ΛΙΑΠΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ (1866-1954)

Γεννήθηκε και τέλειωσε το Σχολαρχείο στο Τσεπέλοβο Ζαγορίου. Σε μικρή ηλικία έμεινε ορφανός από τον πατέρα του, ο οποίος σκοτώθηκε από τους Βούλγαρους στη Χαριούπολη. Αποφοίτησε από τη Ζωσιμαία Σχολή και υπηρέτησε ως δάσκαλος στην Ελληνική Σχολή του Τσεπέλοβου. Παντρεύτηκε την Αγγελική Κουσίδη, αδελφή του Αρίστιππου Φ. Κουσίδη, Καθηγητή του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου. Με υποτροφία του Τσουφλείου Κληροδοτήματος σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πήρε το πτυχίο του το 1894. Κατόπιν εργάστηκε ως γιατρός στην πατρίδα του. Εκτελούσε χρέη παθολόγου, χειρούργου, μαυευτήρα, καρδιολόγου, οδοντίατρου και οφθαλμολόγου σε μια εποχή με παντελή έλλειψη μέσων. Βρισκόταν κοντά σε κάθε άνθρωπο που τον είχε ανάγκη.

Ανέπτυξε σημαντική εθνική, κοινωνική και πνευματική δραστη­ριότητα. Κατηγορήθηκε πολλές φορές από τις τουρκικές αρχές για την εθνική του δράση, αλλά γλίτωνε με την επέμβαση του διάσημου τότε δικηγόρου Ι. Μέξη, ο οποίος είχε μεγάλο κύρος στους Τούρκους. Το 1912 με την κήρυξη του πολέμου αναγκάστηκε να καταφύγει πρώτα στο Σκαμνέλι και τη Βωβούσα κι έπειτα στα Γρεβενά και την Αθήνα για να γλιτώσει τη σύλληψη. Εκεί γνωρίστηκε με τον Ίωνα Δραγούμη κι άλλους πολιτικούς άνδρες κι επιστήμονες. Του ανέθεσαν την περίθαλψη των επιστράτων και τον διόρισαν Διευθυντή γιατρό στο νοσοκομείο Αγία Ελένη. Ωστόσο, παρά τη λαμπρή σταδιοδρομία που βρισκόταν μπροστά του προτίμησε να επιστρέψει στη γενέτειρά του, το Τσεπέλοβο, και να αφιερωθεί με πενιχρό μισθό στην υπηρεσία των συμπατριωτών του. Ακολούθως, διορίστηκε σχολίατρος στην εκπαιδευτική περιφέρεια Ζαγορίου και έπειτα στα Ιωάννινα. Ξαναγύρισε στο Τσεπέλοβο και το 1933 αποσύρθηκε από την υπηρεσία.

Διετέλεσε μέλος της Εφοροεπιτροπείας στο κληροδότημα Μπήκα. Συνέβαλε στη επισκευή των σχολείων του Τσεπελόβου διενεργώντας έρανο μεταξύ των Τσεπελοβιτών και το 1929 κατόρθωσε με προσωπικές παρεμβάσεις να μην καταργηθεί το Ελληνικό Σχολείο του χωριού του.

Επιπρόσθετα, έκανε σημαντικές θεραπευτικές έρευνες δοκιμάζοντας βότανα της περιοχής του Ζαγορίου και βοηθούσε κάθε επιστήμονα που επισκεπτόταν το χωριό του, όπως ο Δανός γλωσσολόγος Carsten Hoeg και η λαογράφος Αγγελική Χατζημιχάλη. Συμμετείχε με ομιλία στο Α’ Πανζαγορισιακό Συνέδριο το 1927.

Πραγματοποίησε διαλέξεις ποικίλου πε­ριεχομένου, ενώ στα χειρόγραφά του εντοπίστηκαν πολλές ανέκδοτες μελέτες του. Υπήρξε μέλος της ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδας. Ο Κώστας Π. Λαζαρίδης γράφει για το έργο του : «…Τα θέματα και μελέτες του (γραπτές εργασίες) που άφησε, ανέρχονται σε πολλές δεκάδες, ίσως να ξεπερνούν και την εκατοντάδα…αν δημοσιεύονταν και μόνο λίγα, τα σημαντικώτερα από τα θέματα αυτά (ιατρικά, ιστορικά, πατριωτικά…), θάπρεπε ν’ αποτελέσουν ολόκληρους τόμους και ν’ αναδείξουν το Λιάπη σημαντικό συγγραφέα».

Το 1947 αποφάσισε να αφήσει το Τσεπέλοβο για τα Γιάννενα, όπου έμεινε ως το θάνατό του κοντά στα παιδιά του.

Βιβλιογραφία

Κραψίτης Βασίλης, Λόγιοι της Ηπείρου (1430-1912), Τόμος Α’, Αθήνα, 1979, 322-323

Λαζαρίδης Κώστας Π., Ο γιατρός Αναστάσιος Στ. Λιάπης και το Τσεπέλοβο – Ζαγορίου (Ο άνθρωπος, ο επιστήμονας, ο υπέροχος Τσεπελοβίτης, ο εθνικός αγωνιστής, ο λόγιος, ο κοινωνικός οδηγός), Μικρή Ζαγοριακή Βιβλιοθήκη Αριθ. 17, Γιάννινα 1975.

Τσουμάνη – Γιαννάκη Λένα, Επιφανείς Τσεπελοβίτες, Λιάπης Αναστάσιος, Εν Τσεπελόβω, 10 (2012) 3 - 5