ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ (1920 - 1999)

Γεννήθηκε στο Δίκορφο Ζαγορίου, αλλά με­γάλωσε και έμαθε τα πρώτα γράμματα στη Βούρμπιανη Κόνιτσας. Από νεαρή ηλικία φανέρωσε σημαντική κλίση προς την ιστορία, τη λογοτεχνία και τη λαογρα­φία. Μάλιστα, ο δάσκαλός του Χαράλαμπος Ρεμπέλης τον ξεχώρισε και τον όρισε κυριότερο συνεργάτη του στη χειρόγραφη σχολική εφημερίδα. Παρά τις συστάσεις του δασκάλου στον πατέρα του Αναστάσιου, εκείνος τον σταμάτησε από το Ημιγυμνάσιο και τον έφερε στα Ιωάννινα, για να μάθει την πατροπαράδοτη τέχνη του χτίστη. Ο Αναστάσης έμαθε την τέχνη, αλλά την εγκατέλειψε. Εργάστηκε και ως υδραυλικός, ηλεκτρολόγος και τελικά έγινε ωρολογοποιός. Έμαθε μόνος του τα γαλλικά και αφιέρωνε όλο τον ελεύθερο χρόνο του στο διάβασμα και το χαρτζιλίκι του στα βιβλία.

Στα 18 του δημοσίευσε ποι­ήματα στο περιοδικό «Έσπερος» του Μίνου Ανδρουλιδάκη. Το 1941 κατατάχθηκε ως νε­οσύλλεκτος στο Σύνταγμα Τηλεγραφητών, το 1943 στη μα­χητική ομάδα του ΕΛΑΣ του χωριού του με επικεφαλής το Θεοφάνη Βλάχο κι έπειτα προσχώρησε στον ΕΔΕΣ και στον 3^ο Λόχο των ΕΟΕΑ του Ζέρβα στην Πυρσόγιαννη. Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας έμεινε για δύο χρόνια περίπου στο χωριό του. Από το 1947 εγκαταστάθηκε στην Κόνιτσα όπου άνοιξε ωρολογοποιείο μέχρι τη συνταξιοδότησή του.

Από το 1953 δημοσίευσε στην Ηπειρωτική Εστία και σε άλλα περιοδικά και εφημερίδες ιστορι­κές πραγματείες, μονογραφίες, παλαιά έγ­γραφα και ντοκουμέντα, λαογραφικά κείμε­να, ηθογραφίες, διηγήματα, άρθρα κα­θώς και ανταποκρίσεις. Συνέγραψε διηγήματα κι έλαβε έπαινο για το «Του άξιζε για Καπετά­νιος» και το «Ο ξορκισμένος». Επίσης, βραβεύτηκε για τη συγγρα­φή της ιστορίας του χωριού Πάδες Κονίτσης από την Ηπειρωτική Εταιρεία Αθηνών. Το 1996 το διήγημά του «Ο Καπετάν Γενίτσαρος» έλαβε το Β' Βραβείο στο διαγωνισμό διηγήματος της Ηπειρωτικής Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών. Παράλληλα, δημοσίευσε το έργο «Η Βούρμπιανη της Ηπείρου» (η ιστορία και λα­ογραφία της) και τα «Ηπειρωτικά Διηγήματα» του. Η Πνευματι­κή Εστία της Κόνιτσας τύπωσε ιστορικά και λαογραφικά της Κόνιτσας και επαρχίας της (σελίδες από την ιστορία της Κόνιτσας). Έχει πλούσιο έργο.

Στα έργα του περιλαμβάνονται τα : «Το Κάστρο της Κόνι­τσας», «Η γριά Χρύσω και το γάλα», «Της μοίρας τα γραφτά», «Πώς δεν τούρκεψε η Στράτσιανη», «Το σκυλοβύζασμα», «Τα στοι­χεία της Γράμμοστας και του Βιθκουκιού», «Της γριάς Γκογκάκως τα φλωριά», «Κονιτσιώτικα Χρονικά», «Η καταγωγή και το ιστορικόν του λήσταρχου και οπλαρχηγού Γεωργίου Νταβέλη» (με ντοκουμέντα των απογόνων του).

Από τα «Ηπειρώτικα Διηγήματά» του παρατίθεται ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το «Ο ξορκισμένος» :

« - Αχ! Εγώ φταίω, έλεγε ο άντρας. Εγώ μπαμπούλω μου την πήρα στο λαιμό μου. Είναι λεχώνα, ακόμα δε σαράντισε και την πήρα στο χωράφι να θερίσουμε. Η έρμ’ η φτώχεια κι η ανάγκη γλιέπεις…Ξάπλωσε οπκάτ’ από μια μια καργιά να κοιμηθεί μια στάλα το γιόμα, κι εκεί τη βάρεσε. Την πήγα στο γιατρό, δεν την έκαμε τίποτε. Θα χάσει και το γάλα της και με τη να βυζαίνει το μωρό. Τ’ αφήκαμαν κι αυτό σε μια ξαδέρφη μας πόχει κι αυτή μικρό να μας το βυζαίνει. Τώρα στο Θεό και στα χέρια σου.

- Οι λεχώνες δεν περβατούν όξω στα χωράφια ασαράντιστες, αλλά μη χολιάζεις, του αποκρίθηκε η γριά∙ θα τη ζιεγκνίσω και θα γιένει μια χαρά. Και το βράδι ακολούθησε η συνηθισμένη διαδικασία. Κλείστηκαν ερμητικά οι πόρτες και τα παράθυρα του σπιτιού μας και έγινε το «ζιέγκνισμα» με το δρεπάνι. Κατόπιν πλαγιάσαμε για ύπνο όλοι μας.

- Τη νύχτα μπορεί να ξυπνήσει και να σου μιλήσει, είπε η γριά στον άντρα, εσύ όμως τήραξε καλά∙ δε θα της συντύχεις ούτε λόγον πριν να φέξει.

- Καλά μπαμπούλω μου, καλά

- Το νου σου, μη τ’ αλησμονήσεις.

- Όχι, δεν τ’ αλησμονώ.

Και πραγματικά. Χάρη ασφαλώς στην έντονη πίστης της στη θεραπευτική δύναμη της γιαγιάς και στην αυθυποβολή, η νεαρή γυναίκα θεραπεύτηκε και ξαναβρήκε τη φωνή της, ξυπνώντας τη νύχτα, όπως είχε προβλέψει η γιαγιά άρχισε να μιλάει στον άντρα της. Εκείνος, όμως, τηρώντας πιστά τη συμβουλή της μπάμπως, καμώθηκε τάχα πως βαρυοκοιμόταν και δεν την αποκρίθηκε.

Το πρωί η άρρωστη ήταν μια χαρά∙ μιλούσε και καταφιλούσε τα χέρια της μανατρανής από ευγνωμοσύνη.

Έφυγαν χαρούμενοι και ευτυχισμένοι»

Βιβλιογραφία

Ευθυμίου Αναστάσιος, Ηπειρώτικα Διηγήματα (Ιστορικά – Λαογραφικά), Ιωάννινα 1993, 17

Τσέτσης Χρήστος, Οι Ηπειρώτες, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, Γιάννινα, Εκδ. Τυποεκδοτική Ηπείρου ΕΠΕ, 2003, 121-122