ΓΚΡΑΤΖΙΟΣ ΚΩΣΤΑΣ (1890 - 1972)
Γεννήθηκε στον Ελαφότοπο (πρώην Τσερβάρι) Ζαγορίου. Έμαθε τα πρώτα γράμματα στο χωριό του στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Πραγματοποίησε τις Γυμνασιακές του σπουδές στο Γυμνάσιο Σερρών, το οποίο τελείωσε το 1908.
Μετά το θάνατο του πατέρα του επέστρεψε στο χωριό του και έγινε δάσκαλος. Διορίστηκε στο χωριό «Πυρσόγιαννη» της Κόνιτσας κι έπειτα υπηρέτησε στο Βασιλικό Πωγωνίου κερδίζοντας το σεβασμό όλων. Το 1914 για να ολοκληρώσει την εκπαίδευσή του φοίτησε στο Μονοτάξιο Διδασκαλείο Ιωαννίνων. Γρήγορα, όμως, εμπνεύστηκε από το Βορειοηπειρωτικό Αγώνα κι έγινε Ιερολοχίτης. Πρόσφερε τις υπηρεσίες του παρουσιάζοντας την ελληνικότητα του πληθυσμού της Βορείου Ηπείρου στους εκπροσώπους των Μεγάλων Δυνάμεων. Αργότερα έγινε έφεδρος αξιωματικός και υπηρέτησε με διαλείμματα από το 1915 ως το 1922. Απολύθηκε με το βαθμό του λοχαγού του πεζικού. Τιμήθηκε με το μετάλλιο ανδρείας και εξαίρετων πράξεων για την προσφορά του.
Παράλληλα, γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών και πήρε το πτυχίο του συμπληρώνοντας κι άλλο τις σπουδές του. Ακολούθως διορίστηκε Καθηγητής στη Ζωσιμαία Σχολή Ιωαννίνων. Ο Δεσπότης Ιωαννίνων Σπυρίδων τον πήρε στο Ιεροδιδασκαλείο Βελλάς θεμελιώνοντας πάνω του τη Σχολή. Το 1934 έγινε Γυμνασιάρχης και υπηρέτησε στον Πολύγυρο Χαλκιδικής και σε άλλα μέρη της Μακεδονίας. Παράλληλα, συμμετείχε στην πνευματική κίνηση της Θεσσαλονίκης δίνοντας διαλέξεις για θέματα εκπαιδευτικά, παιδαγωγικά κι εθνικά.
Το 1936 μετατέθηκε στη Θεσσαλονίκη όπου ανέλαβε να δημιουργήσει εξ αρχής το 3ο Γυμνάσιο Θηλέων, στο οποίο αφιέρωσε 20 χρόνια από τη ζωή του.
Βιβλιογραφία
Λαμπρίδη Στάθη Δ., Κώστας Γκράτζιος. Ο μεγάλος Ηπειρώτης Εκπαιδευτικός και οι ιδέες – θέσεις του για τα θέματα της γενικής παιδείας και τα συναφή προς αυτή, Αθήναι 1983.