ΦΩΤΙΑΔΗΣ ΛΑΜΠΡΟΣ (1750 - 1805)

Γεννήθηκε στην Καμνιά Ζαγορίου. Αρχικά σπούδασε κοντά στον Κοσμά Μπαλάνο στην ομώνυμη σχολή στα Ιωάννινα. Μετά την αποφοίτησή του παρακολούθησε τη διδασκαλία του δασκάλου Τρύφωνα Μετσοβίτη με τις αρχές και το σύστημα του Ευγενίου Βούλγαρη. Στη συνέχεια μετέβη στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες μέχρι το 1792. Εδώ παρακολούθησε τη διδασκαλία του Νεοφύττου Καυσοκαλυβίτου.

Ακολούθως, αφιερώθηκε στη μελέτη και τη διδασκαλία. Το 1792 διορίσθηκε από τον ηγεμόνα Βλαχίας Αλέξανδρο Μουρούζη Σχολάρχης στην Ακαδημία του Βουκουρεστίου, όπου δίδαξε για 13 χρόνια μέχρι το θάνατό του το 1805. Στη θέση αυτή τον διαδέχτηκε ο μαθητής του Νεόφυτος Δούκας, ενώ μαθητής του ήταν και ο Γεώργιος Γεννάδιος από τα Δολιανά. Άλλοι μαθητές του ήταν ο Ιάκωβος Ρίζος Νερουλός, ο Παναγιώτης Κοδρικάς, ο Δημήτριος Σχινάς, ο Αθανάσιος Χριστόπουλος κι άλλοι.

 Ο Λάμπρος Φωτιάδης αναδείχθηκε ένας από τους σημαντικότερους διδασκάλους του Γένους κατά την προεπαναστατική περίοδο. Εισήγαγε στην Ακαδημία του Βουκουρεστίου τη νέα φιλολογική μέθοδο κατά τη διδασκαλία των αρχαίων ποιητών και συγγραφέων. Γνώριζε άριστα τους αρχαίους συγγραφείς αλλά και τη λατινική γλώσσα, ήταν μελετηρός και φιλόπονος.  

Πέρα από τη διδακτική του δραστηριότητα ανέπτυξε και συγγραφική δράση. Μετέφρασε τα σωζώμενα έργα των δέκα ρητόρων, ολόκληρο το έργο του Ξενοφώντα, τον Ηρόδοτο, τα πέντε βιβλία του Θουκυδίδη, τους λόγους του Γρηγορίου Ναζιανζηνού και του Δίωνος Χρυσοστόμου, έργα του Πλουτάρχου και του Λουκιανού. Άλλα γνωστά του έργα είναι η γραμματική Τερψιθέα, η Μετρική, η Παιδαγωγική ή Πρακτική Γραμματική, κά

Βιβλιογραφία

Βαζιάκα Πετρούλα Χρ., Ο Ανθρακίτης Ζαγορίου και το Δημοτικό Τραγούδι, Ιωάννινα 2006, 66-67

Βλαχόπουλος Αναστάσιος, Ιστορική περιγραφή ιδρύσεως και εξελίξεως των κοινοτήτων Ζαγορίου Ανθρακίτου τέως Καμνιάς και Καλωτάς, Ιωάννινα, 1970, 18-19

Μαρία Γιαννακού, Η μορφή του Λάμπρου Φωτιάδη στη θεώρηση της Νεοελληνικής Γραμματείας, Πρακτικά Α΄ Πανελληνίου Επιστημονικού Συνεδρίου Η Λογιοσύνη του Ανατολικού Ζαγορίου (Ανατολικό Ζαγόρι 2001 Ιουν. 22-24), Δήμος Ανατολικού Ζαγορίου, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων - Φιλοσοφική Σχολή - Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας - Τομέας Φιλοσοφίας, Ιωάννινα 2002,  σ. 45 - 52

Οικονομίδης Δημήτριος Β., Λάμπρος Φωτιάδης (1752-1805), Επετηρίς του Μεσαιωνικού Αρχείου της Ακαδημίας Αθηνών 3 (1950), 106-140

Τσιάλος Δ. Στέφανος, Λάμπρος Φωτιάδης, Ο Ηπειρώτης Διδάσκαλος του Γένους, Ανθρακίτης 2002, 9-32