Κήποι - Οικία Τζουβάρα (σήμερα Αμαλίας Βλαχοπούλου-Οικονόμου, γνωστή ως «Βελεντζάτικο»)

Διώροφη κατοικία. Κατοικείται περιστασιακά.
Κήποι
Διακοσμημένοι χώροι

Ανώγειο: οντάς.

Κατάσταση τοιχογραφιών
Έχουν απομείνει ελάχιστα σπαράγματα.
Περιγραφή διακόσμου

Οι τοίχοι είναι επιχρισμένοι με ασβέστη. Στη ζωφόρο εμφανίζονται άνθινες διακοσμήσεις καθώς απολεπίζεται ο ασβέστης που τις είχε καλύψει. Αλλά και πιο κάτω από τη ζωφόρο αποκαλύπτονται φυτικές διακοσμήσεις και κορδόνια από παραπέτασμα. Το τζάκι φέρει σπαράγματα ζωγραφικού διακόσμου. Η ξύλινη οροφή του δωματίου είναι διακοσμημένη με ζωγραφιστά άνθη και στο κέντρο της τοποθετείται κυκλική ροζέτα, η οποία είναι διακοσμημένη με θυρεό: πρόκειται για έναν δικέφαλο αετό με σημαίες, ταμπούρλο, κανόνια και τουφέκια με ξιφολόγχες. Ο αετός φέρει σε κάθε κεφάλι από ένα στέμμα.

Επιγραφές

Σε ζωγραφιστό ανοιχτό ειλητάριο μικρών διαστάσεων σε τοίχο του οντά: «Μαΐου 20 1866».

Παρατηρήσεις

Κτήτορας της οικίας ήταν ο πάμπλουτος Τζουβάρας, ο οποίος είχε «φάμπρικα» στην Γκιουμουλτζίνα (Κομοτηνή). Η μοναχοκόρη του παντρεύτηκε κάποιον Νούτσο από τους Ασπράγγελους. Η αρχοντική οικία πέρασε στη συνέχεια εκ θηλυγονίας κατά διαδοχή στον ελληνοδιδάσκαλο Βαταβάλη από το Καπέσοβο, στον Βελέντζα από την Εύβοια, στον οποίο και οφείλεται και η προσωνυμία του σπιτιού, και έπειτα στον Ευάγγελο Βλαχόπουλο. Σήμερα ολόκληρο το κτίσμα έχει ανακατασκευαστεί ριζικά, προκειμένου να διαμορφωθούν τρεις ανεξάρτητες κατοικίες. Το μόνο δωμάτιο που διατηρεί αρκετά στοιχεία της παλαιότερης διαρρύθμισης και διακόσμησης είναι του οντά, ο οποίος ανήκει στην Αμαλία Βλαχοπούλου-Οικονόμου. Στον οντά, η ξύλινη μεσάντρα ήταν διαμορφωμένη κατά τέτοιον τρόπο ώστε δημιουργούσε στο κέντρο της αβαθή τραπεζοειδή κόγχη με τοξωτό υπέρθυρο, στην οποία σχηματιζόταν και ξύλινο κάθισμα ή «θρόνος». Για λόγους λειτουργικότητας, στη θέση της κόγχης ανοίχθηκε είσοδος. Στο εσωράχιο του τοξωτού υπέρθυρου σώζεται η επιγραφή που προαναφέραμε, με τη χρονολογία αποπεράτωσης της ζωγραφικής διακόσμησης. Τα παλαιότερα χρόνια οι περισσότεροι εσωτερικοί χώροι του Βελεντζάτικου ήταν διακοσμημένοι με ζωγραφιές. Σπάραγμα άνθινου διάκοσμου υπάρχει και σε τοίχο της άλλου δωματίου, γνωστού ως «μυστικό» δωμάτιο. Εξωτερικά της οικίας, κάτω από το γείσο της στέγης, πάνω σε σοβατισμένη οριζόντια στενή ζώνη, αναπτύσσονταν διακοσμητικά μοτίβα με λουλούδια. Επρόκειτο για μία ακόμη εξωτερική διακόσμηση σε σπίτι του Ζαγορίου.

Πληροφορητές / ιδιοκτήτες
Αμαλία Βλαχοπούλου-Οικονόμου. Επάγγελμα: πανεπιστημιακός. Τόπος μόνιμης διαμονής: Ιωάννινα.
Εικόνες
oikia-tzouvara

Στέφανος Τσιόδουλος, Η ζωγραφική των σπιτιών του Ζαγορίου, τέλη 18ου - αρχές 20ού αιώνα. Ιστορική και πολιτισμική προσέγγιση, Ριζάριο Ίδρυμα, Αθήνα 2009