Μονή Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, Κλειδωνιά

Η μονή βρίσκεται βόρεια του σύγχρονου οικισμού της Κλειδωνιάς στην περιοχή όπου παλαιότερα υπήρχε ο οικισμός Καλύβια. Σύμφωνα με τοπικές μαρτυρίες τη μονή ίδρυσε ο Κωνσταντίνος Πωγωνάτος, παράδοση ωστόσο αναξιόπιστη. Οι παλαιότερες ιστορικές αναφορές της μονής ανάγονται στον 16ο αιώνα. Επίσης, το όνομα της μονής αναφέρεται σε επιστολή του πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Νεόφυτου Β΄ το 1609, στοιχείο το οποίο υποδεικνύει ότι η μονή υπήρχε ήδη πριν από το 1600. Το μοναστήρι είχε δύο μετόχια, τη μονή Αγίων Αποστόλων στον κεντρικό οικισμό και τη μονή Αγίων Αναργύρων στη θέση Κλειδί στη χαράδρα του Βίκου. Σήμερα από το μοναστηριακό συγκρότημα σώζεται μόνο το καθολικό, το οποίο είναι μονόχωρος τρουλαίος ναός.. Έχει υποστεί αλλεπάλληλες επισκευές, ίσως λόγω των κατολισθήσεων από τις οποίες προκλήθηκαν αρκετές ζημιές. Από τις παραστάσεις διακρίνονται στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας η Βλαχερνίτισσα και στην αμέσως κατώτερη ζώνη η Κοινωνία των Αποστόλων. Η τέχνη του ζωγράφου, όσο επιτρέπουν οι εκτεταμένες φθορές, παρουσιάζει στενές σχέσεις εικονογραφικές με μνημεία του δεύτερου μισού του 16ου αιώνα στην Ήπειρο. Αυτές οι κοινές καταβολές της τέχνης χρονολογούν τις τοιχογραφίες του καθολικού της μονής του Σωτήρος στο δεύτερο μισό του 16ου αιώνα.  

Εκτύπωση