ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΖΗΣΗΣ (1905 - 1970)

Γεννήθηκε στη Λάιστα. Αν και γράφτηκε στη Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων, συ­νέχισε τις σπουδές στα Γυμνάσια Καβάλας, Αλεξανδρούπολης και Αδριανούπολης. Ακολούθως, παρακολούθησε μαθήματα στη Νομική Σχολή του Εθνι­κού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών μέχρι το Δ' έτος και στο τμήμα «Κλωστικής - Βάμβακος» Πάλμερ, ενώ το διάστημα 1939-40 εκπαιδεύτηκε στη Συνεταιριστική Σχολή. Επιπρόσθετα, υπήρξε Πρόεδρος της Ένωσης Ζαγορισίων, του Ορειβατικού Συλλόγου Ξάνθης και μέλος πολλών σωματείων. Συνέβαλε στη σύσταση μαθητικών, φοιτητικών και αθλητικών συλλόγων κι έδωσε διαλέξεις για βιογραφικά, ψυχαναλυτικά και γεωργοοικονομικού χαρα­κτήρα θέματα στο φιλολογικό σύλ­λογο «Παρνασσός» και στην αίθουσα του Συλλόγου Εμποροϋπαλλήλων.

Υπήρξε συνεργάτης, Διευθυντής και συντάκτης σε διάφορες εφημερίδες και περιοδικά της Καβάλας, της Δράμας, της Θεσσαλονίκης, της Ηπείρου και της Αθήνας δημοσιεύοντας λογοτεχνικές, οικο­νομολογικές, γεωργο-συνεταιριστικές, συνδι­καλιστικές, τουριστικές και αισθητικές μελέτες. Ενδεικτικά αναφέρονται τα άρθρα που δημοσιεύτηκαν στην «Ηπει­ρωτική Εστία» το 1955 και 1956 με τίτλο «Συμβολή στην ιστο­ρία της Λάιστας Ζαγορίου».

Το 1941 εκδόθηκε το μυθιστόρημά του «Ένα νευρωτι­κό κορίτσι», το 1944 το «Γνωριμία με τον Πικασσό» και το 1945 το «Ψηλά στην Πίν­δο», από το οποίο άντλησε έμπνευση για το «Συμφωνικό σκίτσο» ο μαέστρος Μαργαρίτης Καστέλλης. Ακολούθησε, στα 1950 το «Προανάκρουσμα» και το 1969 το «Σπύρος Χασιώτης».

Από το κείμενό του «Ψηλά στην Πίνδο» παραθέτουμε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα :

«Ψηλά εκεί πού βρήκε τα δένδρα ο άνενδρος Πάπιγκος, τις κορδοφοκαρκάρες του ο δασύς Σμόλιγκας;

Αμάχη ασίγαστη, ίδια κοσμοχαλασιά, ξέσπασε —λένε— από παληά ανάμεσα στα δυο βουνά. Χρόνια και χιόνια πέρασαν, χιόνια και χρόνια έλυωσαν, θέριευε ο θυμός τους, δεν έσβηνε. Να —να—να κάποτε σώθηκαν τα βόλια τους. Στα χέρια ν’ αρπαχθούν δεν βόλευε, δεν έφτανε  ο ένας τον άλλον. Τι να κάνουν; Τις σάρκες τους σχίζαν, δένδρα ο Σμόλιγκας, ο Πάπιγκος πέτρες — και τις σφενδόνιζαν μανια­σμένα. Καθένας τους πολέμαε μ’ ό,τι κάτεχε.

Ανασαίνουν άχτι. Στοιχειά στη μάχη. Θυμός πούσταζε ιδρώτα. Ιδρώτας  που άτμιζε λύσσα. Χτυπιένταν ατίθασα. Αλλοτινούς θύμι­ζαν, παραμυθένιους γίγαντες. Τα πέτρινά τους στήθεια αναταράζονταν. Θ’ ανατίναζαν τις καρδιές τους. Η οργή τους θόλωνε. Των θεριών ο κόσμος τρεμολόγαε. Κι’ είναι από τότε  που τα λιοντάρια σκιαγμένα—ντροπιασμένα έφυγαν απ’ την Ευρώπη, μακρυά—κάτω στις ζούγκλες. Μονομαχία επική».

Βιβλιογραφία

Θεοδώρου Σάββας, Μνήμη Λογίων του Ζαγορίου του αιώνα που πέρασε, Το Ζαγόρι μας, 262 (2000) 11

Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 47

Τσέτσης Χρήστος, Οι Ηπειρώτες, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, Γιάννινα, Εκδ. Τυποεκδοτική Ηπείρου ΕΠΕ, 2003, 329.

Χ.σ, Ζήσης Παπαθανασίου (1901-1974), Λαϊστινά Νέα 31 (2004) 29