Κήποι

Ονομασία Χωριού
Κήποι
Εναλλακτικά Ονόματα
Μπάγια
Υψόμετρο (μέτρα)
800
Τοπολογία
Ορεινός οικισμός στις νότιες απολήξεις της κορυφής Καζάρμα του όρους Τύμφη, στο κεντρικό τμήμα της περιφερειακής ενότητας Ιωαννίνων
Κάτοικοι (απογρ. 2011)
86
Στοιχεία ιστορίας

Πολύ παλιό χωριό. Φαίνεται ότι ήταν κεφαλοχώρι από το 1431, αφού έστελνε τους περισσότερους Βοϊνίκους (48 άτομα) στην Κωνσταντινούπολη. Αυξήθηκε το 16ο αιώνα με τη μετοίκηση στη Μπάγια κατοίκων των διαλυθέντων οικισμών Μεγάλης και Μικρής Τσέρνιστας, Πετούρνας και Ζλάροβου.

Κατά τον Λαμπρίδη το 1870 είχε 850 κατοίκους και με την απελευθέρωση το 1913 είχε 500 κατοίκους και 48 μαθητές στο σχολείο.

Οι Μπαγιώτες ταξιδεύονταν στη Μακεδονία, Θράκη, Μ. Ασία, Ρουμανία, Αίγυπτο και λίγοι στην Αμερική.

Οι Κήποι είναι από το 1920 η πρωτεύουσα του Ζαγοριού. Εδώ βρίσκονται οι λίγες δημόσιες υπηρεσίες.

βλ. Μακρής Ε., Τα Ζαγοροχώρια, Ιωάννινα 1996

επίσης βλ. βιβλιογραφία για το Ζαγόρι

Φυσικό περιβάλλον

Ονομάστηκε έτσι από τους πολλούς κήπους που καλλιεργούνται και βρίσκονται εκατέρωθεν του Μπαγιώτικου ποταμιού που κατεβαίνει από τα Ριζιανά και συναντάει το Βίκο ακριβώς δίπλα από το χωριό.

Στα ποτάμια υπάρχουν πολλά γραφικά γεφύρια. Από το γεφύρι Κοντοδήμου αρχίζει ο μικρός Βίκος (ο Βικάκης) με κατεύθυνση προς το Τσεπέλοβο

Αρχιτεκτονική - Μνημεία

Λαογραφικό Μουσείο "Αγάπιος Τόλης''. Διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση παλιά αρχοντικά μεγάλης αξίας

Δημογραφική εξέλιξη
1928: 227
1940: 277
1951: 220
1961: 271
1971: 229
1981: 180
1991: 187
2001: 110
2011: 86
Πανηγύρι

Το τοπικό πανηγύρι διοργανώνεται κάθε χρόνο γύρω από τον εορτασμό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου. Συνήθως ξεκινά την παραμονή το βράδυ και ολοκληρώνεται την επόμενη ημέρα.