ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ή ΚΩΝΣΤΑΣ ΖΑΓΟΡΙΤΗΣ (1710/1730 - 1790 περίπου)

Καταγόταν από το Καπέσοβο Ζαγορίου, όπου και πιθανολογείται ότι έμαθε τα πρώτα γράμματα για να συνεχίσει τις σπουδές του στα Ιωάννινα παρακολουθώντας τα μαθήματα του Μπαλάνου Βασιλόπουλου. Ο Λαζαρίδης υποστηρίζει ότι γεννήθηκε στα 1920 – 1925. Τα ονόματα που του αποδίδονται είναι διαφορετικά. Ο Α. Βρεττός τον ονομάζει «Κωνσταντίνο (Γεώργιο) Ζαγορίτη εκ της Επαρχίας Ιωαννίνων». Ο Κωνσταντίνος Κούμας «Γεώργιο Κωνσταντίνου εξ Ιωαννίνων». Στο περιοδικό «Παρνασσός» σημειώνεται ως «Ζαγορίτης (Γεώργιος Κωνσταντίνου) έλλην συγγραφεύς εξ Ιωαννίνων». Ο Γεώργιος Ζαβίρας τον παραθέτει ως «Γεώργιο Κωνσταντίνου, ο εξ Ιωαννίνων» και ο Κ. Σάθας ως «Γεώργιο Κωνσταντίνου εκ Ζαγορίου».

Έχοντας ολοκληρώσει τη φοίτησή του στη Γκιούμειο σχολή μετέβη πρώτα στη Βλαχία κι έπειτα στην Ιταλία όπου εξακολούθησε τις σπουδές του. Στη Βενετία εργάστηκε σε τυπογραφεία της πόλης, όπου ανέλαβε τη διόρθωση βιβλίων εκκλησιαστικού, φιλολογικού και μαθηματικού περιεχομένου. Γνώριζε την λατινική, ιταλική, γαλλική και αρχαία ελληνική γλώσσα. Έτσι, προσελήφθη πρώτα στο τυπογραφείο του Antonio Bortoli και αργότερα στου Ηπειρώτη Δημητρίου Θεοδοσίου (1756). Στα έργα που ανέλαβε εντάσσονται και τα «Ακολουθία του Οσίου και Θεοφόρου Πατρός ημών Διονυσίου»  (1757), «Πεντηκοστάριον» (1765), «Τριώδιον» (1760), κά.

Συγχρόνως, άρχισε να συγγράφει και πρωτότυπα έργα. Εξέδωσε στο τυπογραφείο του Bortoli το Λεξικόν Τετράγλωσσον, με αναλυτικό κατάλογο των ελληνόφωνων σχολείων και των προγραμμάτων διδασκαλίας τους καθώς και σημαντικές μαρτυρίες για τα πνευματικά δρώμενα της συγκεκριμένης περιόδου. Ακολούθησε η δίτομη «Παγκόσμιος Ιστορία της Οικουμένης» και το «Ιστορία νέα του Μεγάλου Αλεξάνδρου» με στοιχεία για τη ζωή, τις πράξεις αλλά και τα ήθη του Μακεδόνα βασιλιά.

Στη συνέχεια προσπάθησε να ιδρύσει τυπογραφείο στην Τεργέστη το 1765, αλλά μετά από  διαμαρτυρία των πρώην εργοδοτών του Δ. Θεοδοσίου και Bortoli ότι είχε αφαιρέσει βιβλία και χαρτί προκειμένου να τα χρησιμοποιήσει στη νέα επιχείρηση, ο Βενετός πρόξενος στην Τεργέστη εμπόδισε την δημιουργία του τυπογραφείου.

Το 1767 επανεκδόθηκε η «Ορθόδοξος Ομολογία» και την επόμενη χρονιά η «Διδασκαλία Χριστιανική της ορθοδόξου ημών πίστεως» με δική του επιμέλεια. Ακολούθησε το «Θεία και Ιερά Ακολουθία των Οσίων και Θεοφόρων Πατέρων ημών Βαρνάβα και Σοφρωνίου των εξ Αθηνών και Ιερού Χριστοφόρου».

Οι πληροφορίες για το υπόλοιπο της ζωής του είναι συγκεχυμένες. Κάποιες πηγές κάνουν λόγο για θάνατό στη Βενετία το 1786, ενώ άλλες σημειώνουν ότι τα τελευταία χρόνια της ζωής του επέστρεψε στα Ιωάννινα. Ο Λαζαρίδης υποστηρίζει ότι το 1783 είχε επιστρέψει από τη Βιέννη στα Ιωάννινα, όπου έκανε τη διαθήκη του το 1802. Έτσι συμπεραίνει ότι πέθανε από το 1803 και μετά.

Σημαντικότερα έργα του είναι :

Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, 1758

Παγκόσμιος Ιστορία, 1759

Περιγραφή του Βασιλείου της Κίνας, 1759

Τετράγλωσσον Λεξικόν, με αρκετές εκδόσεις (1766, 1788 και 1801) στη Βενετία.

Βιβλιογραφία

Αραβαντινός Παναγιώτης, Βιογραφική Συλλογή Λογίων της Τουρκοκρατίας, εισαγωγή - επιμέλεια Κ. Θ. Δημαράς, Ιωάννινα, Εκδ. Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών, 1960, 101

Βρεττός Ανδρέας, Νεοελληνική Φιλολογία, 293

Κραψίτης Βασίλης, Λόγιοι της Ηπείρου (1430-1912), Τόμος Α’, Αθήνα, 1979, 133-134

Λαζαρίδης, Κ., Γεώργιος Κωνσταντίνου ή Κώνστας (Ο διάσημος λεξικογράφος), Ηπειρωτική Εστία 11/121 - 122 (1962) 397-404

Λαζαρίδης, Κώστας Π., Ο Καπεσοβίτης Λεξικογράφος Κώνστας Γεωργίου (Γεώργιος Κωνσταντίνου – Ζαγορίτης – Ζαορίτης – Ζαγοραίος – Κώνστας ή Κώστας), Γιάννινα, Μικρή Ζαγοριακή Βιβλιοθήκη Αριθμ. 18, 1975

Λαμπρίδης Ιωάννης, Περί των εν Ηπείρω Αγαθοεργημάτων, Τόμος Β’, 7, 57

Μέρτζιος Γεώργιος, Λόγιοι Ζαγορίσιοι επί Τουρκοκρατίας, Το Ζαγόρι μας, 129 (1988) 164

Τζιόβας Φρίξος, Κατάλογος Συγγραφέων Περιοχής Ζαγορίου. (Από τον Μεθόδιο Ανθρακίτη έως σήμερα), Γιάννινα, Εκδ. Το Ζαγόρι μας, 1990, 30