Σκαμνέλι - Οικία Κυπάρισσου (Ελένης και Λεωνίδα Τσαούση)
Ανώγειο: οντάς, κρεβάτα.
Αναπτύσσεται περιμετρικά στους τοίχους σε τρεις επάλληλες οριζόντιες ζώνες.
Άνω ζώνη (ζωφόρος): απλός ροκοκό διάκοσμος, ο οποίος διακόπτεται από ελλειψοειδή σχήματα που περιβάλλουν εξοχικά τοπία με επιβλητικές επαύλεις.
Μεσαία ζώνη: περιλαμβάνει μεγάλα ορθογώνια πλαίσια μέσα στα οποία απεικονίζονται σχηματοποιημένα ανθοδοχεία με μπουκέτα σε μονοχρωματικό κάμπο χρώματος μπλε κοβαλτίου. Όλες οι ορθογώνιες συνθέσεις περιβάλλονται από ζωγραφιστό παραπέτασμα με κορδόνια. Στον τοίχο της κρεβάτας επάνω από την ξύλινη σκάλα, αναπτύσσεται διακοσμητικό θέμα με δύο λιοντάρια τα οποία βαστάζουν ανθοδοχείο μέσα σε κυκλικό μετάλλιο.
Κατώτερη ζώνη: επάνω στο χρωματισμένο τοίχο αναπτύσσονται πιτσιλιές άλλου χρώματος.
Πέτρινη εγχάρακτη επιγραφή στον εξωτερικό τοίχο επάνω από την είσοδο: «ΙΣ ΧΣ / ΝΙ ΚΑ / 1873 ΜΙΑ 1».
Ο κτήτορας, Δημήτριος Κυπάρισσος, ασχολούνταν με εμπορικές υποθέσεις στη Μικρά Ασία, το πιθανότερο στην Προύσα, διότι αυτήν την πόλη επισκέφθηκε αργότερα η εγγονή του. Ο Δημήτριος Κυπάρισσος ακολούθησε μετέπειτα το λειτούργημα του ιερέα και εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Σκαμνέλι. Ταυτόχρονα ασκούσε και το επάγγελμα του δασκάλου. Στη γενέτειρά του ήταν γνωστός ως παπα-Καλίνης, όνομα το οποίο προήλθε από το σύνθετο Παπαδασκαλίνης. Κληρονομικοί λόγοι ανάγκασαν τους απογόνους να χωρίσουν την οικία στα δύο. Έτσι προέκυψαν δύο κάθετα τμήματα με ξεχωριστή είσοδο. Όλος ο υπάρχων γραπτός διάκοσμος βρίσκεται στο τμήμα της οικίας που ανήκει στο ζεύγος Ελένη και Λεωνίδα Τσαούση. Το διώροφο σπίτι διέθετε επίσης ζωγραφικό διάκοσμο στο χαγιάτι και το μαντζάτο του ισογείου, αλλά όλες οι διακοσμήσεις καταστράφηκαν στα χρόνια της κατοχής και του εμφυλίου. Η διακόσμηση της οικίας έγινε αμέσως μετά την ανέγερσή της. Σύμφωνα με την παράδοση, οι ζωγράφοι που εργάστηκαν ήταν Χιοναδίτες, όπως σε όλα τα σκαμνελιώτικα σπίτια. Ο οντάς, ο οποίος είναι καλοκαιρινό δωμάτιο χωρίς τζάκι, δεν χρησιμοποιούνταν για άλλο λόγο παρά μόνο για την υποδοχή επισκεπτών.
Η οικία είχε επιταχθεί από τις δυνάμεις του ΕΑΜ. Η επιλογή της έγινε με βάση το μέγεθός της και την κεντρική της θέση. Στον οντά του ανωγείου είχε εγκατασταθεί ο ταξίαρχος Ταμπάκης. Τα δωμάτια του ισογείου είχαν μετατραπεί σε γραφεία, γι’ αυτό και η οικία δεν είχε υποστεί πολλές ζημιές.
Ο ζωγραφικός διάκοσμος της οικίας Κυπάρισσου παρουσιάζει πολύ μεγάλη ομοιότητα με τον αντίστοιχο διάκοσμο της οικίας Νικοθέου (Κεμάλη) στους Νεγάδες.
Στέφανος Τσιόδουλος, Η ζωγραφική των σπιτιών του Ζαγορίου, τέλη 18ου - αρχές 20ού αιώνα. Ιστορική και πολιτισμική προσέγγιση, Ριζάριο Ίδρυμα, Αθήνα 2009