Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου, Σπηλαιώτισσα

Στην αριστερή όχθη του ποταμού Βοϊδομάτη κοντά στο γεφύρι Αρίστης-Πάπιγκου και στην σπηλιά ενός κάθετου σχεδόν βράχου βρίσκεται η μονή Σπηλαιώτισσας. Το μοναστήρι είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου αλλά κατά παράδοση εορτάζει της Ζωοδόχου Πηγής μετά το Πάσχα. Η μονή υπήρξε πλούσιο μοναστήρι με μεγάλη ακίνητη περιουσία. Σήμερα σώζεται ο βασικός πολεοδομικός ιστός της μονής ωστόσο με εκτεταμένες φθορές. Στη βιβλιοθήκη της μονής βρέθηκαν λειτουργικά βιβλία του 18ου και 19ου αιώνα τα οποία εκδόθηκαν στην Βενετία και στη Μοσχα. Σύμφωνα με τον Ι. Λαμπρίδη το μοναστήρι ιδρύθηκε το 1579 αλλά το καθολικό που σώζεται σήμερα οικοδομήθηκε το 1665, χρονολογία η οποία παραδίδεται στην κτητορική υπέρθυρη επιγραφή στο νότιο τοίχο. Το καθολικό ανήκει στους μονόχωρους επιμήκεις τρουλαίους ναούς και φέρει εγκάρσιο σφενδόνιο στο κέντρο και σταυρεπίστεγο νάρθηκα στο δυτικό του τμήμα. Η είσοδος στον κυρίως ναό γίνεται από τρεις θύρες (στο δυτικό, στο βόρειο και στο νότιο τοίχο αντίστοιχα). Εσωτερικά ο ναός είναι κατάγραφος. Η κτητορική επιγραφή μας πληροφορεί ότι οι τοιχογραφίες είναι έργο των ζωγράφων Ιωάννη, Δημητρίου και Γεωργίου. Στον αρχικό διάκοσμο έχουν γίνει επιζωγραφήσεις στην αψίδα και σε τμήμα του ανατολικού τοίχου. Τα πρότυπα των ζωγράφων προέρχονται από την σχολή της Βορειοδυτικής Ελλάδας και συγκεκριμένα από το έργο του ζωγράφου Φράγγου Κονταρή. Οι ζωγράφοι ανήκουν σε συνεργείο των Γραμμοστινών ζωγράφων, δηλ. ζωγράφων οι οποίοι κατάγονται από το χωριό Γράμμο της Καστοριάς. Το ξυλόγλυπτο και επίχρυσο τέμπλο του ναού, είναι επίσης έργο του 17ου αιώνα.

Εκτύπωση