Γαλατόπιτα ή τυρόπιτα
Ονομασία
Γαλατόπιτα ή τυρόπιτα
Υλικά
Ζύμη για να ανοίξουμε 6 φύλλα,
Αναδεμή (γέμιση):
1 - 1 1/2 κιλό τυρί, 8-10 αυγά, 200 γρ. βούτυρο, 1/2 κιλό γάλα.
Προαιρετικά λίγο τραχανά.
Αναδεμή (γέμιση):
1 - 1 1/2 κιλό τυρί, 8-10 αυγά, 200 γρ. βούτυρο, 1/2 κιλό γάλα.
Προαιρετικά λίγο τραχανά.
Οδηγίες εκτέλεσης
Ανακατεύουμε το τυρί χειροτριμμένο με τα χτυπημένα αυγά και το γάλα. Αν θέλουμε προσθέτουμε ένα-δυο πλόχερα τραχανά ωμό ή βρασμένο.
Ανοίγουμε τα φύλλα, ψήνουμε το ένα και το σπάμε στην αναδεμή και ανακατεύουμε.
Απλώνουμε τα τρία στο βουτυρωμένο ταψί, φροντίζοντας πάντα να τα βουτυρώνουμε ένα ένα. Ρίχνουμε τη γέμιση και την απλώνουμε. Απλώνουμε και τα υπόλοιπα δύο φύλλα πάνω από την αναδεμή κατά τον ίδιο τρόπο. Βουτυρώνουμε και γυρίζουμε τους κόθρους, ραντίζουμε την επιφάνεια της πίτας με βούτυρο λιωμένο και λίγο νεράκι και ψήνουμε σε δυνατό φούρνο. Όταν ροδίσει την αναποδογυρίζουμε να ψηθεί και από την άλλη μεριά.
Ανοίγουμε τα φύλλα, ψήνουμε το ένα και το σπάμε στην αναδεμή και ανακατεύουμε.
Απλώνουμε τα τρία στο βουτυρωμένο ταψί, φροντίζοντας πάντα να τα βουτυρώνουμε ένα ένα. Ρίχνουμε τη γέμιση και την απλώνουμε. Απλώνουμε και τα υπόλοιπα δύο φύλλα πάνω από την αναδεμή κατά τον ίδιο τρόπο. Βουτυρώνουμε και γυρίζουμε τους κόθρους, ραντίζουμε την επιφάνεια της πίτας με βούτυρο λιωμένο και λίγο νεράκι και ψήνουμε σε δυνατό φούρνο. Όταν ροδίσει την αναποδογυρίζουμε να ψηθεί και από την άλλη μεριά.
Πληροφορητής
Ελένη Δούβλη
Προέλευση
Άνω Πεδινά
Σχόλια
Η γκίζα και η ούρδα είναι υποπροϊόντα της διαδικασίας παρασκευής του σπιτικού τυριού. Η παγούδα είναι το νωπό τυρί πριν την αποστράγγιση που του έδινε την τελική μορφή του. Το βασικό τυρί είναι η φέτα, όμως στο Ζαγόρι αξιοποιούνταν όλα τα υποπαράγωγα που αναφέρονται, αφού είναι αξιοσημείωτη η οικιακή οικονομία που ακολουθούσε ευλαβικά η ζαγορίσια νοικοκυρά για να εξασφαλίσει την καθημερινή τροφή.
Στο κείμενο "Οικιακή οικονομία και πολιτισμική οικολογία σε μια αγροτική ορεινή κοινότητα" βρίσκονται σχετικές πληροφορίες.
Στο κείμενο "Οικιακή οικονομία και πολιτισμική οικολογία σε μια αγροτική ορεινή κοινότητα" βρίσκονται σχετικές πληροφορίες.
Σημειώσεις της ζαγορίσιας νοικοκυράς
"(...)Έχουμε τη δική μας την τυρόπιτα. Την τυρόπιτα εμείς τη λέμε γαλατόπ’τα. Λέμε για την όμορφη γυναίκα ότι είναι «...τρυφερή, άσπρη και παχιά σα γαλατόπ’τα» (...)"
Η αναδεμή (γέμιση) μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους:
-αυγά, γάλα, τυρί και βούτυρο,
-Γκίζα, αυγά, γάλα, βούτυρο (αν δεν έχουμε τυρί να χαλάσουμε την κάνουμε γκιζόπιτα),
-Ούρδα ή παγούδα, αυγά, γάλα, βούτυρο, και κάνουμε την παγουδόπιτα.
Κάποιες φορές προσθέτουμε τραχανά, άβραστο. Αν όμως έχουμε μαγειρέψει τραχανά, ρίχνουμε στην αναδεμή το μαγειρεμένο
Πάντα βούτυρο μπόλικο, πάντα ράντισμα τα φύλλα.
Με βούτυρο που λιώνουμε στο τγανουδ’ και ζεματίζουμε μ’ αυτό την πίτα (...)"
Η αναδεμή (γέμιση) μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους:
-αυγά, γάλα, τυρί και βούτυρο,
-Γκίζα, αυγά, γάλα, βούτυρο (αν δεν έχουμε τυρί να χαλάσουμε την κάνουμε γκιζόπιτα),
-Ούρδα ή παγούδα, αυγά, γάλα, βούτυρο, και κάνουμε την παγουδόπιτα.
Κάποιες φορές προσθέτουμε τραχανά, άβραστο. Αν όμως έχουμε μαγειρέψει τραχανά, ρίχνουμε στην αναδεμή το μαγειρεμένο
Πάντα βούτυρο μπόλικο, πάντα ράντισμα τα φύλλα.
Με βούτυρο που λιώνουμε στο τγανουδ’ και ζεματίζουμε μ’ αυτό την πίτα (...)"