των ελληνικών σε Αμερικάνικο Κολλέγιο κι έλαβε μόνιμη θέση στο Ινστιτούτο Πέρκινς. Μάλιστα, νυμφεύτηκε την κόρη του Χάου, Ιουλία Ρωμάνα, και εγκαταστάθηκε οριστικά στη Βοστώνη. Λόγω των συχνών απουσιών του Χάου από το Ίδρυμα, σύντομα ανέλαβε την εποπτεία του και μελέτησε ενδελεχώς τα τυφλά και κωφά παιδιά και αναζήτησε συμπληρωματικά μέτρα για τη διδασκαλία τους. Μετά το θάνατο του Χάου ανέλαβε τη θέση του διευθυντή και προσπάθησε με ζήλο να συνεχίσει και να επεκτείνει το έργο του βελτιώνοντας το ίδρυμα και την προσφορά του στα παιδιά. Πέτυχε να αυξήσει τα κεφάλαια του Ινστιτούτου Πέρκινς διευκολύνοντας τη μελέτη των μαθητών. Κατόρθωσε να δημιουργήσει νηπιαγωγείο για τυφλά παιδιά, ενώ το ίδρυμα διέθετε σημαντική βιβλιοθήκη, γενική και μουσική, και εξοπλισμό για τη διδασκαλία της μουσικής. Μέσα από το ίδρυμα πολλά παιδιά έλαβαν καθοριστική βοήθεια για τη ζωή τους.

Το 1900 ο Αναγνωστόπουλος μετέβη στο Παρίσι και παρακολούθησε ως επίσημος εκπρόσωπος των Ηνωμένων Πολιτειών το Διεθνές Συνέδριο των διδασκάλων και φίλων των τυφλών. Επισκέφτηκε ευρωπαϊκά σχολεία για τυφλούς αλλά και την Ήπειρο, ενώ κατέθεσε στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος 25.000 δολάρια για την υποστήριξη σχολείων στα Γιάννενα κι αλλού. Επιστρέφοντας στις ΗΠΑ οργάνωσε πρόγραμμα για την απασχόληση των τυφλών με εξαιρετικά αποτελέσματα.

Το Μάρτιο του 1906 αναχώρησε για το τελευταίο του ταξίδι στην Ευρώπη. Η υγεία του είχε ήδη εξασθενήσει πολύ. Επισκέφτηκε την Τουρκία, τη Σερβία και τη Ρουμανία. Η κατάστασή του σύντομα επιδεινώθηκε και άφησε την τελευταία του πνοή στο Τούρνο Σεβερίν της Ρουμανίας. Τάφηκε στην Ήπειρο. Ο Ερμής Μουδόπουλος σε άρθρο του στην Ηπειρωτική Εταιρεία καταγράφει τις αντικρουόμενες απόψεις για το θάνατό του όπου γίνεται λόγος για δολοφονία του.

Αναφορικά με την προσφορά του πρέπει να αναφερθεί η ίδρυση το 1880 στο Πάπιγκο των «Καλλίνειων Σχολείων» στη μνήμη της μητέρας του Καλλίνης, ενώ μετά το θάνατό του και σύμφωνα με τη διαθήκη του ιδρύθηκε «Πρακτική Γεωργική Σχολή» στην Κόνιτσα, η οποία μετονομάστηκε σε «Αναγνωστοπούλειος Σχολή» προς τιμήν του.

Έργα του αποτελούν τα :

Η εκπαίδευση του νεογνού. Ιστορικό διάγραμμα της αρχής, της ανόδου και του προγραμματισμού της, Βοστώνη 1882

Νηπιαγωγείο και Δημοτικό Σχολείο για τους τυφλούς, Βοστώνη 1886

Βιβλιογραφία

Αναγνωστόπουλος Δ. – Αναγνωστόπουλος Γ., Ο Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος ή Ανάγνος, Αθήναι, Εκδ. Σακελλαρίου, 1923

Βαγενά Θ. – Δημητρακοπούλου Ευρυδ., Αμερικανοί Φιλέλληνες εθελοντές του Εικοσιένα, Αθήναι 1949

Διαμαντής Κώστας, Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος – Σαμουήλ Χάου, Γιάννενα, Εκδ. Διαχ. Επιτρ. Κληροδοτ. Μιχαήλ Αναγνωστόπουλου Παπίγκου, 1997

Μουδόπουλος Ερμής, Και πάλιν περί του τραγικού θανάτου του Μ. Ανάγνος ή Αναγνοστόπουλου, Ηπειρωτική Εταιρεία 153 (1989) 288 – 299, 154 (1989) 333 - 337

Μουδόπουλος Ερμής, Το τραγικό τέλος του Μ. Ανάγνος ή Αναγνωστόπουλου, Ηπειρωτική Εταιρεία 149 (1989) 83 – 84

Παπαζήσης Δημήτριος, Βιογραφική συλλογή λογίων Ελλήνων επί Τουρκοκρατίας (Ηπείρου – Θεσσαλίας – Μακεδονίας), Ηπειρωτική Εστία 25 (1976) 341 - 342

Παπαϊωάννου Ιωάννης, Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος, Αθήναι, 1981.

Σάνμπορν Φρανκ, Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος. Ο εκ Παπίγκου Ζαγορίου Ιωαννίνων Φιλάνθρωπος Ευεργέτης της Ανθρωπότητος, Ιωάννινα, Δωδώνη, 2003

Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 6