Μονοδένδρι - Οικία Πανταζή ή Στεφανίδη (σήμερα Ιωάννη Λαδιά)

Διώροφη κατοικία. Κατοικείται.
Μονοδένδρι
Διακοσμημένοι χώροι

Ανώγειο: οντάς.

Κατάσταση τοιχογραφιών
Μέτρια. Παρατηρούνται απολεπίσεις της ζωγραφικής επιφάνειας.
Περιγραφή διακόσμου

Ο οντάς διαθέτει ξύλινη μεσάντρα, η οποία στο μέσο της σχηματίζει αβαθή κόγχη. Στο τύμπανο του τοξωτού υπέρθυρου της αβαθούς κόγχης εικονίζεται έφιππος ο Μέγας Ναπολέων, καθώς φέρεται να κυνηγάει λαγό με τη βοήθεια σκύλου. Ο λαγός τρέχει σαστισμένος να ξεφύγει, ενώ παράλληλα έχει γυρισμένο το κεφάλι προς τους διώκτες του. Οι υπόλοιποι τοίχοι του οντά είναι διακοσμημένοι με συμμετρικά άνθινα ροκοκό μοτίβα, στα οποία ακροπατούν πουλιά ή πετειναράκια.

Επιγραφές

Χρονολογία σε πέτρα στον εξωτερικό τοίχο της οικίας: «1849».

Εγχάρακτη μαυρόπλακα, από αυτές που έγραφαν τα παιδιά στο σχολείο: «Ο ΟΙΚΟS ΕΣΤΙ / ΚΥΡΙΟΥ / ΠΑΝΤΑΖΗS / CΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ / 1835 οκτωμ / βριου 10 / Μαναδένδρι». Η μαυρόπλακα ήταν εντοιχισμένη επάνω από την κεντρική είσοδο της οικίας Αλεξάνδρας Πανταζή-Τραγουλιά. Σήμερα φυλάσσεται στο εσωτερικό της. Οι δύο οικίες (Ιωάννη Λαδιά και Αλεξάνδρας Πανταζή-Τραγουλιά) ήταν κάποτε ενωμένες σε μία.

Παρατηρήσεις

Η οικία Πανταζή (σήμερα Ιωάννη Λαδιά) περιελάμβανε παλιά και την οικία Αλεξάνδρας Πανταζή-Τραγουλιά. Σύμφωνα με υπαγόρευση του Οδυσσέα Πανταζή του Αριστοτέλους, η εγγονή του Αλεξάνδρα Πανταζή-Τραγουλιά κατέγραψε τα εξής στοιχεία σχετικά με το γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας:

«Ιστορία του οίκου

Ο οίκος τούτος ανήκει εις τον Πανταζή. Ήταν παλιό αρχοντικό. Ο Πανταζής Σακελλαρίου ήταν βεκύλης Ζαγορίου. Στα 44 χωριά του Ζαγορίου ήταν δηλ. δήμαρχος και βάσει της καλής διοικήσεώς του δεν άφησε να γίνουν τσουφλίκια τούρκικα. Ζούσαν επί Τουρκοκρατίας ελεύθερα. Ο υιός του Μιλτιάδης Πανταζής ήταν ο πρώτος γυμνασιάρχης στη Ζωσιμαία Σχολή των Ιωαννίνων. Υιός του Μιλτιάδη ήταν ο Κίμων Πανταζής, καθηγητής στο Πολυτεχνείο Αθηνών. Αδελφός του Γεώργιος Πανταζής, ο πρώτος μηχανικός που έκανε τους υπολοίπους σιδηροδρόμους των Αθηνών. Εξαδέλφια αυτών πρώτα ήταν ο Στέφανος Πανταζής, βιομήχανος στη Βιέννη και ο Οδυσσέας Πανταζής, αδελφός του Στεφάνου, εξετελέσθη το 1947 υπό των κομμουνιστών. Ήτο πρόεδρος της κοινότητος και του εθνικού κόμματος. Υιός του Οδυσσέως Πανταζή είναι ο Ιωάννης Πανταζής, ο οποίος είναι συνταγματάρχης του Στρατού και η αδελφή του Αλεξάνδρα Πανταζή-Τραγουλιά.

Νύφη του κυρ Πανταζή

Στη Βουβούσα για δαδί

Την καρσέλα της πουλεί

Στην Βουβούσα δεν πατεί

Ο οίκος τούτος εκτίσθη το 1835.».

Η κασέλα, για την οποία γίνεται λόγος στο παραπάνω τετράστιχο, βρίσκεται στο ισόγειο της οικίας Αλεξάνδρας Πανταζή-Τραγουλιά. Σύμφωνα με το τετράστιχο, η νύφη του κυρ Πανταζή θεωρούσε υποτιμητικό για μια αρχόντισσα, όπως ήταν εκείνη, να πάει για δαδί στη Βωβούσα. Έτσι, εμφανίζεται διατεθειμένη να πουλήσει ακόμη και την περίφημη κασέλα της προκειμένου να μην πάει στη Βωβούσα για δαδί. Από το παραπάνω χωριό προμηθεύονταν δαδί όλα σχεδόν τα χωριά του Ζαγορίου.

Ο Πανταζής Σακελλαρίου διετέλεσε Γενικός Προεστός του Ζαγορίου για αρκετά έτη. Ο Μιλτιάδης Πανταζής ήταν ο τρίτος κατά σειρά Γυμνασιάρχης της Ζωσιμαίας Σχολής.

Η οικία Πανταζή σήμερα είναι χωρισμένη σε δύο ανεξάρτητες ιδιοκτησίες. Ο υπάρχων ζωγραφικός διάκοσμος ανήκει στην ιδιοκτησία Ιωάννη Λαδιά. Από τα τέσσερα δωμάτια και την κρεβάτα της οικίας Λαδιά που έφεραν στο παρελθόν ζωγραφικό διάκοσμο, μόνο ένας οντάς διαθέτει στους τοίχους του διακοσμητικά μοτίβα. Οι τοίχοι των υπόλοιπων χώρων είτε έχουν επανακατασκευαστεί είτε έχουν καλυφθεί με υλικό επίστρωσης. Στην κρεβάτα οι τοίχοι έχουν καλυφθεί με ασβέστη, ενώ σε ένα άλλο δωμάτιο με νεοπάλ.

Πληροφορητές / ιδιοκτήτες
1. Ιωάννης Λαδιάς. Επάγγελμα: κτηνοτρόφος. Τόπος μόνιμης διαμονής: Μονοδένδρι. 2. Αλεξάνδρα Πανταζή-Τραγουλιά. Επάγγελμα: οικιακά. Τόπος μόνιμης διαμονής: Αθήνα.
Εικόνες
oikia-pantazi-ontas

Στέφανος Τσιόδουλος, Η ζωγραφική των σπιτιών του Ζαγορίου, τέλη 18ου - αρχές 20ού αιώνα. Ιστορική και πολιτισμική προσέγγιση, Ριζάριο Ίδρυμα, Αθήνα 2009